Anne kalbi nelere maruz kalıyor?
Anneler Günü vesilesiyle hamilelik sürecinde anne kalbinin maruz kaldığı tehlikelere göz atalım.
Bugün Anneler Günü! Bizi dokuz ay karnında taşıyan, hayat veren, ondan sonra da hayatımız boyunca bizi hem kalbinde hem de aklında taşıyan annelerimizin, bizi dünyaya getirene kadar kalpleri ve bünyeleri hangi risklere ve tehlikelere maruz kalıyor, ne gibi değişikliklerden geçiyor biraz bundan bahsedelim.
Geçtiğimiz hafta Demiroğlu Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerine gebelikte kalp ve hipertansiyon dersini anlatmıştım. Daha sonra bu haftaki yazımın tam da Anneler Günü’ne denk geldiğini fark ettim ve annelerimizin bizi dünyaya getirirken gerçekten ne kadar cesurca bir maceraya atıldıklarının altını çizmek gerektiğini düşündüm. Hamilelik, genel anlamda alınan kilolar ve beraberinde bebeğin ağırlığı gibi görünse de asıl yükü kalp taşır.
Kalp ve dolaşımla ilgili değişiklikler
Gebelikte kan hacmi hormonal değişiklikler sebebiyle neredeyse yarı yarıya artar. Bu artış ilk üç ayda başlar, 20-24. haftalarda en üst düzeyine ulaşır, doğuma kadar ise bu düzeyini korur veya hafif azalır. Ancak bu artışın hızına kırmızı kan hücrelerinin sayısı yetişemediğinden annede kansızlık baş gösterir. Hamilelik boyunca bu hücrelerin yapımında yer alan demire ihtiyaç artar. Zira anne kendisine kan hücresi yapacakken karnında bir de ona ortak taşıdığı için annenin depolarındaki demirden bebeği de kendisine lazım gelen demiri çalar, hele bir de çoğul gebelik varsa bu hırsızlama daha çok olur. Bu nedenle hamilelikte demir ihtiyacı artar.
Gebelikte tüm bu değişikliklerle beraber kalp hızında da artış gözleniyor. Tansiyon ise gebelik süresince ilk aylarda düşüyor, gebelik ortasında en düşük değerine ulaşır ve doğuma doğru yeniden yükselmeye başlar. Küçük tansiyon dediğimiz diyastolik kan basıncındaki azalma büyük tansiyon dediğimiz sistolik kan basıncındaki azalmadan daha fazladır. Küçük tansiyonu çok düşük ölçtüğünüzde bu durumdan korkulmamalı, sıvı alarak, istirahat edilmeli, sırt üstü uzanıp, bacaklar kalp seviyesinin üzerine gelecek şekilde yukarı kaldırılmalıdır. Gebelikte görülen hipertansiyon preeklampsi ve eklampsi açısından son derece önemlidir. Halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak bilinen epilepsiye benzer kasılmaların da görülebildiği bu durum anne ve bebeğin hayatını tehlikeye sokar.
Pozisyon önemli
Gebelikte kalbin pompaladığı kan miktarı, anne adayının pozisyonundan da etkilenir. Özellikle sırt üstü yatar pozisyonda omurganın yanından geçen ve kalbe kanı taşıyan ana damara ağırlık bindiği için, bu damar sıkıştırır ve kalbe dönen kan azalır. Böylece kalpten pompalanan kan da azalır. Bu da tansiyon düşüklüğüne ve bebeğe giden kanın da azalmasına sebep olur. Bu nedenle sırt üstü yatılmamalıdır. Aynı şekilde ayakta durur pozisyonda da yerçekimi etkisiyle, vücudun alt bölgesinden gelen kan akımı azalır ve kan bacaklarda göllenir. Bu durumda da, kalbe dönen kan azaldığı için kalbin pompalayacağı kan azalır. Bacaklarda göllenen kanın sıvı kısmı damar dışına çıkarak ödeme sebep olur. Oturmakla ve bacakları yukarı kaldırmakla kalbe dönüş rahatlayacağı için, bacaklardaki ödem de azalacaktır. Bu nedenle hamilelere fazla ayakta kalmaları da önerilmez.
Başta kendi annem olmak üzere bütün annelerin Anneler Günü’nü kutlarım.
