Türkiye’nin Ermenistan sınırını açacağına ilişkin haberlerle birlikte oluşan kuşku, henüz dağılmadı. Türkiye’de de Azerbaycan’da da kamuoyu, sorulara yanıt arıyor.
Ermenistan’la ilişkilerde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün öncülük yaptığı biliniyor. Gül’ün, Erivan’a maça gitmesiyle başlayan hava değişikliği, Obama’nın ziyaretiyle birlikte, Türkiye’nin sınırı açmasına kadar geldi. Her ne kadar kısa süre içinde sınırın açılmayacağı yönünde açıklamalar yapıldıysa da, özellikle Azerbaycan cephesi ikna olmadı. Her geçen gün daha fazla tepki geliyor.
Üç kırmızı çizgi
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Karabağ sorununun çözülmesinin çok önemli katkıları olacağını açıklamakla yetindi. Ancak, bu sorunu dikkate almadan Türkiye’nin Ermenistan sınırını açabileceği kuşkusu giderilemedi.
Türkiye’nin sınırı açmak için öne sürdüğü üç “kırmızı çizgi” vardı:
1- Ermenistan’ın, Türk sınırını kabul etmesi,
2- Soykırım iddialarından vazgeçmesi,
3- İşgal ettiği Azerbaycan topraklarından çekilmesi.
Bu üç koşul yerine gelmedikçe, sınırın açılmasının mümkün olmadığı savunuyordu.
Son dönemde ise, kapının açılması dahil Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi için görüşmeler sürüyor. Ermenistan Devlet Başkanı Sarkisyan, kapının açıldığından emin gibi konuşuyor. 14 Ekim’deki maça sınır kapısından geçerek geleceğini umuyor ve ifade ediyor.
Yanıtı kim verecek?
Azerbaycan ise, “tek millet iki devlet ne oldu?” sorusuna yanıt almaya çalışıyor. Diplomatik ifadelerle Cumhurbaşkanı Gül’e ve Başbakan Erdoğan’a “güvenimiz tam” diyorlar, diğer yandan da “kırmızı çizgiler ne oldu?” diye de soruyorlar.
Cumhurbaşkanı Gül, merakı giderecek net bir açıklama yapmadı. Kamuoyu aydınlatılmadı.
Tepkilerin artması üzerine Başbakan Erdoğan, önceki gün Azerbaycan’ı rahatlatacak kesinlikte bir açıklama yaptı:
“Karabağ sorunu çözülmeden, Ermenistan sınırı açılmaz.”
Üslup farkı
ABD Başkanı Obama’nın ziyaretinden bu yana ilk kez net bir açıklama yapılmış oldu. Başbakan Erdoğan’ın sözleri, Ankara’nın Erivan’la yürüttüğü müzakerelerde, kırmızı çizgilerden biri olan Ermenistan’ın işgal ettiği topraklardan çekilmesi koşulunun devam ettiği anlamını taşıyor.
Cumhurbaşkanı Gül, henüz bu netlikte bir ifade kullanmadı. Kuşkusuz, görüşmeleri yürüten ve sorumluluk taşıyan hükümettir. Bu nedenle Başbakan Erdoğan’ın sözleri, bağlayıcı nitelik taşıyor.
Gül’ün ve Erdoğan’ın kullandıkları üslup farklı. Bu bir politika farkı anlamı taşımasa da kamuoyu açısından doyurucu bir açıklama yapılması yararlı olur.
Başbakan Erdoğan da önceki günkü açıklamasını, gazetecilerin sorusu üzerine yaptı. Bu konuda daha detaylı, bilgilendirici bir basın toplantısı yapılması hem Türkiye hem Azerbaycan kamuoyunun aydınlatılması açısından ciddi bir ihtiyaç haline gelmiş durumda.
24 Nisan’ı atlatmak
Bugün için kamuoyunda giderek yayılan kanı, Türkiye’nin, 24 Nisan’da Ermeni soykırım tasarısıyla ilgili olumsuz bir gelişme olmasını önlemek amacıyla, sınırı açacağını taahhüt ettiği yönünde. Böyle bir kararın, sorunun tümünü kavrayan kapsamlı bir çözüm bulunduğu veya bulunacağı için değil, sadece 24 Nisan’ı atlatmak için yapıldığı kanaati giderek güçleniyor.
Birinin kamuoyunu daha fazla aydınlatması gerekiyor.
