Tarihi han yenileniyor

Pınar AKTAŞ

İstiklal Caddesi Tünel'de bulunan Narmanlı Han, 19. yüzyılın ilk yarısında inşa edildi. Bina yapıldığı günden itibaren, Rus elçilik binası ve büroları olarak kullanıldı. 1843'te yapımına mimar Fossati tarafından başlanan karşı sıradaki binanın bitimine kadar da elçilik binası olarak kullanıldı. Ancak elçilik bürolarının karşı sıradaki Rus Sefareti'ne taşınmalarına karşılık, konsolosluk büroları bir süre daha burada kaldı. Bu arada 1. Dünya Savaşı sırasında, Ruslarla diplomatik ilişkiler askıya alındı. Rus İhtilali nedeniyle ilişkiler daha da zorlaştı ve İstanbul'a birçok Rus mülteci geldi. Bu sırada konsolosluk büroları hala faaliyet gösteriyordu. 1930'lu yılların başlarında, binada Rusya devletine bağlı `Neft Syndicat' ile `İntourist' turizm şirketinin bürolarından başka hiçbir bölüm kalmadı. 1933'te bu bürolar da gidince bina tamamen boşaldı ve Avni ve Sıtkı Narmanlı kardeşler binayı satın aldı. O dönem Eminönü'nde ticaretle uğraşan Narmanlı Kardeşler, burayı satın alınca, bürolarını binanın ikinci katına taşıdılar. Narmanlı'da aynı zamanda Ali Nusret Pulhan, kürkçü Sanoviç de oturdu. Ulus Gazetesi'nin temsilcisi Neşet Atay da buradaki dairesini hem ev hem de işyeri olarak kullandı. Aynı zamanda şair, romancı ve deneme yazarı Ahmet Hamdi Tanpınar da eserlerinin birçoğunu 1944 - 1951 yılları arasında kaldığı bu handa yazdı. Hanın ortasında yeralan büyük bahçede ise Maliye Tahsil Şubesi bulunuyordu. Burası daha sonra Beyoğlu 2. Noteri oldu. Narmanlı Han bugün ikinci derece tarihi eser olduğu için restorasyonla eski konumunu koruyarak kültür ve iş merkezine dönüştürülüyor.

Anıtlar Kurulu'nun kararını bekliyor
Narmanlı Han'ın 14 ortağından biri olan Fahri Narmanlı, yaklaşık 2 yıldır aile bireylerinin bu iş için uğraştığını söyledi. Eski mimari dokuyu korumak istediklerini söyleyen Narmanlı, daha önce bir müteahhit firmayla çalıştıklarını ama vazgeçtiklerini ve yeni bir firma aradıklarını söyledi. Projenin beklemede olduğunu ifade eden Narmanlı, "Beyoğlu'nu canlandırmak istiyoruz. Çünkü o taraf ölü bölge gibi. Bir tiyatro düşünüyoruz. Üst kat çıkmak istiyoruz. 2 - 3 katı apart otel gibi stüdyo daireler yapmak istiyoruz. Çok güzel manzarımız var. Antika, kitapçı, sanat ve kültürle ilgili dükkanların yanı sıra kafe ve galeriler olacak. Ama birtakım bürokratik engeller var. Anıtlar Kurulu'nun onayını bekliyoruz," dedi.

Türkiye'nin en eski gazetesi
Babadan oğula geleneğini sürdüren Ermeni Jamanak (Zaman) gazetesi, 91 yıllık kesintisiz geçmişiyle Türkiye'nin en eski gazetesi olma özelliğini koruyor. 35 yıldır Narmanlı Han'dan okuyucularına seslenen Jamanak gazetesi de hanın kültür merkezi olması nedeniyle tahliye ediliyor. 2. Meşrutiyet'in ilanından sonra 28 Ekim 1908'de Misak ve kardeşi Sarkis Koçunyan tarafından kurulan Jamanak, ilk çıktığı dönemlerde 15 bin tiraja kadar çıktı. Kurulduğu günden itibaren İstanbul'un yanı sıra Anadolu'daki Ermeni cemaatine seslenen Jamanak, daha sonra gazetenin kurucularından Sarkis Koçunyan'ın 7 çocuğunun en büyüğü olan Mardiros tarafından çıkarılmaya başladı. Mardiros, bir süre yurtdışında kaldığı için yönetimi bir ara kardeşi Melik'e teslim etti. Melik Koçunyan, bir süre sonra ölünce Mardiros 1975 yılına kadar gazetenin yönetiminde kaldı ve sonunda gazeteyi küçük kardeşi Ara'ya teslim etti. Bir süre sonra da Ara'nın oğlu Sarkis Koçunyan imtiyaz sahibi oldu. Halen Sarkis Koçunyan'ın imtiyaz sahipliğini yaptığı gazetede 10 kişi çalışıyor. Aile gazetesi olan Jamanak'ta Sarkis Koçunyan'ın oğlu Ara, genel yayın yönetmenliği, eşi Nadya Koçunyan ise yazıişleri müdürlüğü yapıyor. Kuşaklar boyunca devam eden Jamanak, şimdilerde 91. yılını doldurmaya hazırlanıyor. Gazetenin genel yayın yönetmenliğini yapan en küçük mirasçı Ara Koçunyan, Jamanak'ın Türkiye'nin aralıksız yayınlanan en eski gazetesi olduğunu belirtiyor. Gazetenin dünyada da bu özelliğini koruduğunu söyleyen Koçunyan, şöyle konuşuyor: "Sansürden ötürü birkaç günlük kesinitisi olmuş. Bu dönemlerde de bizimkiler gazetenin ismini değiştirerek Heratsayn yani Telefon adlı bir gazete çıkarırlarmış. Her gün Anadolu'ya hareket eden Şark Ekspres gazetenin günlük baskısı gelmeden yola çıkmazmış. Şu an sınırlı olanaklarla günlük gazete çıkarmanın telaşı içindeyiz. Bu konuda duygusal olamıyoruz. Burayı seviyorduk. Taşınma zarureti olmasaydı buradan taşınmak istemezdik. Şu anki tirajımız bin 500 civarında."