TSK’nın üzerinde çalıştığı yeni askerlik sisteminde bedelli askerlik konusunun yer alıp almayacağı en çok merak edilen konuydu. Bu taslak çalışmada, üniversite mezunlarından isteyenlerin belli bir bedel ödeyerek 1 ay askerlik yapmaları anlamında bir bedelli askerlik öngörüsü olmadığını dün yansıtmıştım.
Gölcük uygulaması
Belki askerlik yaşını çok geçmiş kişilerin eritilmesi için çok sınırlı bir uygulama olabilir, bilgisini sunmuştum. Gölcük depreminden sonra uygulanan bedelli askerliği örnek gösterirken de 35-40 yaşına ulaşmışlara uygulandığı şeklinde verilen bilgiyi yansıtmıştım. Önce bu bilginin düzeltilmesi gerekiyor. Gölcük depreminden sonra çıkarılan bedelli askerlik uygulamasından 27 yaş ve üzerinde olanlar yararlandırılmış.
Komutanlar karşı
Bedelli askerlik konusu yeni değil. Yaşar Büyükanıt’ın Genelkurmay Başkanlığı döneminden beri tartışılıyor. Büyükanıt, bedelli askerlik uygulamasına karşıydı. Görev süresi boyunca konuyu gündemine almadı.
Keza bir önceki Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ da bedelli askerlik konusuna sıcak bakmadı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la yaptığı haftalık olağan görüşmelerin bazılarında bu konu gündeme geldi. Örneğin 23 Nisan 2010’da yaptıkları görüşmeden sonra, Genelkurmay Başkanlığı, Başbuğ’un verdiği bilgiler doğrultusunda “bedelli askerlik için koşulların oluşmadığını” açıklamıştı. Ayrıca Başbuğ’un asker sayısının azaldığı, terör ve TSK’nın ihtiyaçları karşısında bu uygulamadan yana olmadığı görüşü de çeşitli vesilelerle kamuoyuna yansımıştı.
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Işık Koşaner’in bedelli askerliğe sıcak bakmadığı biliniyor. Org. Koşaner de vatan hizmetinin herkes için hak ve ödev olduğu, hiç kimseye ve hiçbir meslek grubuna ayrıcalık tanınmadan bu hizmetin hakça ve eşit şartlarda yapılması gerektiğini, görevi devralırken yaptığı konuşmada vurgulamıştı.
Erdoğan’ın yaklaşımı
Başbakan Erdoğan’ın bedelli askerlik konusunda bir taahhütte bulunmadığını anımsatması da çok önemli. Başbakan Erdoğan, bu yönde çıkan haberlere ilişkin soruları yanıtlarken, bir vaatte bulunmadığına dikkat çekmiş, öncelikle Genelkurmay’dan alacağı brifingi bekleyeceğini, teknik bir konu olarak TSK’nın görüşünün kendisi için önemli olduğunu belirtmişti.
Bu durumda yaygın şekilde uygulanacak bir bedelli askerlik düzenlemesi beklemek gerçekçi görünmüyor. Belki yaşı çok ilerlemiş olanları kapsayacak, çok sınırlı bir uygulama söz konusu olabilir. Bunu aşan bir bedelli askerlik çalışması olmadığı söylenebilir.
Üç uygulama
Konuya hâkim bir konuğumuzun ilettiği bilgileri de paylaşalım. Bedelli askerlik bugüne kadar üç kez uygulandı. Bu uygulamalardan toplam 125 bin 834 kişi yararlandı. 1987 yılındaki ilk uygulamada 18 bin 433, 1992’deki ikinci uygulamada 35 bin 11 ve 1999’daki üçüncü uygulamada 27 yaş ve üzerinde olan 72 bin 290 kişi bedelli askerlik yaptı.
