Saatli Maarif Takvimi'ni yayımlayan İstanbul Maarif Kütüphanesi ve Matbaası'nı Hacı Kasım Efendi 1860 yılında kurmuş. Oğlu Naci Kasım, harf devriminden sonra Atatürk için yazılan ilk kitap olan "Atatürk'ün Altın Kitabı"nı yayımlamış. Saatli Maarif Takvimi 1933 yılından bu yana Latin harfleriyle yayımlanıyormuş. Şimdilerde yayınevini Naci Kasım'ın kızı Aydın Geylani ile eşi Muhsin Geylani ve çocukları yaşatıyor.Muhsin Geylani'ye takvim yaprağında yazılanların anlamını sordum. Öğrendiklerimi aktarayım. Saatli Maarif Takvimi'ni duvara astım. "1 Ocak Pazartesi" yaprağının tepesine yazmışlar: "Yıl: 2007, Ay: 1, Gün: 1". Yaprağın bir köşesinde de "Kasım: 55" yazılı. Bir çizgiyle ayrılan bölümde ise, "Hicri: 1427, Zilhicre 11", "Rumi 1422, Aralık 19" diye daha başka tarihler ve günler de var. Üç farklı takvim 1582 yılından bu yana uygulanan ve bizim de 1926 yılında uygulamaya başladığımız Papa Gregorius tarafından düzenlenen Gregoryen (miladi) takvimde yıllar milat ile başlıyor... 365 günde tamamlanıyor. Düzeltme amacıyla 4 yılda bir düzeltme için şubat ayına 1 gün ekleme yapılıyor. Yılbaşı ise 1 Ocak. Miladi: 2007 Milattan sonra 584 yılında başlar. Roma İmparatoru Jül Sezar adına düzenlenen "Jülyen Takvimi"ne dayanır. Bir yıl devamlı olarak 365 gündür. Miladi takvimden 584 yıl çıkarılarak bulunur. Dört yılda bir düzeltme yapılmadığından günler miladi takvim günleriyle uyuşmaz.Osmanlılar 1678'den itibaren kullandı. Cumhuriyet döneminde de 1926 yılına kadar kullanıldı. Yılbaşı 1 Mart'tır. Rumi: 1422 Hazreti Ömer zamanında Hicret'in 17'nci yılında yürürlüğe konulmuştur. Hazreti Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göç yılı olan 622 yılı, takvimin başlangıç yılıdır. Hicret'in yapıldığı kabul edilen muharrem ayından başlıyor. 12 aylıktır. Aylar 29 ve 30 gün sürer. Bu nedenle miladi ve hicri aylar arasında 10 gün fark vardır. Hicri yıl 354 gündür. Hicri: 1427 Rumi takvimin ay isimleri de Miladi takviminkine benziyor ama, günler farklı. Hicri takviminde aylar "muharrem, cemaziyülevvel, cemaziyülahir, sefer, rebiyülevvel, rebiyülahir, recep, şaban, ramazan, sevval, zilkade, zilhicce" isimlerini taşıyor.Gelelim, takvim yaprağının tepesindeki "Kasım: 55"e... Acep bu ne ki? Sora sora onu da öğrendim. Bir yıl (12 ay yerine) "Kasım Günleri ve Hızır Günleri" diye ikiye ayrılıyor.Kasım Günleri 8 Kasım'da başlıyor. Sonbahar ve kışı kapsıyor. 179 gün sürüyor. 6 Mayıs'ta ise Hızır Günleri (Hızır İlyas'ın Hıdrellez'i) başlıyor. Hızır günleri 186 gün. İlkbahar ve yazı kapsıyor. 7 Kasım'da bitiyor. Kasım Günleri başlıyor.Sora sora çok şey öğrendim. Bundan sonra Saatli Maarif Takvimi'ne baktığımda neyin ne olduğunu daha iyi anlayacağım. guras@milliyet.com.tr Kasım-Hızır günleri
