BİRKAÇ gündür sel felaketine uğrayan Zonguldak havzasındayız. Felaketin boyutlarını ve bölgenin doğa koşullarını havadan izleme olanağı da bulduk.
Ankara - İstanbul otoyolunun Zonguldak ayrımından sonra hemen başlayan yüksek dağları, Dorukhan Tüneli deliyor. Mengen'den sonra girilen tünelin çıkışından Karadeniz'e ulaşıncaya kadar yükselen dağların arasında kalan bu bölgeye "Filyos Vadisi" adı veriliyor. Devrek, Bartın, Yenice çayları ve kollarının aktığı bölgede Karadeniz ağzında 30 kilometrelik bir delta oluşmuş durumda. Zonguldak, Bartın, Karabük üçgeninde kalan Filyos Vadisi'nde Devrek, Çaycuma, Yenice, Saltukova, Gökçebey, Hisarönü gibi büyük yerleşim yerleri var.
Bol yağış alan yüksek dağlarla çevrili bölgenin en önemli özelliği toprağın ve suyun kontrol altına alınamamış olması. Üç büyük çay ve irili ufaklı 55 dere bulunan bölgede bütün sular başı bozuk akıyor. Türkiye'de barajı olmayan tek bölgenin Filyos Vadisi olduğunu öğreniyoruz. Üç büyük çayında da baraj olmayan bölge, her yıl sel felakatiyle karşılaşıyor. Bölge halkı, özellikle Yeniceliler artık sele alışmışlar. Ancak, bu kez yaşadıkları felaketin izleri kapanacak gibi değil. Hem toprak, hem de su, sözleşmiş gibi insanların üzerine akıp duruyor. Sanki Ankara'nın dikkatini çekmek istermiş gibi dağları, köyleri, kentleri, yolları, köprüleri, ağaçları, arabaları süpürüp Karadeniz'e atıyor. Atıyor ki, Ankara, artık, Batı Karadeniz'e gem vurmanın zamanının çoktan gelip geçtiğini anlasın.
İkram ettikleri çayı bile "belki mikrop vardır" endişesiyle içmekten kaçınan yetkililere dertleniyor bölge halkı:
"Biraz da bize bakın artık. Biz selden, heyelandan bıktık. Ne toprağa, ne suya karşı durabiliyoruz. Mübarek üstümüze üstümüze geliyor. Bir hal çaresi bulun GAP gibi bizi de kurtarın gari."
Bu yakarıştan etkilenmemek mümkün değil.
500 yıldır görülmemiş bu felaket, havzaya gem vuracak bir tozlu projeyi de yeniden gündeme getiriyor: Filyos Vadisi Projesi.
Yıllardır rafa kaldırılmış olan proje, iki büyük baraj ve bir büyük limandan oluşuyor. Köprüçay ve Çay Barajı ile Filyos Limanı...
Bu üç büyük proje, hem doğayı kontrol altına alacak, hem de bölgeyi ekonomik olarak kalkındıracak niteliklere sahip. Ama, bugüne kadar hiç raftan inderilmemiş.
Aklı kesen herkesin Ankara'dan gelen ekiplere söylediği aynı: "Barajlarımızı yapın."
Fırat'ı, Dicle'yi dizginleyen devletin Devrek ve Bartın çaylarını dizginleyememesi düşünülemez.
Felaketin tekrarını önlemenin ve Zonguldak havzasını düzlüğe çıkarmanın tek yolu Filyos Vadisi Projesi'ni bir an önce yaşama geçirmek.
Ankara'nın yapacağı ilk iş, bu projeyi yatırım programına almak olmalı.
Yazara E-Posta: F.Bila@milliyet.com.tr
