Enflasyonda iyiyiz faizler yüksek

Biz iki haneli enflasyona alışığız.
O nedenle Tüketici Fiyatları Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 3’lerde, 4’lerde dolaşmasına hâlâ inanamıyoruz.
Batı ülkeleri ise yüzde 1-2 oranlarındaki enflasyonu bile beğenmez iken, kriz sonu yüzde 4’ler dolayına çıkan enflasyonu içlerine sindiremiyorlar.
İngiltere’de enflasyon mart ayında yüzde 4.0 idi. Dünkü açıklamalara göre nisan ayında yüzde 4.5 olmuş.
Bizde mart ayında TÜFE yüzde 3.99 artmıştı. Nisanda artış yüzde 4.26 oldu. Demek ki, Türkiye’de ekonomi enflasyon açısından İngiltere’den bile iyi durumda...
Tabii ki ekonominin iyiliğine kötülüğüne sadece enflasyon oranına bakılarak karar verilemiyor. Milli gelirin büyümesi, dış ticaret açığı, bütçe açığı, ödemeler bilançosu gibi makro göstergeler var. Milli gelirin dengeli dağılımı, işsizlik oranları, maaş ve ücretlerin insanca yaşama imkân verip vermediği, sosyal güvenlik, eğitim, sağlık, adalet hizmetlerinin yeterli olup olmadığı gibi mikro göstergeler de var ama... Geliniz bu yazıda sadece enflasyon, faiz ve işsizlik göstergeleri üzerinde duralım.
Her ülke enflasyondan korkuyor
Her ne kadar İngiltere’de enflasyon yüzde 4.5’lara yükseldi ise de euro bölgesinde, Almanya, Fransa gibi ülkelerde ve ABD’de hâlâ 3’ün altında.
İlginç olan, ekonomik sorunlarla boğuşan Yunanistan’da bile enflasyonun yüzde 3.9 oranında kalması.
Buna karşılık, ucuz üretim diyarı haline gelen Çin’de enflasyon yüzde 5.3, Hindistan’da 8.8 oranında.
İngiltere’de enflasyon yüzde 4.5 ama
3 aylık faiz yüzde 0.83 oranında. Bizde enflasyon daha düşük ama faiz yüzde 8.34 oranında. Bizim gibi faiz oranı yüksek önde gelen iki ülke Rusya ve Brezilya. Euro bölgesinde faiz oranı yüzde 2.8.
İlginç olan, Türkiye ve Brezilya dışındaki ülkelerde faiz oranının enflasyon oranının altında olması.

İşsizlik ve faiz de önemli
Biz yüzde 11.5 işsizlik oranı ile İspanya ve Yunanistan’dan sonra birçok ülkenin önünde koşuyoruz. Euro bölgesinde işsizliği yüzde 9.9, ABD’de yüzde 9.0’larda dolanması, bizim yüzde 11.5’lik işsizlik oranının göze batmasını engelliyor.
Gelelim en önemli noktaya: Enflasyon ya talebin arzdan fazla artmasından artar ya da maliyetin (girdi fiyatlarının) yükselmesinden artar.
Dünyada emtia fiyatlarında son bir yılda anormal yükselmeler oldu. Mayıs ayından geriye bir yılda emtia endeksindeki genel artış yüzde 40.4, gıda maddeleri endeksindeki artış 42.5 oranında. Petrol fiyatları arttı. Pamuk fiyatları arttı. Bütün bunlara rağmen enflasyon artışının sınırlı kalmasının bir nedeni var: Talep cansız. İnsanlar krizin etkisinden kurtulamadı. Batı ülkelerinin piyasaya para akıtmalarına rağmen insanlar yeterince para harcamadıkları için enflasyon (her ne kadar eskiye göre artmış görünse de) gereğince artmıyor.