Mobingde yalnız değilsin!
Geçtiğimiz günlerde İzmir’de ilk defa düzenlenen Forum Mobing 2018’de, ülkemizde mobingle mücadele konuşuldu. Etkinliği organize eden Dördüncü Boyut Akademi Kurucusu Çağlar Çabuk, tacizle mücadeleyi ayrıntılarıyla anlattı...
- Bu konuda çalışmaya nasıl başladınız?
Profesyonel hayata veda edip kendi işimi yapmaya başladığım günden bu yana mobing konusunda toplumda ve işveren nezdinde farkındalık yaratmaya gayret ediyorum. Çalışma hayatım boyunca tanık olduğum, bizzat deneyimlediğim, duyduğum, gördüğüm psikolojik taciz kapsamında olan olmayan birçok uygunsuz davranışın insan sağlığını ne derece etkilediğini, gelecek ümidinin yerini kaygıya bıraktığını, önce işyerinde, sonra ailede ve oradan da toplumda sağlıklı iletişim kurmaya karşı tehdit oluşturduğunu görüyorum.
- Peki, işyerlerinin yaklaşımı nasıl?
“Bizde öyle şey olmaz! Biz burada bir aileyiz” şeklindeki kurum kültürünün yansımalarını ifade eden yetkililerden, “Üst düzey yöneticilerden biriyle ilgili bir bildirim var, tarafsız bir vaka analizi istiyoruz” noktasına geldik. Ancak yine de mobinge yönelik kurumsal mücadele ile ilgili yaptığımız araştırma sonuçlarında, politikalar hazırlayan, mekanizmalar oluşturan işletme sayısının oldukça düşük olduğunu gördük. Daha yapılacak çok işimiz var.
- Türkiye’de mobingle mücadelede sonuçlar nasıl?
Araştıma kapsamında görüşülen kurumların yalnızca yüzde 12’sinde Etik Yönetmeliği var. Yüzde 57 gibi önemli bir kısmında bunun olmadığını görüyoruz. Profesyonellere kurumlarında psikolojik tacizi önlemeye yönelik yaptırımları olup olmadığını sorduğumuzda yüzde 63’ü olmadığını belirtmiş ki bu oldukça yüksek bir oran. Bu konuda hazır olanların oranı ise sadece yüzde 4.5. Ancak burada “Hazırlık aşamasında” yanıtı verilmiş bir başka oran daha karşımıza çıkıyor ki yüzde 32.5 ile oldukça umut vadeden bir rakam.
Şikayetlerin incelemesi ise kurumların yüzde 41’inde 3 ay ve üzeri bir sürede tamamlanıyor. Yapılan şikayetin haksız bulunması halinde ise kurumların yarısı yine şikayetçi tarafa iş akdi feshi uyguluyor. Mobinge uğramış bir adayı işe alma konusunda kurumların yarıdan fazlası bir çekinceleri olmayacaklarını belirtirken yüzde 9’luk bir kısım problem çıkartma ihtimali olabileceğinden bahsetmiş. İşverene açılan davaların yüzde 44’ü hala sürüyor. Yüzde 21’i ise işveren aleyhinde sonuçlanmış. İşverene karşı açılıp da işveren lehine sonuçlanan davaların oranı yalnızca yüzde 1.1. Bu soruyu yanıtsız bırakanların oranı ise yüzde 35. Bunun nedenini ayrıca düşünmemiz gerekir.
- Mobingi sadece cinsel tacizle sınırlamamak gerekiyor değil mi?
Evet. Mobing’i tanımlarken kasten, sistemli ve sürekli olarak bir kişinin veya bir grubun diğer kişiye uyguladığı psikolojik tacizden bahsederiz. İkisini birbirinden ayırmak gerekir.
- Cezası nedir?
Mobing, yasalara göre suç. Ancak bir tek yasada değil, türüne göre farklı yasa maddelerinde belirlenmiş. Tabii ki her olay birbirinden farklı ve cezalar da işlenen suçun cinsine, şiddetine ve doğurduğu sonuçlara göre farklı olacaktır.
Kapalı kapılar ardında mobinge uğrayan mağdur, en azından olayın hemen ardından yaşananları bir e-postaya yazıp mobing uygulayan kişiye ve kurumdaki ilgili kişi veya bölüme yollayarak bu durumu kayda almaya çalışmalıdır.
Neler yapmalı?
Mobing olduğunu iddia ettiği uygunsuz davranışları ne kadar süredir yaşadığını ve kim/ler tarafından uygulandığını tespit etmeli. Bu davranışları örneklerle ve mümkünse kanıtlarla açıklayabilmeli. Kimler olaylara tanık oldu? Kişi, uygunsuz davranışa maruz kaldığı süre zarfında herhangi bir uzmanla görüştü mü ya da tedavi gördü mü? Bu süreçte performansıyla ilgili olumsuz bir geribildirim aldı mı? Çalışanın öncelikle bu tespitleri yapması gerekli. Bu görüşmeler mutlaka tutanakla kayıt altına alınmalı. Bundan sonra sürecin en doğru biçimde yönetilmesi kurum yetkililerinin sorumluluğundadır.
