Halk sokaklara d"küldü, yağmalar başladı.Arjantin, tam anlamıyla dibe vurmuş durumda. Türkiye ve Arjantin, hemen hemen aynı zamanlarda IMF programlarını uygulamaya başlayan ve piyasalarda birlikte izlenen iki ülkeydi.Arjantin ekonomik, sosyal ve siyasal bir ç"küşe sürüklenirken, Türkiye, 2002'ye krizden çıkış sinyalleriyle giriyor.Arjantin dibe vururken, Türkiye nasıl çıkışa y"neldi?Elbette iki ülkenin ekonomileri, y"netimleri ve davranış alışkanlıkları arasında çok büyük farklılıklar var. Ekonominin "zgücü ve kapasiteleri de birbirinden çok farklı. Bu açılardan Türkiye, çok daha güçlü bir ülke.Arjantin ç"küşünde IMF ile bağlantısının kesilmesi ve kredi taleplerinin geri çevrilmesinin etkisi büyük. Buna karşılık Türkiye'nin "zellikle yeniden yapılanma, bankacılık sekt"rünün sağlamlaştırılması başta olmak üzere aldığı etkin "nlemler Türkiye'ye duyulan güveni artırmış durumda. Türkiye'nin g"sterdiği irade, kararlı tutum ve gayret uluslararası piyasalarda dibe vurmasını "nlemiş oldu.Tabii bunda "zellikle, 11 Eylül'den sonra oluşan konjonktür içinde Türkiye'nin jeopolitik konumunun daha da "nem kazanması ve Afganistan olayında izlediği isabetli politikanın da payı büyük.Bunlar Türkiye'nin avantajları. Ankara, 2002 yılında bu avantajlarını çok iyi değerlendirmeli.Arjantin "rneğinden çıkarılması gereken iki "nemli ders var.Birincisi, vahşi kapitalizm kurallarının acımasızca uygulanması halinde bir kırılma noktasının mutlaka gelip çatacağı. Bu noktadan sonra ise Arjantin'de g"rüldüğü gibi hiçbir kuralın işlemeyeceği. Bu gerçek, sadece sermayeyi düşünerek hareket edilmesinin, alınan kararların sosyal sonuçlarının g"z ardı edilmesinin yanlışlığını ortaya koyuyor.İkincisi ise, ekonominin tümüyle dış yardım ve kredilere terk edilmemesi gerektiği. Kriz koşullarının aşılmasında yararlanılması gereken dış kaynağın sürekli ve kesintisiz bir kaynak olarak g"rülmesi hatasına düşülmemesi. Bu hataya düşmekten kurtulmanın yolu da dış kaynakla birlikte süratle iç kaynak yaratmaya y"nelmek.Türkiye, 2002 yılına bu iki gerçeği unutmadan girmeli. Sadece jeopolitik "nemin dış getirisi ile ekonomide beklenen kalıcı iyileşmenin sağlanması mümkün değil. fbila@milliyet.com.tr Arjantin ekonomisindeki ç"küş sosyal ve siyasal bir krize d"nüştü.
