Yatay geçiş baraja takıldı

Tıp, hukuk gibi gözde programlar başta olmak üzere Türkiye’deki üniversitelerde istediği programa giremeyenlerin tercihi yurtdışı oluyor. Çünkü özellikle Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkelerindeki üniversitelerde bu programlara yerleşmek oldukça kolay. Öğrencilerin bir kısmı yatay geçişle Türkiye’deki üniversitelere geçiş yaparım umuduyla yurtdışını tercih ediyordu. Ancak Yükseköğretim Kurulu (YÖK), eğitimde kaliteyi artırmak hedefiyle 2015-2016 akademik yılında geçerli olmak üzere tıp ve hukuk programlarına, 2016-2017 akademik yılında da mühendislik ve mimarlık programlarına “başarı sırası sınırlaması” getirdi. Başarı sırası sınırlaması yurtdışındaki üniversitelere yerleşen öğrenciler için de geçerli olacak.

Buna göre KKTC’deki üniversiteler de dahil, yurtdışından yatay geçişlerde de öğrencinin sınava girdiği yıl tıp için sıralamada ilk 40 bin, hukuk alanında ilk 150 bin, mimarlık alanında ilk
200 bin ve mühendislik alanında da ilk 240 bin içinde yer alması gerekiyor.

Üniversiteye güvenmeyin

Yatay geçiş için şartlar net. Üniversite sizi yatay geçişle kabul etse dahi YÖK’ün yaptığı incelemeler sonucunda şartları karşılamadığınız tespit edilirse bu hakkınız elinizden alınabilir.

Bu yıl böyle bir örnek yaşandı. KKTC’deki bir üniversitede tıp fakültesinde okuyan bir öğrenci, Türkiye’deki bir üniversiteye yatay geçiş için başvurdu ve kabul edildi. Ancak gelen şikâyetler üzerine YÖK’ün yaptığı araştırmada öğrencinin sınava girdiği yıl 40 bin başarı sırasının altında olduğu görüldü. Bilindiği gibi YÖK, tıp ve hukuk fakültelerine başarı sırası barajını 2015 yılından itibaren getirmişti. İlk yıl, yapılan anlaşmalar gereği KKTC üniversitelerinde baraj uygulanmamıştı. YÖK konuyla ilgili bir açıklama yaparak, KKTC’deki üniversitelere 2015 yılında giren öğrencilerin sonraki yıllarda Türkiye’deki üniversitelere yatay geçiş başvurusunda başarı sırası şartını sağlamaları gerekeceği uyarısında bulunmuştu. Biz de konuyla ilgili haber yapmıştık.

Şimdi YÖK, diğer tüm şartları sağlamasına rağmen 40 bin başarı sırası şartını karşılamadığı gerekçesiyle bu öğrencinin yatay geçişini kabul etmiyor, KKTC’deki üniversiteye geri dönmesi gerektiğini söylüyor. Türkiye’deki üniversite, öğrenciye “Tüm masraflarını karşılayalım, eski üniversitene dön” diyor. Öğrencinin verdiği bilgiye göre KKTC’deki üniversite öğrenciyi geri almak istemiyor. Bu konuda YÖK’ün devreye girip öğrencinin geri alınması konusunda gereğinin yapılmasını istediği kaydediliyor. Ancak öğrenci de geri dönmek istemiyor, mağduriyetinin giderilmesini talep ediyor.

Yurtdışındaki üniversitelerden yatay geçiş için öğrencilerin aşağıdaki koşulları da karşılamaları isteniyor. YÖK’ün sitesinde yer alan koşullar şöyle:

YÖK’ün tanıması şart

- Öğrencinin öğrenim gördüğü üniversite, ön lisans veya lisans diploması vermeye yetkili bir kurum olarak YÖK tarafından tanınmalı ve programın yatay geçiş için başvurulan önlisans veya lisans diploma programına eşdeğerliği, ilgili üniversite tarafından kabul edilmeli.

- Söz konusu programa kayıt yaptırıldığı yıl ÖSYS sınavlarında ilgili puan türünde barajı aşmak ya da SAT 1 (Minimum 1000 puan), ACT (Minimum 21 puan), Abitur, Fransız Bakaloryası, GCE A Level Sertifikası (Minimum 2 ders), Uluslararası Bakalorya (IB), Avusturya Matura Diploması (Matura Reifezeugnis), İtalya Maturita Diploması (Diploma di Maturita) belgelerine sahip olunmalı.

- YÖK’ün ilan ettiği yatay geçiş için gerekli sınavlar ve puanlar karşılanmalı.

Bu şartların yanı sıra başvurularla ilgili ön değerlendirmeyi, üniversite senatosunun belirlediği ilkeler çerçevesinde, ilgili yönetim kurulları tarafından oluşturulan komisyonlar yapıyor. Başvurular, adayların genel not ortalaması ve eğer varsa geçmek istediği programın ortak derslerindeki başarısı dikkate alınarak, üniversite senatosunun belirlediği kriterlere göre değerlendiriliyor ve ayrılan kontenjan çerçevesinde geçiş sağlanıyor.

Bu noktada öğrenci tüm şartları karşılasa dahi yurtdışından yatay geçişler için belirli bir kontenjan olduğunu hatırlatmakta yarar var. Yani başvuran her öğrenci Türkiye’deki üniversitelere geçiş yapamıyor, o nedenle tekrar Türkiye’ye dönmek hedefiyle yurtdışındaki üniversiteleri tercih edecek öğrencilerin bu şartları gözden geçirmeleri gerekiyor.

Denklik için 150 TL isteniyor

Yurtdışında alınan diplomaların Türkiye’de geçerli olması için üniversitelerin YÖK tarafından tanınması gerekiyor. Öğrenciler üniversiteyi tercih etmeden önce, üniversitenin YÖK tarafından tanınıp tanınmadığı ya da aldığı diplomanın denkliği konusunda YÖK’e dilekçeyle başvurarak bilgi alabiliyor.

YÖK önceki yıllarda incelemeler için ücret talep etmiyordu. Ancak 25 Mayıs 2016 tarihli bir duyuruda, “Kurulumuzun denklik işlemlerinin tesisi sırasında yapmış olduğu yoğun yazışma, iletişim ve komisyon masrafları göz önüne alındığında, Kurulumuz Başkanlığı’na yapılacak tanıma ve denklik başvuruları ile dilekçeler için 30 Mayıs 2016 tarihinden itibaren ücret alınmasına karar verilmiştir” deniyor.

Bu kapsamda öğrenciler,

- Diploma Tanıma ve Denklik Başvuruları ve Denklik Başvurularının Yeniden İncelenmesi talepleri için 150 TL,

- Yükseköğretim Kurumlarının tanınıp tanınmadığına dair belge için 50 TL,

- İşlemler Devam Ediyor Belgesi talepleri için (Askerlik Tecil Belgesi, iş başvuruları vb.) 50 TL,

- Bilgi veya belge talebi içeren diğer konulardaki dilekçeler için 50 TL.

Aracılar aldatabiliyor

Öğrencileri yurtdışındaki üniversitelere yönlendirmek isteyen kimi aracı kurumlar, başarı sırası sınırlandırılmasının yurtdışındaki üniversiteler için geçerli olmadığını, Türkiye’de sınava girmeden de yurtdışına gidilebileceğini söylüyor.
Öğrenci yurtdışındaki bir üniversiteye gidebiliyor, eğer diploması YÖK tarafından da tanınıyorsa Türkiye’ye geldiğinde diploması geçerli oluyor. Ancak eğer yatay geçiş yapmak isteniyorsa tıp, hukuk, mühendislik ve mimarlık için istenen başarı sırasını karşılamak şart.

Yine başarı sırası sınırlandırılması getirilmeyen diğer programlarda da öğrencinin eğitime başlayacakları yıl YGS ve LYS’ye girmeleri; ÖSYS Kılavuzunda yer alan diğer alanlarda en az Türkiye’deki ilgili programlara yerleşen en son öğrencinin almış olduğu puanı almaları; ÖSYS Kılavuzu’nda yer almayan diğer alanlarda eğitim alacakların ise ön lisans programları için herhangi bir puan türünde en az 150 puan, lisans programları için en az 180 puan; özel yetenek için de YGS’den en az 150 puan almaları gerekiyor.