Bizim altınlar havada uçuşuyor

İran’dan doğalgaz alamazsak, gazsız kalırız. İran’a doğalgaz parasını altın göndererek ödemeye mecburuz. “Altın ile ödeme yapmak ihracat mı değil mi?” tartışmasını ağzımıza sakız eyledik. Bindiğimiz dalı kestik. Dünya alem “hülle”mizi öğrendi.
Ama mecbur kaldığımız için oradan buradan İran’a altın yollamaya devam ediyoruz. 2012’nin ağustos-eylül aylarında altını Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzerinden yollamıştık.
Ekim ayında yollayacağımız işlenmemiş altını farklı ülkeler üzerinden yollamaya çalışmışız. Ekim ayında BAE’ne 489 milyon dolarlık, İsviçre’ye 460 milyon dolarlık, İngiltere’ye 155 milyon dolarlık, Hindistan’a 101 milyon dolarlık işlenmemiş altın ihracatı gerçekleştirmişiz. Bu altınların ne kadarının İran’a ulaştığını ise bilemiyoruz.

Havayolu ile transfer oluyor
Dış ticaret istatistiklerinde “İnciler, kıymetli ve yarı kıymetli taşlar ve metaller” kaleminde yer alan değerlerin tamamı “işlenmemiş altın” ithalat ve ihracatını kapsamıyor.
Örneğin, ekim ayı ihracatı olarak görülen 1.5 milyar doların 1 milyar 244 milyon doları işlenmemiş altın.
Ocak-ekim ihracatı olarak görülen 14.3 milyar TL’nin 11.9 milyar dolarlık bölümü işlenmemiş altın ihracatı.
İktisatçı Alaattin Aktaş’tan önemli bir bilgi aldım. İşlenmemiş altın ihracatı hangi ülkeye yapılır ise yapılsın İstanbul Atatürk Havalimanı Gümrüğü’nden geçiyor ve yasal ihracat olarak havayolu ile gideceği ülkeye ulaştırılıyormuş.
ABD’nin zorlaması ile Batı’nın büyük ülkeleri İran’ı sıkıştırmak için ambargo uygulamasını giderek genişletiyorlar. Ambargoda en etkin 2 araç (1) İran’ın dünya ile parasal trafiğini kapatmak (2) Petrol ve doğalgaz ticaretini engellemektir.
İran’ın döviz gelirlerinde petrol ve doğalgaz satışlarının payı yüzde 90 dolayında. İran dünyanın 4’üncü en zengin petrol rezervine sahip ülkesi.
Petrol müşterileri sırasıyla Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore gibi Asya ülkeleri. Batı’da ise Türkiye ve İtalya önemli müşterisi.

Aman dikkat, gazsız kalırız!
Biz normal dönemlerde doğalgazımızın yüzde 18.5’ini, petrol ihtiyacımızın yüzde 20-30 oranındaki bölümünü İran’dan getiriyoruz. Geçen yıl toplam petrol ithalatında İran’ın payı yüzde 40’lara çıkmıştı. Bu yıl yüzde 30’un biraz altında.
ABD bugüne kadar Türkiye’ye petrol ve doğalgaz ithalatında müsamaha gösterdi. Petrol ve doğalgazı aldık ama parasını ödemekte zorlandık. Çünkü uluslararası banka sistemini kullanamıyoruz. Para transferi yapılamıyor.
Türkiye bunun çaresini, petrol ve doğalgaz faturasını altın ile ödeyerek buldu. Şimdi ABD bunu önlemek istiyor.
Parasını ödeyemez isek İran’dan petrol ve doğalgaz alamayız.
Petrolü başka kaynaklardan temin etmek mümkün ama doğalgazda İran’a bağlıyız.
İran boru hattından getirdiğimiz doğalgazın alternatifi gemi ile sıvı gaz taşımak. Çünkü diğer doğalgaz boru hatlarının tamamı kullanılıyor. Bu borulardan daha fazla petrol kullanımı mümkün görünmüyor.
İşte sorun burada düğümleniyor. Önümüz kış. İran’dan doğalgaz girişi kesintiye uğrar ise hanelerde ve sanayide gaz kesintisi ve de elektrik kesintisi riski ortaya çıkacak.