Türkiye İstatistik Kurumu’nun Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre, kullanılabilir fert geliri en yüksek olanlar, Ankara’da yaşayanlar.
Ankara, çoğunlukla devletten maaş alanların yaşadığı bir şehir. İşte çoğunlukla devletten maaş alanların yaşadıkları Ankara’da yaşayanların 2016’da ortalama kullanılabilir fert geliri, Türkiye’nin sanayi, ticaret ve finans hareketlerinin merkezi durumunda olan İstanbul’da yaşayanlarınkinden yüksek.
Fert başına kullanılabilir aylık gelir sıralamasında Ankara 2.207 TL ile önde geliyor. Ankara’yı aylık kişi başı ortalama 2.170 TL kullanılabilir gelirle İstanbul izliyor. Aylık kişi başı ortalama gelirde en kötü durumdakiler Mardin, Batman, Siirt, Şırnak’ta yaşayanlar. Aylık gelirleri 733 TL.
Nasıl ki kişi başı ortalama kullanılabilir gelir rakamı şehirlere göre farklı ise, aynı şehirde yaşayanlar arasında da büyük farklar var.
Şehirlerde yaşayanların en zengin % 10’luk nüfus dilimi ile en fakir % 10 arasındaki fark, Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’de 14.8 kat, İstanbul’da 12.3 kat. Fakir ve zengin arasındaki farkın en düşük olduğu iller Zonguldak, Bartın, Karabük. Bu illerde fark 7.8‘e düşüyor.
Bölgesel farklar sürüyor
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’nda, ortalama fert başı kullanılabilir medyan gelirin (en düşükten en yükseğe gelir sıralamasında en ortada yer alan gelir rakamının) büyüklüğüne göre bölgeler arası dağılım veriliyor.
Türkiye için ortalama kullanılabilir medyan fert geliri yılda 14.232 TL. İstanbul için 18.118 TL iken, Kuzeydoğu Anadolu’da 10.870 TL, Orta Anadolu’da 9.531 TL ve Güneydoğu Anadolu’da 7.671 TL olarak belirlendi. Güneydoğu Anadolu’da kullanılabilir yıllık fert gelirinin Türkiye rakamının yarısına kadar düşük olduğu görülüyor.
Kişi başına hesaplanan medyan kullanılabilir gelir rakamının % 50 altında veya % 60 altında geliri olanlar “yoksul” sayılıyor. Bu iki ölçüden en fazla kullanılan medyan gelirin % 60 altının yoksul sayılması. Kişi başı yıllık kullanılabilir medyan gelirin % 60 altındaki yoksulluk sınırı Türkiye genelinde 2015’te 7.495 TL idi. 2016 yılında 8.539 TL olarak belirlendi.
Yoksulluk oranı geriliyor
Medyan gelirin % 60 altında kişi başı kullanılabilir geliri olanların sayısı 2016 yılında 16 milyon 328 bin oldu. Yıl ortalaması nüfusa göre yoksulluk oranı % 21.9 dan % 21.2’ye geriledi.
İstanbul’da 2 milyon 602 bin yoksul yaşıyor. İstanbul’da yaşayanların % 17.8’i yoksul. Ankara’da 1 milyon yoksul var. Türkiye’de ortalama kişi başı en yüksek kullanılabilir gelire sahip nüfusun yaşadığı Ankara’da yoksulluk oranı % 19.5 gibi yüksek bir oran.
Kullanılabilir ortalama fert geliri her bölge ve şehirde farklı olduğu için bu gelire göre belirlenen yoksulluk sınırı da farklı oluyor. Yıllık medyan gelirin % 60’ına göre belirlenen yoksulluk sınırı İstanbul’da 10.871 TL iken, Güneydoğu Anadolu’da 4.603 TL. Açık anlatımla, kişi başı kullanılabilir gelirin düşük olduğu bölge ve illerin yoksulu, geliri yüksek illerin yoksulundan daha yoksul.
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırmaları, yıllar itibarıyla kişiler ve bölgeler arası gelir dağılımında önemli değişikliğin olmadığını, ancak yoksulluk oranlarının ve yoksul sayılarının giderek azaldığını gösteriyor.
