Gazze’de yaşanan dramdan sonra harekete geçen Avrupa Birliği önce İsrail’in, sonra Filistin’in katıldığı iki toplantı yaptı. Türkiye’nin görüşlerini, Filistin’in de dinlendiği toplantıda Dışişleri Bakanı Ali Babacan anlattı.
Ankara’nın yaklaşımı üç madde halinde şöyle sıralanabilir:
1- Ateşkesin kalıcı hale getirilmesi,
2- Tek Filistin’in oluşturulması,
3- Ambargonun kaldırılması
Kalıcı ateşkes
Ateşkes iki tarafın vardığı bir uzlaşma sonucu sağlanmadı. İsrail de Hamas da ayrı ayrı, tek taraflı olarak ateşkes ilan ettiler. Zaman zaman karşılıklı atışlar da sürüyor.
Bu durum ateşkesin her an bozulabileceğinin göstergesi. İsrail zaten sınırda hazır bekliyor.
Ankara’nın üzerinde durduğu konu, iki tarafın, uzlaşarak, ateşkesi kalıcı hale getirmesi. Bunun sağlanması çok da kolay değil.
Dışişleri Bakanı Babacan’ın çabası, bir yandan Hamas’ın sistem için siyasi bir hareket olması, diğer taraftan da İsrail ve Batı’nın Hamas’ı yok etmek istemesi karşısında zor da olsa bir ortak zemin yaratmaya dönük. Hamas’ın silah yerine siyaset ve diyaloğa yönelmesi, İsrail ve Batı’nın hukuken olmasa da fiilen Hamas’ı muhatap alması, Ankara bunun için çaba gösteriyor.
Tek Filistin
Ankara’nın fiilen temas ve uzlaşma ortamı yaratırken gözetmeye çalıştığı bir diğer durum da “bölünmüş Filistin”in birleştirilmesi, bütünleştirilmesi. İsrail ve Batı karşısına “tek Filistin” olarak oturulması.
Gazze’yi Hamas, Batı Şeria’yı El Fetih kontrol ediyor. İki ayrı Filistin var.
İşin zor tarafı, neredeyse birbirine “düşman” iki Filistin söz konusu. O kadar ki Avrupa Birliği toplantısında bile Filistin Ulusal Yönetimi Temsilcisi, İsrail’den çok Hamas’ı sorumlu tutan bir söylem kullanıyor. Diğer taraftan, saldırılar sırasında Hamas’ın El Fetih mensuplarını Gazze’de etkisiz kıldığı söylentileri yayılıyor.
Bölünmüşlük “Arap sokağı”nda da net şekilde görülüyor. Arap sokağı sakinlerinin en az yarısı Gazze’yi yıkma pahasına Hamas’ı vurmasından neredeyse memnun.
Böyle bir Filistin tablosuyla “iki devletli” bir çözüme ulaşmak ve bunu kalıcı kılmak hiç kolay değil. Eğer gerçekten “iki devletli” bir çözüm isteniyorsa, önce Filistin’in “tek devlet” haline getirilmesi gerekiyor.
Ambargonun kaldırılması
Hamas ve destekçileri İsrail’e fırlattıkları füzeleri bir türlü kalkmayan “ambargo”yla izah etmeye çalışıyorlar. Sözümona ateşkes uygulanan dönemde İsrail’in operasyon sayısı 50, Hamas’ın attığı füze sayısı 300 civarında. Füzeler ambargoyu kaldırmadığı gibi, operasyonlar da Hamas’ı çökertmiş değil.
Ambargo sorunun insani boyutuyla ilgili...
Öncelikle bu insanlık ayıbına son verilmeli, ambargo kaldırılmalı.
Bunun için de “tek Filistin” gerekli. Sorunu dünyaya daha iyi anlatmak, daha çok destek bulmak ve çözüme daha çabuk ulaşmak için Filistinliler önce birbirlerini yemeyi bırakmalı.
Diğer taraftan da, İsrail’in saldırılarını ve işgalini tamamladıktan, yüzden fazlası çocuk olmak üzere 1300 Filistinli öldükten, 4 bin bina yıkıldıktan, 20 bin bina oturulmaz hale geldikten ve 50 bin kişi evsiz kaldıktan sonra devreye giren “dünya” da önce ambargonun kaldırılmasını sağlamalı.
