Tarımdaki büyüme sürpriz mi?

Ali Ek­ber Yıl­dı­rım dos­tu­muz, Dün­ya Ga­ze­te­si’nde­ki kö­şe­sin­de biz­le­re so­ru­lan bir so­ru­ya çok gü­zel ya­nıt ver­miş. Ney­di so­ru...
“Ta­rım­da­ki bü­yü­me sür­priz mi?”
Eko­no­miy­le iç­li dış­lı bi­ri ol­ma­ma rağ­men ta­rım­la il­gi­li bu so­ru­nun ce­va­bı­nı Tür­ki­ye’nin bu alan­da­ki en iyi ka­le­mi Ali Ek­ber Yıl­dı­rım’a bı­ra­ka­lım.
*    *    *
“Bü­yü­me ra­kam­la­rı­nı da­ha iyi de­ğer­len­di­re­bil­mek için ge­çen yı­lın ra­kam­la­rı­na bir kez da­ha bak­mak­ta ya­rar var. Ge­çen yı­lın 12 ay­lık dö­ne­min­de Tür­ki­ye, yüz­de 4.5 bü­yür­ken ta­rım yüz­de 7.5 kü­çül­dü, ya­ni ge­ri­le­di. Sek­tör­ler içer­sin­de ne­ga­tif bü­yü­me gös­te­ren tek sek­tör ta­rım ol­du. Üs­te­lik ta­rım­da­ki yüz­de 7.3’lük kü­çül­me bir re­ko­run ifa­de­siy­di.
Yüz­de 7’nin üze­rin­de­ki bir ge­ri­le­me son 40 yıl­da sa­de­ce iki kez ya­şan­mış­tı. İl­ki yüz­de 7.8 ile 1973’te, ikin­ci­si yüz­de 7.6 ile 1989’da. Ta­rım sek­tö­rü için 2007, fe­la­ket yı­lıy­dı.
Baş­lan­gıç­ta za­ra­rı giz­le­me­ye ça­lı­şan Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı bi­le ku­rak­lı­ğın ta­rı­ma za­ra­rı­nın 5 mil­yar YTL ol­du­ğu­nu yıl so­nun­da doğ­ru­la­dı.
Ta­hıl üre­ti­min­de yüz­de 15.5, yağ­lı to­hum­lar­da yüz­de 21.4, tü­tün­de yüz­de 18.5, şe­ker pan­ca­rın­da yüz­de 14.1, pa­muk­ta yüz­de 11, bak­li­yat­ta yüz­de 20, zey­tin­de yok yı­lı ol­ma­sı­nın da et­ki­si ile yüz­de 40 ve fın­dık­ta yüz­de 20 ora­nın­da ge­ri­le­me ya­şan­dı.
De­ni­le­bi­lir ki, yı­lın ilk üç ay­lık dö­ne­min­de yu­ka­rı­da sa­yı­lan bir­çok ürün için ha­sat baş­la­ma­mış, bu ne­den­le bü­yü­me­ye et­ki­si söz ko­nu­su ola­maz. An­cak, ge­çen yıl ku­rak­lık ne­de­niy­le üre­ti­ci tar­la­ya bi­le gir­me­ye ce­sa­ret ede­mi­yor­du. Do­la­yı­sıy­la sek­tö­rü ya­kın­dan iz­le­yen­ler ta­rım­da bü­yük bir ge­ri­le­me ola­ca­ğı­nı gör­müş­tü. Ni­te­kim, yı­lın ilk üç ay­lık dö­ne­min­de ta­rım sek­tö­rün­de yüz­de 6.9 ora­nın­da­ki kü­çül­me ol­du. Bu yıl ise Gü­ney­do­ğu Ana­do­lu ve Kon­ya Ova­sı dı­şın­da ku­rak­lık faz­la et­ki­li de­ğil. Bir­çok böl­ge­de cid­di üre­tim ar­tı­şı var. Ku­rak­lı­ğın ya­şan­dı­ğı böl­ge­ler­de­ki üre­tim ge­ri­le­me­si ise da­ha çok yı­lın ikin­ci ve üçün­cü dö­ne­min­de bü­yü­me ra­kam­la­rı­na yan­sı­ya­cak. Bu ne­den­le 2008’in ilk 3 ay­lık dö­ne­min­de ta­rı­mın yüz­de 5.6 bü­yü­me­si çok da sür­priz de­ğil.”
*    *    *
Çift­çi­nin, ta­rım­la uğ­ra­şan üre­ti­ci­nin sı­kın­tı­sı bu­gü­nün ko­nu­su de­ğil.
Hü­kü­met­le­rin yıl­lar bo­yu de­vam eden il­gi­siz­li­ği­ne son yıl­lar­da ar­tan kü­re­sel ısın­ma­nın et­ki­le­ri­ni de ek­le­di­ği­miz­de or­ta­ya çok kö­tü bir tab­lo çı­kar­dı.
Bü­tün bun­la­rın üze­ri­ne hem Av­ru­pa Bir­li­ği’nin, hem de ABD’nin Tür­ki­ye’ye biç­ti­ği ye­ni rol dik­ka­te alın­dı­ğın­da ta­rım sek­tö­rü­nün işi gi­de­rek zor­laş­tı.
Ekim alan­la­rı­nın da­ral­tıl­ma­sı, kır­sal nü­fu­sun şe­hir­le­re gö­çü­nü teş­vik eden po­li­ti­ka­lar hep çift­çi­mi­zi za­rar uğ­ra­tan ne­den­ler ol­du.
Ak­la ikin­ci bir so­ru da­ha ge­li­yor.
“Pe­ki çift­çi üre­tim­den kop­muş mu­dur? AB’nin, ABD’nin ken­di­si­ne ver­di­ği ve hü­kü­me­tin de bu­na des­tek ol­du­ğu bu ro­le rağ­men işi­ne de­vam et­miş mi­dir?”
Ali Ek­ber Yıl­dı­rım’ın bu so­ru­ya ce­va­bı da şöy­le...
“Sür­priz olan, hü­kü­me­tin 2007 ta­rım­sal des­tek­le­ri­ni ay­lar­ca geç öde­me­si­ne, hat­ta ba­zı des­tek­le­ri bu­gü­ne ka­dar öde­me­me­si­ne rağ­men bir­çok çift­çi­nin üre­tim­den kop­ma­ma­sı­dır. Sür­priz olan, ma­zot, güb­re, ilaç, ener­ji ve kre­di yü­kü baş­ta ol­mak üze­re bü­tün gir­di­ler­de son bir yıl­da yüz­de 70 ile yüz­de 100 ara­sın­da ar­tış ol­ma­sı­na rağ­men çift­çi­nin ta­rım­sal üre­ti­mi sür­dür­me­si­dir. Ge­çen yı­lın olum­suz şart­la­rı ta­rı­ma ye­ni bir fır­sat da sağ­la­dı. Ar­tan gı­da fi­yat­la­rı, ta­rım­sal üre­ti­me yö­nel­me­yi ar­tır­dı. Bu ne­den­le yı­lın ilk 3 ay­lık dö­ne­min­de ta­rım­da­ki bu bü­yü­me tren­di bü­yük bir fe­la­ket ol­maz­sa bun­dan son­ra­ki 9 ay­lık dö­nem­de de de­vam ede­cek­tir.”
Son söz... Tür­ki­ye ta­rım sek­tö­rü­nün kıy­me­ti­ni bil­me­li­dir.
Ka­rar­lı, is­tik­rar­lı po­li­ti­ka­lar ge­liş­tir­me­li­dir.
Ve... Çift­çi­si­ni kim­se­ye ez­dir­me­me­li­dir.