GIDA ENFLASYONUNUN ÖNÜNE GEÇİLECEK
›› Bakan Pekcan ile stokçu ve fırsatçılara karşı yaptıkları ile sebze meyve fiyatlarının düşürülmesine yönelik yeni yol haritasını konuştuk. Denetimlerde ‘1’e 9 fiyat artışlarını gördüklerini’ dile getiren Pekcan, yeni hal yasası ile gıda enflasyonunun önüne geçileceğini vurguladı.
VARŞOVA
Sebze meyve fiyatlarındaki artış tanzim satışlarla aşağıya çekildi. Birçok zincir market de tanzim satışların ardından fiyatlarını indirdi.
Yeniden sebze meyve fiyatlarının yükselmemesi için yeni yol haritası belirlendi. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile davetlisi olduğumuz Varşova’da neler yapılacağını konuştuk.
Denetimlerde ne sonuçlar çıktı, Bakan Pekcan en çok neye şaşırdı, yeni hal yasasında neler olacak, üretici ve tüketici nasıl yakınlaştırılacak... Bu gibi sorularımıza Pekcan şu yanıtları verdi:
Bayrampaşa, Ataşehir ve Ankara halinde fahiş fiyatlar gördük
- Stokçular ve fırsatçılara yönelik denetimler yapılıyor. Burada en çok ne dikkatinizi çekti ve ne gibi cezalar verildi?
Esasında biz denetimlere başladığımızdan itibaren sebze meyve fiyatları hariç ciddi oranda bir dengelenme sağlandı. Biz hiç bir zaman esnafımızın, tüccarımızın, tacirimizin karşısında bir bakanlık değiliz. Biz onların bakanlığıyız. Ama bu arada da piyasada spekülatif hareketler yapıp tüketiciye zarar veren dürüst tacire de zarar veren iş dünyasının da denetimlerini yapıyoruz doğal olarak. Bu denetimlerde de tespit ettiğimiz fahiş fiyatlar olursa, oluyor. Bunun dışında mobil uygulamamızla bize doğrudan şikâyet eden tüketiciler oluyor. Bunlarla ilgili biz kendilerinden savunma talep ediyoruz. Bu savunma talepleri reklam kurulunda değerlendiriliyor. Reklam kurulunda özel sektör temsilcileri var, diğer bakanlık temsilcileri var. Ve ortak bir karar sonucu eğer fahiş fiyat tespit edilmişse savunmaya rağmen biz cezayı kesiyoruz. Ama esas fahiş fiyatı biz hallerde gördük. Özellikle İstanbul’da Bayrampaşa, Ataşehir ve Ankara halinde gördük. Biz buralarla ilgili ceza kesme yetkimiz yok. Belediyeler encümen kararı ile kesiyor. Biz sadece tespitlerde bulunup bunu belediyeye gösteriyoruz. 1’e 9, 1’e 8 fiyat artışları gördük, maalesef. Bunun üretici hallerinde görmedik tüketici hallerinde gördük.
İşte yeni hal yasası
- Yeni yapılacak hal yasasında neler olacak?
Hal yasası bizim için gıda güvenliği ve hijyen açısından önemli. Üretici ile tüketiciyi buluşturmamız açısından önemli. Yüzde 25-30 zayiat verdiğimiz sebze meyvede bu zayiatın ve israfın önlenmesi açısından önemli. Bu hal yasasının üretici toptancı hali tüketici toptancı hali olarak iki ayağı var. Bunların arasında da bu soğuk zincir var. Buralarda soğuk hava depoları olacak. Laboratuvarlar olacak. Hijyen ve profesyonel yönetilen yerler olacak. Biz soğuk zincir ve nakliye ile ilgili standartlarımızı geliştirdik. Ambalajla ilgili çalışmalarımızı tamamladık. Yani ambalajdan dolayı da çok kayıp oluyordu. Üretici ile tüketiciyi buluşturacağız. Tüketici hallerinde üretici birliklerine yüzde 30 yer tahsis edeceğiz. Ve bunların kirası normal diğer kiralardan yüzde 75 daha ucuz olacak. Dolayısıyla tarım politikalarımızla beraber Hazine Maliyenin, Tarım Bakanlığı’nın ortak çalışmalarımızla beraber inşallah artık gıda enflasyonunun önüne geçilecek Allah’ın izniyle. (yasa ne zaman gelecek?) Henüz Meclis’e ve komisyona gelmedi. Herhalde artık seçimden önce gelmesi mümkün değil.
- Sebze meyve fiyatlarındaki yükseklik tanzim satışlarla düştü. Ne kadar oynama oldu, hedefe tam ulaşıldı mı?
Biz bakanlık olarak 6 Şubat ile 8 Şubat arasında hal denetimleri yaptığımız zaman yüzde 23, yüzde 36, yüzde 45 fiyat indirimleri olduğunu gördük. 11 Şubat itibariyle de tanzim satışlar devreye girdi zaten. Cumhurbaşkanımızda kararlılıkla politikasına devam ediyor. Ama amacımız esnafa rakip olmak değil esnafımızla beraber tüketiciyi koruyup kollamak. Hedefimiz üretici ile tüketiciyi yakınlaştırmak.
Etkilenmeden fahiş fiyat uyguladılar
- Fırsatçılık yapıp süreci suistimal edenler de oldu...
Denetim yapıp tespit yapmaya çalıştığımızda maalesef sonuçta ulaştığımız noktada o. Maalesef suistimal edildi. O piyasadaki dengelenmeden etkilenmediği halde etkilenircesine fahiş fiyat uygulayanlar oldu maalesef. Biz bakanlık olarak 135 firmadan savunma istedik tespitlerimizle ilgili.
- Yerel seçim sonrası nasıl bir ekonomi bekliyoruz, 2019 yılında ekonomik gelişmeler açısından Türkiye’yi ne bekliyor?
Bu seçimi atlattıktan sonra her şeyin daha da yolunda ve sistematik gideceğini bekliyorum. Bu seçim öyle ya da böyle piyasayı, ekonomiyi algılar farklı olabiliyor. Her şeyin daha olumlu gideceğine inanıyorum.
Ticareti kolaylaştırıyoruz
- Ticaret ve ekonomiyi geliştirmek için neler yapılıyor?
Dış ticareti artırmaya yönelik faaliyetlerimize devam ediyoruz. İhracatımızı artırmak ve ticaretimizi daha dengeli hale getirmek ve Türkiye’nin finansman ihtiyacını azaltıcı yönünde tedbirler almak. Şuanda Türkiye’nin ticaretinin milli gelire oranını inşallah bugünlerde açıklanacak. Çok yüksek rakamlar bekliyoruz. Aynı zamanda hem finansman ihtiyacını azaltırken aynı zamanda biz büyümeye de büyük katkı veriyoruz. 3. çeyrekte dış ticaretin büyümeye katkısı 6,73. 4. çeyrekte de en az o civarda hatta daha da fazla bir katkı bekliyoruz. Bunlar işsizliği de etkileyecek. Aynı zamanda biz yatırımları da çekecek ve teşvik edecek şekilde ticareti kolaylaştırıyoruz. Ticareti kolaylaştırıcı çok fazla önlem alıyoruz. Mesela kare kodlu çek uygulamasını başlattık. Kare kodlu bono uygulamasını da şimdi başlatıyoruz. Bunun da üzerine elektronik çek bono uygulamasını başlatıyoruz. Elektronik çek bono uygulaması ile beraber çekin teslimi ve saklanması gibi sıkıntılar kalmayacak. Ve bu kişiden aldığınız bonodan, bu kişinin piyasada ne kadar bonosu var takip edebileceksiniz. Daha önce ödeme yapmadığı çekleri olmuş mu onları takip edebilecekler. Ürün ihtisas borsasını geliştirdik. Ürün ihtisas borsalarına konan ürünlerin elektronik ortamda satılabilmesi için lisanslı depoculuğu gerçekleştirdik. Lisanslı depolardaki ürünlerin elektronik ortamda satılabilmesi için ürün ihtisas borsasını geliştirdik. Merkezi kayıt sistemini geliştirdik. Bunun dışında perakendecilik kayıt sistemini oluşturuyoruz. Onunda yazılım aşamasında programı şirketlerin açılışı kapanışı bütün kurumlarla paylaşılarak sistem üzerinden yapılabilir hale gelecek. Bunun dışında e ticareti ön plana getiriyoruz. Güvenilir olması ve kaliteli hizmet alması açısından e ticarette güven damgasını oluşturduk. Bunun dışında esnafımız ve sanatkârımızla ilgili yaptığımız çalışmada bu ekonomik gelişmelerden en az ve en öngörülebilir şekilde etkilenmesi yönünde çalışmalarımız var. İnşallah o çalışmaları da en kısa zamanda tamamlayacağız. Ticaretin kolaylaştırılmasını sağlamaya çalışıyoruz. Ekonomi günden güne iyiye gidiyor. Mevsimsel bir geçişti. Ama onlar bitti diye bakıyorum ben. İnşallah her şey daha güzel olacak. İstihdam destekleri çok önemli. İstihdam artacak. Şimdi Turizm mevsimi başlıyor. Bir taraftan turizm gelirlerimiz 30 milyar dolara ulaştı. Uluslararası yatırımcıların da yakın zamanda daha fazla yatırım yapmasını bekliyoruz.
‘Üreticiyle tüketiciyi buluşturacağız’
Pekcan, “Hal yasası bizim için yüzde 25-30 zayiat verdiğimiz sebze meyvede bu zayiatın ve israfın önlenmesi açısından önemli. Bu hal yasasının üretici toptancı hali tüketici toptancı hali olarak iki ayağı var. Laboratuvarlar olacak. Hijyen ve profesyonel yönetilen yerler olacak. Biz soğuk zincir ve nakliye ile ilgili standartlarımızı geliştirdik. Ambalajla ilgili çalışmalarımızı tamamladık. Yani ambalajdan dolayı da çok kayıp oluyordu. Tüketici hallerinde üretici birliklerine yüzde 30 yer tahsis edeceğiz. Ve bunların kirası normal diğer kiralardan yüzde 75 daha ucuz olacak. Üretici ve tüketiciyi buluşturacağız” diyor.
Türbülans yaşandı hızlı atlattık
- Yurtdışındaki yabancı sermayenin ve işadamlarının Türkiye’ye bakışı nasıl?
Türkiye’ye bakışları olumlu. Mesela Polonya’da, yatırımları karşılıklı nasıl artırabiliriz onları konuştuk. Onlar gelip kendi yatırım teşviklerini bizim iş insanlarına anlatacaklar. Biz gelip burada Polonyalı iş insanlarına anlatıyoruz. Genelde olumlu bir görüntü var. Tabii Türkiye Ağustos-Eylül ayında bir türbülans yaşadı. Ama çok hızlı bir şekilde atlattık. Yani Sayın Maliye Hazine Bakanımızın da bu dönemdeki ekibiyle beraber katkıları çok önemli. Şuanda artık sistem düzene girdi. Piyasalar oturuyor. Yeni istihdam seferberliği başlattık. Türkiye’nin pozisyonu çok çok önemli. Türkiye’nin bulunduğu coğrafyada hem Kuzey Afrika’ya hem Ortadoğu’ya hem Türki Cumhuriyetlere hem Doğu Avrupa’ya hem Rusya’ya ihracat imkânları mevcut. Eğitimli geç nüfus var. Hem tüketici toplumu, 82 milyon nüfuslu ve yaş ortalaması 31. Potansiyel hem üretici hem tüketici konumunda dinamik bir ekonomimiz, dinamik bir nüfusumuz var.
- Zaman zaman Türkiye’ye yönelik ekonomik saldırılar oluyor, algı operasyonları oluyor, başarılı olma şansı var mı?
Bunlar hep olacaktır, biz kendimize güvenerek yolumuza devam ediyoruz. Devam de edeceğiz. Her türlü tedbirler de alınıyor.
REKOR İHRACAT YAŞADIK
- 2019’un dış ticaret hedefleri neler? Kazan kazan politikası uygulanıyor...
Kesinlikle. Ülkelerle ticaret dengesi kurma yönünde strateji izliyoruz. Ve ülkemizin de ticaret dengesine önem veriyoruz. 2019 bizim açımızdan öncelikle ihracatın ithalatı karşılama oranı olacak Türkiye için. Dünya ekonomisi yavaşlıyor. Dünyadaki ticaretin küresel ekonomiye oranı yavaşlıyor. IMF verilerine göre büyümeler önce 3.9 sonra 3.7’ye sonra 3.5’e revize edildi. AB’nin büyümesi 2’den 1.6’ya revize edildi. Almanya’nın büyümesi 1.3’e revize edildi. En büyük ortağımız Almanya’nın 2018 son ayındaki ithalatı yüzde 4.7, İngiltere’nin yüzde 4.2 düştü. Biz 2018’i rekor bir ihracat rakamı ile kapadık. Allah’a çok şükür ocak şubat ayında da pozitif gidiyoruz yüzde 5 ihracat artışıyla. Ve ortalamada ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 87. Bu doğrultuda çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Rusya ile hedef dengeli ticaret
- Rusya ile 100 milyar dolar ticaret hacmi hedefi vardı. Hedefi tutturmak için neler yapacaksınız?
Rusya’da bizim hedef pazarlarımızdan birisi. Ama Rusya’dan enerji ithal ediyoruz. 2017’de en çok ithalat yaptığımız ve ticaret açığı verdiğimiz ülke Çin iken şuanda en büyük ticaret açığı verdiğimiz ülke Rusya oldu. Bununla ilgili de daha dengeli bir ticaret yapmak için karşılıklı görüşmelerimiz devam ediyor. Stratejik yol haritalarımız var.
- Vizelerin kalkma kararı ekonomik ilişkileri nasıl etkiler?
Vizelerin kalkmasına yönelik de çalışmalarımız devam ediyor. Öncelikle iş insanlarını ve nakliye firmalarını ve şoförlerin vizesi kalkacak öncelikle. Ama genel olarak kalkması bizim hedefimiz. Vizeler kalkınca biraz daha ticari ilişkiler artacak. Ticari ilişkimiz zaten fazla ama biraz daha dengeli ticaret hedefimiz Rusya ile.
