Atatürk’ün ardından İzmir’deki ilk bayram
15 Haziran 1926’da Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya suikast girişiminin ardından, Gazi Paşa’nın yaşadığı üzüntünün biraz olsun giderilmesi adına 18 Haziran günü akşamı Bornova Ziraat Mektebi’nin bahçesinde (Günümüzde Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği ve İktisat Fakültesi dekanlık binalarının bulunduğu bahçe) muhteşem bir balo düzenlenmişti.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk, “Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır” sözünü işte bu balonun ardından, basın mensuplarına verdiği mülakatta, İzmir’de söylemiştir.
Yıl 1939 olmuştu ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk, o unutulmaz sözünde söylediği gibi artık toprak olmuştu... İzmir, O’nun “İlelebet payidar kalacaktır” dediği Cumhuriyet’i ilk kez O’nsuz kutlayacaktı.
Atatürk artık yoktu ve memleket henüz başlamış olan 2. Dünya Savaşı’nın sıkıntısını yaşıyordu. Ancak verilen karar, her şeye rağmen memleketin her yerinde olduğu gibi İzmir’de de Cumhuriyet Bayramı’nın büyük bir coşkuyla kutlanması şeklindeydi.
Bayram, 28 Ekim Cumartesi günü başlayacak ve 30 Ekim Pazartesi gece yarısı sona erecekti. İzmir’in pek çok yerinde zafer takları kurulmuş, şehir baştan başa bayraklar ve defne dallarıyla donatılmıştı. Bayram gün ve gecelerinde, resmi dairelerin, okulların, bankaların, evlerin, dükkânların ve meydanların tamamının süslenmesine karar verildi.
Halkın eğlenmesi için, bayram süresince rıhtımda ateş ve meşaleler yakıldı. Müzik dinletileri yapıldı.
Coşku hiç eksilmesin
29 Ekim Pazar günü, 09.00 ile 10.30 arasında Vali İbrahim Etem Aykut, Vilayet Konağı’nda tebrikleri kabul etti.
Saat 10.55’te Vali, komutan ve parti idare heyeti reisi Cumhuriyet Meydanı’ndaki asker ve halkın önünden geçip bayramlarını tebrik ettikten sonra Atatürk Heykeli’ne şükran çelenkleri konuldu. İstiklal Marşı, söylenen nutuklar ve Onuncu Yıl Marşı’nın ardından gece de Vilayet tarafından Kültürpark Gazinosu’nda muhteşem bir balo verildi.
Törenlerde halka hitaben yapılan konuşmaların tümü Atatürk’ün hayatı ve yaptıkları üzerineydi.
Halkapınar’daki Şehitler Abidesi, bayram boyunca heyetler tarafından ziyaret edildi. Ayrıca stadyumda da spor müsabakaları organize edilmişti.
İzmir’in fakir ve kimsesiz çocukları, Esnaf Birliği tarafından pırıl pırıl giydirilmişti. Onlar da Cumhuriyet Bayramı’nı yepyeni kıyafetlerle karşıladı...
Atatürk’ün vefatının ilk yılı olmasına ve 2. Dünya Savaşı’nın sıkıntılarına rağmen 1939 yılının Cumhuriyet Bayramı, İzmir’de coşkuyla kutlanmıştı.
Daha ayrıntılı bilgi için Sevi Şeneken’in ‘1930’lu Yıllarda İzmir’de Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları’ başlıklı yüksek lisans tezini incelemenizi tavsiye ederim.
Cumhuriyet Bayramı coşkumuz hiç eksilmesin... Kutlu olsun.
