Yargıtay’dan tarihi cemevi kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararıyla gündeme gelen cemevlerinin ibadethane olup olmadığı konusunda Yargıtay’dan da önemli bir karar geldi. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği hakkında, tüzüğünde cemevi yaptırmak için girişimlerde bulunulacağı yazdığı için açılan kapatma davasında, cemevi yaptırmak üzere dernek kurulabileceğine karar verdi. Ankara İl Dernekler Müdürlüğü’nün talebi üzeri tüzüğünde, “cemevlerini ibadet yeri olarak” niteleyen Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği’nin kapatılması için 24 Kasım 2010 tarihli davaname ile dava açıldı. Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi, ilk kararında, cemevlerini ibadethane olarak niteleyen dernek hükmünün, Cumhuriyet’in niteliklerini düzenleyen Anayasa’nın 2. maddesine aykırılık taşımaması ve kanunlarla yasaklanmamış olması nedeniyle reddetti.
Karar, savcılık tarafından temyiz edildi. Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, mahkemenin kararını oy çokluğuyla bozdu. Bozma kararında, cami ve mescit dışında bir yerin ibadethane olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı belirtildi.
Mahkeme kararında direndi
Mahkeme ise bozma kararına direndi. Hâkimin direnme kararı yeniden savcı tarafından temyiz edildi. Temyiz talebini görüşen Hukuk Genel Kurulu, yerel mahkeme kararının onanmasına karar verdi. Görüşmelerde kurul çoğunluğunun, “bir yerin ibadethane olup olmadığını konusunda yargı kararlarının değil kişinin kendisinin belirleyeceği” görüşünü savunduğu öğrenildi. Kurul, yalnızca cemevi açmak ve yaptırmak için dernek kurulabileceğini kabul etti. Kurul çoğunluğunun, cemevi yaptırılmasına ilişkin maddelerin, Tekke ve Zaviyelerin Kapatılmasına ilişkin Kanuna aykırı olsa bile anayasanın 90. maddesindeki, “temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hesas alınır” hükmüne göre Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve diğer milletlerarası sözleşmelere göre karar verdi. n KEMAL GÖKTAŞ Ankara