Oyuncu sigortalı senarist Bağkur’lu
SORU: Sigortadan emekli dizi film oyuncusuyum. Hiçbir yere bağım olmadan ayda bir iki kez film setlerinde görev alıyorum. Çalıştığım dizide işveren olan yapımcıyla aramızda yazılı bir sözleşme yok. Bugüne kadar gider pusulası imzalayarak bölüm başına ücret alıyordum. Ancak şimdi benden makbuz düzenlememi istiyorlar. Bu durumda vergi mükellefi olarak fatura bastırmam ve fatura karşılığı ücret ödeyeceklerini söylüyorlar. Ne yapmam gerek? Cİhan K.
CEVAP: Bir kimse, ister dizide oynasın isterse inşaatta çalışsın, eğer işverenin emir ve koşulları altında, yine işveren tarafından belirlenen işyerinde çalışıyorsa, SSK’lı yani 4/a’lı olur. İşveren bu çalışanların primlerini öder. Dolayısıyla dizi oyuncuları işveren olan yapım şirketlerinin emir ve talimatı altında, işverenin gösterdiği yerde iş yaptıklarından 4/a sigortalısı yani SSK’lı olurlar. İşverenlerin bu çalışanlar için sigorta primlerini ödemesi gerekmektedir.
Bu kapsamda bir iş yapıp da, bir işverenin yanında ay içindeki çalışma gün sayısı 10 günün altında kalanlar için işveren olan yapımcının çalışanı sigortalı yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır. Böyle bir durumda, çalışan işverenle aralarında yapılmış sözleşmeyi SGK’ya vererek sigorta tescilini kendisi yapar. Bu kapsamdaki sigorta günü 30 gündür ama primi 21 gün üzerinden hesaplanır ve sigortalı tarafından ödenir.
10 gün sınırı
Diğer yandan bu kişiler eğer emekli ise kaç gün çalıştığına bakılmaksızın işveren tarafından sigortalı olarak gösterilmek ve bu kişiler adına 4/a Sosyal Güvenlik Destek Primi ödemesi yapmak zorunluluğu vardır.
Film ya da dizi senaryosu yazanlar ve aynı şekilde film dizi müziği besteleyenler ise serbest meslek mensubu oldukları için Bağ-Kur’lu sayılırlar. Çünkü belirli bir eserin tamamlanması için işverenle anlaşmış durumdadırlar. Bu nedenle de primlerini kendileri öderler.
Sonuç olarak, bir ay içerisinde 10 günden fazla çalışan dizi veya film setinde yer alanlar, emekli olup olmadıklarına bakılmaksızın işverenleri olan yapım firmaları ya da ajans tarafından sigortalı yani 4/a’lı yapılmalıdırlar. İşveren bu sigortalıların primlerini ödemek durumundadır.
Diğer yandan dizi veya film oyuncusu olarak 10 günden az çalışanlar sigorta primlerini kendileri öderler, ayda 10 günden az çalışan kişi emekli ise bu çalışanlar için sigorta girişi yapılması ve işveren tarafından SGDP ödenmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Kayıtdışına dikkat
Ayda bir iki kere setlerde oyuncu olarak çalıştığınız ve emekli olduğunuz için işverenin sizi sigortalı yapması ve SGDP ödemesi gerekmektedir. Aksi durum Kanunu dolanmak ve prim ödemekten kaçmak olacaktır.
Diğer Yandan yine sizin durumunuzda, salt yapımcının prim ödemekten kaçınabilmek için kanunu dolanmak adına sizi vergi mükellefi yaparak serbest meslek makbuzu kestirmesi doğru değildir. Zira sizin vergi mükellefi olmanız halinde emekli maaşınızdan %15 SGDP kesilecek olsa da 5510 sayılı Kanunun 53. Maddesi gereği 4/a SGDP primi, 4/b SGDP primine üstün tutulduğundan yapımcı sizi 4/a SGDP tabi sigortalı olarak beyan etmez ise sigortasız işçi çalıştırıyor durumuna düşecektir.
Burada yapımcılara bir tavsiyem olacak. Lütfen dizi oyuncularını sigortalı gösterin ve kayıtdışılık yaratan yapımcı pozisyonuna düşmeyin.
Evde yemek yapıp satan kadın 21 gün prim öder
SORU: Evde yemek yapıp, işyerlerine veya evlere servis yapıp satıyorum. Siz de yazdınız, evde iş yapanlar prim ödeyerek emekli olabiliyormuş. Bunun için nereye başvurmam gerekiyor?
Cansu Altıntop
CEVAP: Bunun için vergi kaydınızı yaptırıp vergiden muaf esnaf belgesi aldıktan sonra, SGK’ya (Sosyal Güvenlik Kurumu) isteğe bağlı sigortalı olarak tescilinizi yaptırmanız lazım. Tescilinizi yaptırdıktan sonra 2014 yılı için 21 gün üstünden prim ödeyecek ve 30 gün kazanacaksınız. Üstünden prim ödediğiniz gün sayısı 30 güne tamamlanana kadar, takip eden yıllarda prim sayınız her yıl 1 puan artırılacak. 2015 yılında da 22 gün üstünden prim ödeyerek 30 gün kazanacaksınız.
Bu kapsamdaki kadınlar, isteğe bağlı sigortalı oldukları için 4/b yani Bağ Kur şartlarıyla emekli olabiliyorlar. İsteğe bağlı sigortalılık kapsamında prim ödeyen sigortalıların primleri Ekim 2008 sonrasında 4/b’li olarak değerlendirilmeye başlandı.
Hemen ifade edelim, sizin durumunuzda olanlar için 21 gün prim ödeyerek 30 gün sigortalı olma avantajı 2023 yılında sona eriyor. Çünkü bu tarihte, Ekim 2008 tarihinden itibaren 15 günle başlayan ve her yıl 1 gün artarak devam eden uygulama 2023 yılında 30’a ulaşarak son bulacak. 21 gün prim ödeyerek 30 gün sigortalı olma hakkına sahip kadınlar 2014’ün ilk 6 ayı için 239.9 TL prim ödemek durumundalar.
