At binme, özellikle çocuklar ve gençler arasında popüler bir spor dalı haline geldi. Ancak bu spor dalında kaza ve sakatlanma riski, motosiklet kullanımından bile yüksek
Bir atın ağırlığının yarım tona kadar çıkabilmesi ve saatte 70 km. hızla seyredebilmesi, tehlikenin boyutlarını gösterir. ABD’de at binen her 100 bin kişiden 20’sinde sakatlıklar meydana gelir.
2002 yılında ABD’de 13 bin 400 kişi, at binme sonrası yaşanan sakatlıklar nedeniyle acile başvurdu. Bunların çoğu, 15 yaşın altındaki çocuklardı. Bu yaralanmalar, attan düşme ya da at tarafından ezilme sonucunda oluşur. Atın çifte atmasıysa, kafa travması gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Bu nedenle sadece at binerken değil, yanındayken de başlık kullanmak, üzengi güvenliğini sağlayıcı özel botların giyilmesi ve çocukların yanında bilinçli yetişkinlerin bulunması önemli.
ABD’li aktör Christopher Reeve’in attan düşme sonrası omurilik yaralanması geçirmesi, konuya dikkat çeken önemli bir olaydı.
Bir Meksika atasözü konuyu çok net şekilde açıklar: “Önemli olan ata nasıl binmeyi değil, attan nasıl düşüleceğini bilmektir.”
Kadınlar daha çok sakatlanıyor
En sık sakatlanan grubu, 25 yaş altı kadın biniciler oluşturur. Bunun sebeplerinden biri, kadınların at binme sporuyla erkeklere göre daha çok ilgilenmeleri. Ancak dört yaş altındaki erkek grubu, kadınlara göre daha çok sakatlanır. Sakatlıklar daha çok binicilik merkezlerinde ve sonrasında bireysel çiftlikler, açık alanlarda olur. Atla ilgili yaralanmalar çok ağır sonuçlara yol açabilir.
En çok attan düşülüyor
Atla ilgili en ciddi yaralanmalar, düşme sonrası at tarafından ezilmedir. Bir de attan indikten sonra binici çok daha rahatlamış ve sakatlanmaya açık hale gelir. Bu sakatlıkların yüzde 35’i binici attan indikten sonra meydana gelir. Sadece attan düşme, yüzde 52 oranında gerçekleşir. Binicinin düştükten sonra at tarafından ezilmesi ya da çeşitli darbelere maruz kalması, yüzde 13 oranında.
Yaralanma bölgelerine bakıldığında; baş ve yüz yüzde 38’le ilk sırada gelir. Üst ekstremite yüzde 24, alt ekstremite yüzde 20, göğüste yüzde 9, sırtta yüzde 8, karın bölgesinde yüzde 8, kalçada yüzde 4, boyun bölgesinde yüzde 4 olarak sıralanır. Atın çifteyle vurması sonucu yaralanmaların yarısından fazlası, baş, boyun ve yüzü kapsar.
Mutlaka kask takın
Atın çifte attığı dönemler genelde binicinin atın yanında ya da arkasında ve kask takmadığı zamana rastlar. Hastaneye yapılan başvurularda bilinç kaybı, kırıklar, burkulmalar, iç organ yaralanmaları saptanır. Yere düşme sırasında el bileği dışa açık şekilde düşülür ve kırıklar meydana gelebilir. Ayak bileği, düşme sırasında üzengiye takılıp sakatlık oluşabilir ya da binici sürüklenebilir. Yüz ve baş yaralanmaları genelde binicinin ölümüyle sonuçlanır. Burada kask takmama sonucunda sakatlığın etkileri de artar.
Oklahama’da 1992-1994 yılları arasında yapılan bir çalışmada attan düşme sonucu travmatik beyin yaralanması geçiren 106 kişinin yüzde 63’ü bilinç kaybı, yüzde 46’sı travma sonrası unutkanlık, yüzde 13’üyse kalıcı nörolojik hasar yaşadı.
