Bilgi kirliliğinin önüne geçmek, okurun doğrulanmış bilgiye olan ihtiyacının artması dünya üzerindeki doğrulama platformlarının sayısının da artmasına neden oldu
Bize öğretilen şuydu; Haber kaynağının güvenilirliğini kontrol et. Bir tek kaynağa bağlı kalma. Ancak bugün dijital medyayı kullanan gazeteciler, sosyal medyadaki bilgi kirliliğinden duydukları endişeyle, haberi doğrulatmak amacıyla daha farklı ve daha fazla yöntem kullanmaya başladı. Böylece hızla yayılan taraflı ve yanlış içerikler haber merkezleri tarafından da kontrol edilebilir hale geldi.
Bize öğretilen şuydu; Haber kaynağının güvenilirliğini kontrol et. Bir tek kaynağa bağlı kalma. Ancak bugün dijital medyayı kullanan gazeteciler, sosyal medyadaki bilgi kirliliğinden duydukları endişeyle, haberi doğrulatmak amacıyla daha farklı ve daha fazla yöntem kullanmaya başladı. Böylece hızla yayılan taraflı ve yanlış içerikler haber merkezleri tarafından da kontrol edilebilir hale geldi. Uluslararası Gazeteciler Merkezi’nin (ICFJ) son raporu, dünya medyasında haber içeriklerinin doğrulanması üzerine.
Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 149 ülkeden 4 bin katılımcıyla gerçekleşen rapora göre; dijital teknolojiyi kullanan haber merkezi yöneticileri ve gazetecilerin kurumsal bir zarara yol açmamak için “doğrulama” araçlarına yönelimleri arttı. Rapora göre gazeteciler siber güvenlik, video ve ses üretimi, doğrulama araçları ve sosyal medya kullanımı “haberi ya da bilgiyi doğrulama’ konusunda dijital habercilik için önem arz eden konularda eğitim talep ediyor. Yanlış bir bilginin (haberin) medya üzerindeki etkilerinden, kurumsal anlamda endişe duyan medya yöneticileri de kurum içerisinde çeşitli alanlarda “eğitimin” artık kaçınılmaz olduğu görüşünde.
‘Tık’ tuzaklarına karşı
Aslında son iki yıldır dünya genelinde birçok medya kuruluşu doğrulama yapmak için dijital araçların nasıl kullanılacağı konusundaki çalışanlarını eğitiyor. Öyle ki; rapora göre, haber merkezlerinin yüzde 44’ü, gazetecilerin ise yüzde 37’si geçtiğimiz yıl içinde doğrulama konusunda eğitim aldı. Yüzde 39’u bilgiyi teyit etmek için hemen her gün dijital araçları kullanıyor. Ayrıca her dört gazeteciden biri en azından haftada bir defa sosyal medya doğrulama araçlarına başvuruyor. Avrupa medyasının yüzde 40’ı hedef kitlede güven yaratmak için, haber merkezi yöneticisi her 10 kişiden 4’ü de “tık” tuzaklarına düşmemek için çabaladıklarını belirtiyor.
Bir başka rapora göre bilgi kirliliğinin önüne geçmek, okurun doğrulanmış bilgiye olan ihtiyacının artması dünya üzerindeki doğrulama platformlarının sayısının da artmasına neden oldu. Bunların sayısı bugün 188 ve halen 60’dan fazla ülkede haber merkezlerinde bu eğitime tabi tutulan gazeteciler yer alıyor. Örneğin; Bir haberde kullanılan görselin kaynağını belirlemek için “tersine görsel arama” yapıyorlar. First Draft gibi doğrulama yöntemleri üzerine kaynaklar içeren kuruluşları, sahte haber sitelerini ayırt eden araçları, doğrulama kuruluşlarının yayımlarını takip ediyorlar. Bizde giderek kurumsallaşan teyit.org 4 milyona yakın yolcunun kullandığı İstanbul’un toplu taşıma araçlarında sahte haber sorunuyla ilgili toplumsal bilinç oluşturmak ve insanların medya okuryazarlığı ile eleştirel düşünce becerilerini geliştirmelerine yardım etmek amacıyla 7 bin 600 ekranda, birer dakikalık program yapmayı hedefleyerek, bu alandaki boşluğu doldurmaya çalışıyor.
Bir haberin yayımlanmadan önce teyit edilmesini sağlamak sadece bilgi kirliliğinin önüne geçmez. Bu aynı zamanda, okurun güvenini de kazanmak demektir.
Güneri Cıvaoğlu
Putin’in kaderinde bir çift kadın ayakkabısı
19 Mart 2024
Melih Aşık
Ali Sirmen Bir anıt adam
19 Mart 2024
Zafer Şahin
İmamoğlu ve Yavaş’ın yeni partileri
19 Mart 2024
Ali Eyüboğlu
Kate, o hamleyi niye yapmıyor?
19 Mart 2024
Çağdaş Ertuna
Taylor Swift, Travis Kelce ve Basquiat
19 Mart 2024