TÜRK hava sahasına -birkaç dakika bile olsa- giren iki MİG-29 Rus jeti “önemli ve duyarlı” işarettir.
Güney sınırımızın Afganistan ve Pakistan arasındaki“netameli” Peşaver bölgesine dönüşme riski daha da çok boyutlu ve katmanlı bir tehlikeye dönüşmekte.
Gerçekten...
Türk ve Rus savaş jetleri radarları birbirine kitlenmek gibi bir “ilk ön çatışma” durumuna gelmiş bulunuyor.
Türkiye “Daha önce açıklanan angajman kuralları geçerlidir, hangi devletin olursa olsun bu kuralı ihlal edenlere gereken yapılacaktır”açıklamasıyla“sertlik dozu hayli yüksek” bir “memorandum”vermişse bu artık “Tekrarında vururuz” uyarısıdır.
Şimdilik“gerilim” aşılmış görünüyor.
Çünkü...
Ankara’daki Rusya Büyükelçisi’nin Dışişlerine çağırılarak bu bildirimin yapılması... Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu’nun, “Rus mevkidaşı Lavrov’a durumun kaygı verici olduğunu söylemesi...” Rusya Dışişleri’nin de “sehven (kasıt dışı) olmuş”cevabı ortalığı yatıştırdı.
Fakat...
Amerika Savunma Bakanlığı Sözcüsü bu görüşü paylaşmıyor; “sehven olamaz!..”
Peki...
“Ne olabilir?”
Yani...
“Sehven”değilse Rusya ne yapmak istedi?
“Gözdağı”mı veriyor?
“Türkiye’nin güneyinde artık Esad değil, biz varız. Ona göre”mesajı mı?
“Hava sahana özen gösterdiğin kadar, sınırlarından Suriye tarafına savaşçı geçişine de duyarlı olmalısın” mı diyor?
Rusya Dışişleri’nin “Türkiye ile ilişkilerimiz şeffaf olarak devam ediyor” notu gene de tavrın “sert köşeli” olmadığının göstergesi.
.......................
Bunlar “varsayım...”
Fakat...
Biri hariç.
“Türkiye’nin güney sınırındaki komşusu artık Rusya”gerçeği apaçık ortada.
Bundan sonrası için iki seçenek var.
1)Suriye’nin toprak bütünlüğü sağlanarak çözümün sağlanması.
Elbette...
“Rusya’nın bir ülkeye girdiğinde oradan kolay kolay çıkmadığı örneğini veren Ukrayna olayı”hatırdan çıkarılmamalı.
Putin’in “Sadece IŞİD değil diğerleri de... Şam rejimine karşı savaşan ‘ılımlı’ kuvvetler ne demek, nasıl tanımlanır”sorusu da önemli.
Yani...
Türkiye’nin desteklediği “Özgür Suriye Ordusu” ve köktenci olmayan diğer gruplar da Rusya’nın hedefinde. Türkiye böylece Rusya tarafından denklemin dışına itilmekte.
Ayrıca...
Başta Almanya olmak üzere çözüm için masada oturacak devletler arasında Türkiye’nin sayılmadığı da ABD’nin “PYD’ye hem silah, hem diplomatik destek verdiği” de...
2)Suriye’de kaos devam edecektir.
Bu ülkeyle 900 km sınırı olan Türkiye’nin“enfekte” olma riski vardır, o risk büyümektedir.
Bir yandan, bu sınır hem PKK uzantısı PYD ve hem de diğer grupların cirit attığı bir“ikinci Peşaver olmak” tehlikesi, öte yandan, PKK’nın PYD modelini Türkiye’nin Güneydoğu’sunda oluşturması riski pimi çekilmiş bombalardır.
Türkiye hâlâ bunları göğüsleyecek ve üstesinden gelebilecek güçte.
Ama...
Çok gerçekçi, sağduyulu, demokratik, içte bütün etnisiteleri kucaklayan, bütünlük psikolojisini koruyan “kriz yönetimi” ustalığıyla.
İnönü’nün hatıraları ve özellikle İkinci Dünya Savaşı boyunca Türkiye’nin denge politikasını anlatan bölümleri bir yol haritası gibidir.
