Fazilet Seyitoğlu

AYRILIKLARA VERİLEN TEPKİLER, ÇOCUKLUKTAKİ BAĞLANMA TÜRLERİYLE İLİŞKİLİ!

Ayrılıklar kimse için kolay değildir ama bazı insanların diğerlerine göre bununla daha iyi başa çıktığını fark ettiniz mi? Tabii ki her ilişki özeldir ve bittiğinde duygularımızı bazı özel durumlara yansıtmayı bekleyebiliriz. Ancak bazı insanlar, doğasında olan romantik kayıplarda daha fazla acı çekme eğilimi taşır ve araştırmalara göre bu durumun bizim bağlanma stilimizle bir ilgisi olabilir. Bağlanma stillerimiz, hayatlarımızın erken dönemlerinde, birincil bakım veren kişi ile aramızda şekillenir. Bu bağlanma paternleri, yetişkinler olarak romantik ilişkilerimizde nasıl bağlar kurduğumuzu etkileyen, içsel olarak işleyen modellerdir. Güvenli bağlanan çocuklar, kendilerini ‘güvende, görülen (farkına varılan), yatıştırılmış’ hissederek büyüyor. Güvensiz bağlanma ise bir çocuğu diğer üç bağlanma türlerinden birine itebilir: Kaçınmacı, endişeli ya da dağınık. Bir kişinin bağlanma stillinin ayrılığa olan tepkisini nasıl etkileyebileceğini anlamak için her kategori hakkında biraz bilgi edinmek yararlı olur:

Kaçınmacı bağlanma:

Ebeveyn duygusal olarak erişilebilir olmadığında oluşabilir. Böyle bir çevrede çocuk

Aile, okul ve klinik destek beraber hareket etmelidir.

Okul fobisi çocuğun okula gitmek istememesi ve gitmemesi veya okulda bulunduğu zamanlarda aşırı korkması, ağlaması, gergin, huzursuz ve sıkıntılı olmasıdır. Okul fobisinin temelinde çocuğun bağlı olduğu kişiden -ki genellikle bu annedir-ayrılma kaygısı vardır. Çocuk anneden veya onu birebir yetiştiren kişiden ayrı kaldığında kendini güvensiz ve huzursuz hisseder. Annesine veya kendisine zarar geleceği endişesi ve korkusu taşır ve annenin yanına gitmek ister. Anneden ayrıldığında da kalp çarpıntısı, terleme, ateş basması, bulantı, karın ağrısı gibi fiziksel belirtilerde gösterebilir. Anne baba ve okulun çocuğa karşı hatalı tutum ve davranışlarının okul fobisinin ortaya çıkışında tetikleyici rol oynadığı düşünülmektedir.

Ebeveynlik tarzınıza dikkat!

Aşırı koruyucu, kollayıcı, çok seven ve çocuğun bağımsız hareket etmesine izin vermeyen anne baba modeliyle bunun tam tersi iten, eleştiren, çocuğun duygusal ihtiyaçlarını karşılamayan, ilgilenmeyen anne babaların çocuklarında da ayrılma kaygısı ve okul fobisi gelişme ihtimali çok yüksektir.

Okul korkusu yaşayan çocuğa nasıl davranmalıyız;

1. Öncelikle çocuğunuzla konuşun, sabırlı ve

"Baba uçağa binmek istemiyorum, ya uçağımız düşerse!"

Çocuğunuzda Uçuş Fobisi Oluşmasını İstemiyorsanız Önce Siz Sakin Olun!

Ailece tatile hazırlandılar. Her şey planlandı, uçak biletlerine kadar aldılar. 8 yaşındaki kızlarına da büyük bir sevinçle haber verdiler. Bu kızlarının ilk uçağa binişi olacaktı. Ama o haberi duyunca 'Ben uçağa binmem' diye feryadı kopardı. Sonraki günlerde uykuları kaçtı ve anne babasına “Ne olur arabayla gidelim !”diye ağlayarak ısrar etmeye başladı. Hiç uçağa binmeyen bir çocuk neden bu kadar korkardı ki uçaktan? Babası korkusunu anlamaya çalışarak neden korktuğunu sordu kızına. Aldığı cevap şuydu: ”Babacığım, hani haberlerde izlemiştik ya, uçak düştü ve herkes öldü! Ya bizim uçağımız da düşerse!”

Uçak/uçuş fobisi psikolojide “aerophobia” olarak adlandırılır ve genelde yetişkinlerde görülür. Çocuklarda görülme sıklığı azdır. Bu korkunun erken yaşta ortaya çıkmasında etkin kaygılı biyolojik yapı ve bu yapının çevresel olumsuz işlendiğini ve desteklendiğini düşünürüz. Tedaviye gelen çocuğumuz, medyadan uçuşu “tehlikeli” olarak algılamış / öğrenmiş ve uçağa binişin sonucunun haberlerdeki gibi katastrofik ( burada ölüm olacağını) düşünerek zihnindeki

ÇOCUKLARDA SOSYAL FOBİ...

Unutmayın, sürekli eleştirilen çocuk kendini yetersiz ve güvensiz hisseder!

Sosyal fobi tanısı alan çocuklar genelde çekingen, sessiz, ürkek, içine kapanık ve utangaç olarak nitelendirilirler. Toplum içine girmekten, bulunmaktan, izlenmekten ve dikkat odağı olmaktan aşırı derecede rahatsız olurlar. Arkadaşları ile oyun oynamakta ve oyun kurmakta güçlük çekerler. Okulda da yalnız çocuk olarak nitelendirilirler. Kendilerini ifade edemez, konuşurken göz göze gelmekten kaçınırlar. Topluluk önünde konuşmaktan ve diğer çocuklarla konuşurken rahatsız olur ve utanırlar. Grup oyunlarına girmek istemezler. Sınıf içinde sessiz kalır derse katılmaktan çekinir, parmak kaldırmaz, sesli okumaktan ve tahtaya kalkmaktan korkarlar. Başkalarının önünde yemek yemez, bir yabancı ile telefonda konuşmak, bir şeyler satın almak onlar için çok zordur. Bir grup içinde konuşurken ya da herhangi bir eylemde bulunurken aşırı sıkılır, yüzleri kızarır ve sesleri titrer. Ergenler bu tepkilerinin anlaşılmasından rahatsız olur konuşmalarının saçma değerlendirilmesi düşüncesi ile konuşmak istemezler. Genellikle sessiz ve uzak kalırlar.

Sosyal fobi çocuğun okul yaşamını olumsuz etkiler. Ergen

Sudan korkan çocuğu havuza atmak, ömür boyu sürecek yüzme fobisine sebep olabilir!

Bir psikolog anaokulu müdürü anlatıyor. “Yaz okulumuz vardı. 4-12 yaş öğrencilerine yüzme eğitimi veriyorduk. Öğretmenlerimiz profesyoneldi, işi iyi biliyorlardı, onlara güvenmiştim. Çocukların hepsini havuza atıyor, boğulacak gibi olanları da son anda kurtarıyorlardı. Yöntem buymuş. Böyle çok hızlı öğreniyorlarmış. Psikolog olarak bana ters gelmişti ama sesimi çıkarmamıştım. Sabahleyin okulda bir telefon trafiği: ‘Çocuğumuz okula gelmek istemiyor!’ Kimi sebep söyleyemiyor, sadece ağlıyor, anne de ‘ne oldu’ diye okulu arıyor; kimi de ‘ben havuzda boğulacaktım, yüzme dersine katılmayacağım’ diye annesiyle pazarlık ederek okula gitmeyi kabul ediyor. ‘Aslında denizi, havuzu çok severdi, ne oldu anlayamadım hocam!’ Telefonlar artmaya başlıyor, tabii hocalarımızı yanımıza alıyoruz ve onlara, çocuklarda nasıl yüzme, havuz fobisi geliştirdiklerini anlatıyoruz...”

Çocuğunuzda bir ömür boyu yüzme, havuz veya deniz fobisi geliştirebilirsiniz!

Deniz veya havuzda ilk yüzme eğitimi verilirken çocuklar denize veya havuza kademeli olarak yaklaştırılmalıdırlar. Her çocuk farklı tepki gösterir. Bazı çocuk hiç korku,

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) teşhisi konulmuş çocuklar kendini kontrol etmekte zorlanır, devamlı huzursuzdurlar, düşünmeden hareket ederler. Bütün gün “canım sıkılıyor” diyen çocuklara karşı anneler çaresiz kalabilir. Tatile girmekten korkan anneler, evde çocuklarının özel durumuna uygun bir yaz programı yaparak bunu hayata geçirebilir.

Ali, 10 yaşında. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı almış, 4. sınıf öğrencisi. Hayatında en çok kullandığı kelimeler “off çok sıkıldım” ve “şimdi (veya) sonra ne yapacağız”. Bıraksanız saatlerce bilgisayar oynayabilir ve TV’nin başından kalkmaz. Bu zamanlarda da can sıkıntısı hiç aklına gelmez. Onun dışındaki zamanlarda yerinde duramaz, huzursuzdur, plan yapmakta güçlük çeker, dalgın ve dikkatsizce davranır, kendini kontrol etmekte zorlanır, düşünmeden hareket eder.

Annesi Ayşe Hanım ise yaz tatili için gerçekten çok endişeli. 3 ay boyunca oğluyla nasıl baş edebileceğini ve tatilini nasıl verimli halde geçirebileceğini düşünüyor. “Ben gerçekten tatilde Ali’yle ne yapacağımı bilmiyorum. Tatilden korkuyorum” diyor.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar organize olma ve zaman yönetiminde yetersiz

Ergen önemsenmek, anlaşılmak ve değer görmek ister!
Çocuğumuza teşekkür edebiliriz
Ayşe, 7. sınıf öğrencisi. Her soruma “Bilmem!” diye cevap veriyor. Terapiye geliş sebebi, evde herkese karşı olan öfke patlamaları, bağırmaları. Evdekiler onun bu haline hiç alışık değiller: “Ne oldu bu kıza böyle?” Ayşe bir ergen ve depresyonda ve ailesi bunun farkında değil.

Ailenin en büyük çocuğu. Ondan küçük bir erkek kardeşi var, 4. sınıfta, sonra 2. sınıfta bir kız kardeşi, 1. sınıfta bir kız kardeşi daha, 2 yaşında da bir erkek kardeşi. “Evde neler yaparsın?” diye soruyorum. “Hiiiiç kardeşlerime bakarım!” diye cevap veriyor. Annesi sürekli ona seslenirmiş: “Kızım kardeşinin bezini getir!” “Kızım sofrayı topla!” “Kızım kardeşinin dersine bak!” Yani annesi sürekli “kızım” der ve bir şeyler yapmasını istermiş.

Ayşe bu isteklerden o kadar bıkmış ki, annesinin seslenişini artık duymaz olmuştur. Zaten annesi de şikâyet ediyor: “Beni hiç duymuyor. Hiç ses vermiyor.” Evet, bu düzeltmemiz gereken bir davranış. Annesi ona her dakika seslense de Ayşe annesine hemen cevap vermeli. Ayşe’nin evde yapması gereken bir sürü işi var. Kardeşinin bezini değiştirmeli, tuvalete götürmeli, yemeklerini