301. maddeyle ilgili tartışmaya girmeden önce Avrupa'nın "düşünce ve ifade özgürlüğü" anlayışıyla ilgili çifte standardına değinelim. Türk Ceza Yasası'nın 301. maddesi tartışma konusu. Avrupa Birliği (AB), "Türklüğü aşağılamayı" suç sayan bu maddenin kaldırılmasını istiyor. Bazı yazarların bu maddeden yargılanmış olmaları bu yöndeki baskıyı da artırdı. 301. maddenin "düşünceyi suç" saydığı, ifade özgürlüğünü ortadan kaldırdığı için yasadan tümüyle çıkarılması veya değiştirilmesi talep ediliyor. İsviçre'den sonra Hollanda ve Fransa da "Ermeni soykırımı yoktur" demeyi suç saymaya dönük yasal düzenleme yapıyor. Türklerin, Ermenilere soykırım uyguladığını çıkardıkları yasalarla kabul eden bu ülkeler, karşı görüşü ifade etmeyi de suç kapsamına sokuyorlar.Şimdi bunun neresi ifade özgürlüğü?Hem böyle bir düzenleme yapacaksınız hem de Türkiye'yi ifade özgürlüğünü kısıtlıyor, düşünceyi suç sayıyor diye suçlayacaksınız. Türkiye'de ifade özgürlüğünün sınırlanıp sınırlanmadığı ayrı bir konu ama "Ermeni soykırımı yoktur" demeyi suç sayan Avrupa ülkelerinin Türkiye'ye söz söyleme hakları olmasa gerekir.Bu ülkelerde, "Ermeni soykırımı olmamıştır" dediğinizde suç işlemiş sayılacaksınız. Başka bir deyişle, böyle bir düşünceyi ifade etmeniz yasak.AB'nin Türkiye'ye baskı kurmadan önce Avrupa'daki bu ayıbı ortadan kaldırmak için çaba göstermesi gerekir.Böyle bir yasayı, ifade özgürlüğüyle bağdaştırmak mümkün olmadığı gibi "hukuk"la ilişkilendirmek bile zordur.Tartışılan 301. maddeye gelince...AB'nin "kaldırın" baskısına karşı Adalet Bakanlığı, bu maddenin benzerlerinin Avrupa ülkelerinde de bulunduğunu öne sürüyor.Maddenin tartışılan boyutu "Türklüğü aşağılamak" suçu...AB ülkelerinde de benzeri hükümler var. Örneğin İtalyan Ceza Yasası'nın 290. ve 291. maddeleri, Türk Ceza Yasası'nın 301. maddesindeki düzenlemeye çok benziyor.İtalyan Ceza Yasası'nın 291. maddesi, "İtalyan Ulusu"nun aşağılanmasını 1 yıldan 3 yıla kadar ağır hapis cezasıyla cezalandırılacak bir suç olarak düzenliyor. 290. maddesi de cumhuriyeti, yasama meclislerini, hükümeti, anayasa mahkemesini, adli düzeni tahkir ve tezyif edenler için 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası öngörüyor. "Soykırım yok" demeyin Türk Ceza Yasası'nın 301. maddesi de Türklüğü, cumhuriyeti, Meclis'i, hükümetin manevi şahsiyetini, bakanlıkları, devletin askeri veya emniyeti muhafaza kuvvetlerini veya adliyenin manevi şahsiyetini tahkir ve tezyifi suç sayıyor, eleştiri amacı taşıyan açıklamaların ise suç sayılmayacağını hükme bağlıyor.Tartışma, kurumların korunmasında değil "Türklük" kavramında yoğunlaşıyor.İtalya Ceza Yasası "İtalyan ulusu" diyor. 301. maddedeki "Türklük" ifadesi yerine "Türk ulusu" ifadesi konulursa sorunun çözüleceğini savunanlar da var.Adalet Bakanlığı uzmanlarının bu kavramla ilgili olarak yaptıkları incelemede vardıkları sonuç ise şu:"Türklük ifadesi Türk milleti ifadesinden daha geniştir, onu da kapsar. Maddenin gerekçesine ve Yargıtay'a göre Türklükten kasıt Türk toplumu ve milletidir."Bakanlık uzmanları, 1926'dan bu yana hukuk sisteminde yer alan bu maddedeki "Türklük" kavramı ile "Türk milleti" kavramı arasında sorun olacak bir fark görmüyor.Sorun daha çok savcıların ve yargıçların "aşağılama" ile "eleştiri" arasındaki farkı belirlemelerinde düğümleniyor. fbila@milliyet.com.tr Türklük ve Türk milleti
