Partilerin kapatılmasına ilişkin Anayasa'nın 69. maddesinde yapılacak değişiklik önerisi belli oldu.
Öngörülen değişiklik, 69. maddenin 6. fıkrasında bir siyasi partinin Anayasa'nın 68. maddesinin 4. fıkrasına aykırı faaliyetlerin (bölücülük -irtica) odağı haline gelip gelmediğinin saptanması konusunda Anayasa Mahkemesi'ne verdiği yetki bir anlamda kademelendiriliyor. Anayasa Mahkemesi'nin böyle bir saptama yapabilmesi, daha önce mahkemelerce bu yönde verilecek kesinleşmiş hükümlere bağlanıyor.
69. maddenin 6. fıkrasındaki hükmün yeni hali şöyle öneriliyor:
"Bir siyasal partinin 68. maddenin 4. fıkrası hükümlerine aykırı eylemlerinden ötürü temelli kapatılmasına, ancak, o partinin kanunla belirlenen ölçülere göre bu nitelikteki fiillerin işlendiğinin yetkili mahkemelerce kesin hükme bağlandığı ve bu kesin hükümlerin odak oluşturmaya yeterli olduğu hususunun Anayasa Mahkemesi'nce tespit edilmesi halinde karar verilir."
Bu hükme göre, bir partinin irticai ve bölücü faaliyetlerin odağı haline gelip gelmediği konusundaki ilk saptama yetkisi, mahkemelere veriliyor. Bu mahkemelerin verdiği kararların ise odak olma hükmü için yeterli olup olmadığına ise Anayasa Mahkemesi karar verecek. Bu yönüyle Anayasa Mahkemesi bir çeşit üst mahkeme (temyiz mercii) gibi işlev görecek. Bir anlamda mahkemelerin vereceği
"odaktır" kararlarının yerinde olup olmadığını hükme bağlayacak ve mahkeme kararlarını odak olmak için yeterli görürse, siyasi partinin kapatılmasına karar verebilecek.
Mahkemelerin, odak olma halini saptamaları ise Siyasi Partiler Yasası'nda belirlenen ölçülere bağlanıyor. Mahkemeler, kararlarını söz konusu yasanın 103. maddesinin,
"Bir siyasi parti birinci fıkrada yazılı fiiller (Anayasa 68 / 4) o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin büyük kongre, merkez karar ve yönetim kurulu veya TBMM grup genel kurulu veya grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık içinde işlendiği takdirde, söz konusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır" hükmüne göre verecekler.
Anayasa'ya konulacak yeni hüküm bir yandan Siyasi Partiler Yasası'ndaki ölçüleri yaşama geçirerek, bir yandan da Anayasa Mahkemesi öncesinde kesinleşmiş mahkeme kararları arayarak partilerin kapatılmasını zorlaştırıyor.
* * *
ANCAK 69. maddeyle ilgili bir tartışma sürüyor. O da maddenin 7. fıkrasındaki
"Temelli kapatılan bir parti bir başka ad altında kurulamaz" hükmü. Bu hüküm
"temelli kapatılan partinin devamı niteliğinde olma" halinin saptanması halinde yeni partinin de kapatılmasına gerekçe oluşturuyor.
Bu fıkranın korunması, şu soruyu gündeme getiriyor:
"Odak olma hali, kesinleşmiş mahkeme kararlarından sonra Anayasa Mahkemesi'nce karara bağlanacak. Ancak kapatılan partinin devamı niteliğinin bulunup bulunmadığına doğrudan Anayasa Mahkemesi karar verecek? Bu konuda da odak halinde olduğu gibi mahkeme kararları aramak gerekmez mi?"
Fazilet Partisi, bu noktadan hareketle 69. maddenin 7. fıkrasının kaldırılması ve odak olma haliyle paralel şekilde değiştirilerek öncelikle kesinleşmiş mahkeme kararları aranmasını istiyor.
Bugün toplanacak partilerarası uzlaşma komisyonunda bu konu tartışmaya açılacaktır. Ancak FP'nin yaklaşımına karşın, DSP ve ANAP'ta, 7. fıkranın aynen korunması eğilimi hakim...
Yazara E-Posta: fbila@milliyet.com.tr
