Ankara'da Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi'nin 50'nci kuruluş yılı için düzenlenen toplantıda konuşan Sayın Demirel, "- Bana üç kere aynı barajın temelini attırdılar" dedi. Ve de üç defa aynı barajın temelini nasıl attığını anlattı: "- Birecik Barajı'nın üç defa temelini ben attım. Çünkü bana dediler ki, 'Temel hazır'. Gittim attım. İki sene sonra görevim değişti. Başbakandım. 'Bunu yapın' diyerek üstüne vardım. 'Hazır' dediler. Gittim temel attım. Ondan sonra aradan iki sene geçti. 'Ne oluyor?' dedim. 'Müzakereler devam ediyor' dediler. Sonra gittik. Bir kere daha attık."
Sayın Demirel'in üç defa temelini attığı Birecik Barajı Fırat üzerinde, Suriye sınırının dibinde inşa ediliyor. Bu yıl tamamlanması beklenen barajın çevireceği ünitelerden normal durumda 2.4 milyar kilovat/saat elektrik üretilecek.
Bu barajı Gama firması liderliğinde bir özel sektör grubu "yap - işlet - devret" modelinde yapıyor.
Barajda toplanacak su her biri 112 MW (mega wat) gücünde 6 enerji ünitesini çevirecek. Barajın toplam elektrik gücü (kapasitesi) 672 MW olacak. Baraj yılda 2.4 milyar kilovat/saat elektrik üretecek (Atatür Barajı yılda 8.9 milyar kilovat/saat elektrik üretecek güçtedir).
Barajın bu yıl ilkbaharda su tutmaya başlaması, yıl sonunda 6 üniteden birinin elektrik üretmeye başlaması, 2001 yılında tam kapasite ile üretimin gerçekleşmesi bekleniyor.
Barajın 2.2 milyar Alman markı (yaklaşık 1 milyar ABD doları) harcama ile tamamlanması bekleniyor.
Barajı yap - işlet - devret modeli ile inşa eden Gama şirketi önderliğindeki özel sektör grubu inşaatın finansmanı için 8 yıl vadeli ticari kredi kullandı. Barajın inşa süresi olan 5 yıl 6 ay içinde kredinin vadesinin büyük kısmı boldu. Açık anlatım ile barajı yaptıranlar barajı iki buçuk yıl çalıştırarak 8 yıllık vadeden önce krediyi ödemek zorundadır.
Barajı yaptıran özel sektör grubu, üretilecek elektriği belli fiyattan devlete satacak. Devlet de enerji hatlarından tüketiciye ulaştıracak.
Esas sorun da burada.
Çünkü Birecik Barajı'nı yapmakta olan özel sektör grubu devlet ile yaptığı anlaşmaya göre, ürettiği elektriği devlete kilovatı 7.0 - 8.0 centten satacak.
Halbuki devletin henüz özelleştirilmeyen ve kendi malı olan santrallarında elektriğin kilovat/saatinin maliyeti 3.5 - 4.0 cent.
Devlet bunu halka 5.5 - 6.0 centten satıyor.
Halkın tüketirken 5.5 - 6.0 centten ödediği elektriği Birecik'teki santraldan 7.0 - 8.0 cent fiyatla alması halinde, her kilovat elektrikte önemli miktarda zarara uğraması gerekiyor.
Halbuki barajı yapan özel sektör grubu, 1 milyar dolarlık projeye bir fiyat güvencesi ile başladı. Beş buçuk yıldır bu güvence ile barajı tamamlamaya çabalıyor. Hesaplarına göre satacakları elektriğin kilovat/saatine 7.0 - 8.0 centten az para ödenir ise, hesapları altüst olacak (Ya karları azalacak, ya da zarar edecekler...).
Barajlar Kralı olarak ün yapan, bu işin tüm püf noktalarını bilen Sayın Demirel bu işe herhalde çok üzülüyordur. Çünkü Sayın Demirel üç defa aynı barajın temelini atmakla kalmamış, üç defa temelini attığı barajın hesabına kitabına da bakmamış. Çünkü bu işin sonunda bir kazık var... Ya barajı yapanlar kazıklanacak ya da onlar kazıklanmasın diyerek ürettikleri enerjiyi ömür boyu yüksek fiyatla satın alıp, ucuz fiyatla satmak zorunda kalacak olan devlet kazıklanacak... Devletin kazıklanması demek, saf ve bakir halkımızın faturayı ödemek zorunda kalması demektir.
Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr
