Durum'da durum

Yavuz DONAT

DURUM, Odalar Birliği'nin aylık yayın organı.
TOBB'un dergisinde bazen çok önemli araştırmalar yayınlanır.
Bunlardan biri de "1997'nin son sayısında" yer alacak.
15 Aralık'ta çıkacak olan DURUM'da 19 büyük ilimiz "ameliyat masasına" yatırılıyor.
Tabii en başta İstanbul.
Konu ve soru şu:
- İstanbul'da bir ailenin evine yılda kaç dolar giriyor?
Devlet İstatistik Enstitüsü verileri temel alınarak yapılan çalışmanın sonucu:
"En düşük gelirli ailenin" evine giren para 700 dolar.
"En yüksek gelirli ailenin" evine giren ise bir milyon dolar. (Hatta 60 bin dolar da fazlası var.)
Aradaki fark 1437 kat.
Zengin ile fakir arasındaki "makasın" en fazla açıldığı kent İstanbul.
Ey koca İstanbul!..
Saatli bombanın üzerinde oturduğunun farkında mısın?
* * *
ZENGİN ile fakir arasında tabii ki fark olacak?
Ama bu fark "1437 kat" olmayacak.
Bir yanda "yüzaltmış milyarlık Ferrari'lerin" İstanbul'u.
Diğer yanda "ucuz ekmek kuyruğunda bekleşenlerin" İstanbul'u.
Ey üç bin yaşındaki İstanbul.
Bu "dinamit"i, bu "ağır yükü" taşıyabilecek misin?
* * *
ARAŞTIRMADA "ikinci sırayı" Güney'den bir kentimiz alıyor:
Adana.
En fakirinin evine yılda 450 dolar giriyor.
En zengininin ise 626.450 dolar.
Aradaki fark 1392 kat.
Ey Çukurova'nın incisi!..
Mayınlanmış sahadan farksız olduğunun farkında mısın?
(Belediye Başkanı Aytaç Durak farkında. Ama sesi, Toros Dağları'nı aşıp, Ankara'ya ulaşamıyor.)
* * *
KONUYU değiştirelim...
"Bölgeler arası farklılığa" bakalım.
İstanbul'da kişi başına ortalama milli gelir 4286 dolar.
Muş'ta 654 dolar.
Fark "çok yüksek".
Demokrasilerde bölgeler arasında böyle derin uçurumlar olmaz.
Olduğu zaman ise "bölgesel fonlar" getirilir, "şok teşvikler" getirilir.
(İtalya bunu başarıyla uyguladı.)
* * *
KONUYU yine değiştirelim...
"Nüfus dilimleri arasındaki farklılığa" girelim.
Tepedeki yüzde 20'lik nüfusun milli gelir pastasından aldığı pay ile en alttaki yüzde 20'nin aldığı arasında onbir kat fark var.
İspanya'da bu fark "dört kattır".
Almanya'da "beşbuçuk kat".
Bu makas onbir kat açık olduğu sürece, ne yaparsak yapalım bizi Avrupa Birliği'ne falan almazlar.
* * *
KONUYU değiştirip duruyoruz ama, konu "aynı konu".
Ana konu "durum".
Ve DURUM'un 15 gün sonra açıklayacağı araştırmaya göre de "durum pek parlak değil".
Bir yanda "bölgeler arası gelişmişlik farkı".
Bir yanda "gelir grupları arasındaki farklılık".
Bir yanda "aynı kent içinde yaşanan fark".
Üçü de "olumsuz".
Üç olumsuzluktan "pembe bir tablo" çıkarmak güç.
* * *
DÜN sayım günüydü, yollar bomboştu.
Otomobile bindik ve Ankara'yı rahat rahat dolaştık.
Beşyüzbin dolara apartman katı satılan semt ile yoksulluğun dizboyu olduğu semt "sırt sırta".
Ve araç telefonundan DURUM'u aradık.
TOBB'un DURUM'unun araştırmasını yöneten Mustafa Sönmez'i.
Sorduk:
- Ankara'daki zenginin evine yılda ne giriyor?
Sönmez:
- 63.333 dolar.
- Ya en fakirin?
- 143 dolar.
- Aradaki fark nedir?
- 443 kat.
Ankara, Ankara, güzel Ankara!..
"Durum" can sıkıcı bir durum.
"Durum" toplumsal barışı tehdit eden bir durum.



Yazara Email Y.Donat@milliyet.com.tr