Dünyada petrol fiyatları tırmanışını sürdürüyor. Şimdilerde petrolün varili 63 dolarlarda. Petrol fiyatındaki artış önce döviz giderimizi artırıyor. Sonra içeride maliyetleri, fiyatları artırıyor.
Hem döviz, hem TL olarak cebimizden çıkan para artıyor. Halkın cebinden çıkan para dolara dönüşerek yurt dışına çıkıyor. Petrol fiyatı arttıkça yurt dışına transfer daha da artıyor
Dünyada petrol fiyatlarının gerilemesi bizin döviz giderlerimizin yılda kabaca 30 milyar dolar küçülmesine imkân verdi. Petrol fiyatındaki kıpırdama, hemen döviz giderlerimizi artırmaya başladı. Geçen yıl 9 ayda enerji faturamız 19.5 milyar dolardı. 9 ayda 26.5 milyar dolar oldu.
Enerji Piyasası Denetleme Kurulu‘nun (EPDK) verilerine göre geçen yıl 40 milyon ton petrol ve petrol ürünü ithal ettik. İthalatın 25 milyon tonu ham petrol, 12.5 milyon tonu motorin, kalanı uçak yakıtı ve diğer petrol ürünleri.
Motorinin ağırlığı var
Petrol Sanayicileri Derneği (PETDER) verilerine göre geçen yıl 3 milyon ton benzin, 12.5 milyon ton motorin, 1.5 milyon ton uçak yakıtı tükettik. Dünyada petrol fiyatı artınca bizde de benzin ve motorin fiyatı artıyor. Tüketicinin benzine ödediği paranın % 64’ü, motorine ödediği paranın % 49’u vergi ama bu Türkiye’ye özgü bir durum değil. Avrupa’da da pompa fiyatının % 60 kadarı vergi.
Yılbaşında benzinin pompa fiyatı 5.17 TL idi. Şimdilerde 5.61-5.65 TL. Pompa fiyatı litrede 44 kuruş, % 8.5 oranında arttı. Motorin fiyatı yılbaşında 4.58 TL iken şimdilerde 5.05 kuruş. Litrede % 10.2 oranında, 47 kuruş artış var. Türkiye’de benzin ve motorin fiyatları ülkede kişi başı gelire göre yüksek. Dünyada çok daha ucuza benzin ve motorin satılan ülkeler var.
Pahalı mı?
Ancak Türkiye’de benzin ve motorinin vergili pompa fiyatının üzerinde benzin ve motorin satılan ülkeler var.
Şimdilerde bizde benzinin vergili pompa fiyatı 1.45 dolar dolayında. “Global Petrol Price Com.” sitesinde yayınlanan 6 Kasım 2017 tarihli fiyat listesine göre benzinin litre fiyatı, Fransa’da 1.64, Almanya’da 1.55, Belçika’da 1.62, Portekiz’de 1.73, Norveç’te 1.99, Yunanistan’da 1.78 dolar.
Şimdilerde bizde litre fiyatı 1.31 dolar olan motorinin pompa fiyatı, İspanya’da 1.31, Almanya’da 1.36, Fransa’da 1.48, Yunanistan’da 1.50, İngiltere’de 1.60, Norveç’te 1.86 dolar.
Unutmayalım, Norveç petrol üreten bir ülke. Benzinin ve motorin üzerine o kadar çok vergi koyuyor ki tüketici benzin ve motorini çok yüksek fiyatla tüketmek zorunda kalıyor.
Akaryakıt vergileri ülkelerin en sağlam ve büyük vergi kaynağı. Ülkeler vergiden fedakârlık ederek akaryakıtın tüketiciye daha düşük fiyatla satışına imkân tanıyamıyorlar.
