Rekabet Kurulu, 2016 yılında 107 Türk şirketinin yabancı şirketler tarafından satın alınmasına izin verdi. Türk-yabancı ortaklığıyla satın alınan Türk şirketlerinin sayısı ise 50 oldu.
Türk şirketlerinin yabancılara satışı 2017 yılında da devam ediyor. Ulaştırma sektörünün önemli kuruluşu TAV’ı Fransızlar satın aldı. MNG Kargo, Dubai merkezli bir yabancı şirkete satıldı.
Hamdi Akın, 1997 yılında, Doğramacı’nın kurduğu Bilkent Holding’in Tepe Grubu ile yarı yarıya ortak olarak TAV’ı hayata geçirdi. İstanbul Atatürk Havalimanı ihalesini kazandı.
Daha sonra ortaklık havaalanları işletmesi ve inşası olarak gelişti. Yüzde 40.6 hissesi halka açık olan TAV’ın % 38 hissesi 2012 yılında Aéroports de Paris’ye 874 milyon dolara satıldı.
Bu satıştan sonra Akfen’in şirkette % 8.1, Tepe’nin % 6.1, Sera Grubu’nun (Sadi Şener’in) % 2 hissesi kaldı.
Yapılan açıklamalara göre, Hamdi Akın TAV’daki % 8.1 hissesini 160 milyon dolara satarak TAV’dan ayrılıyor.
Aéroports de Paris’nin hisse payı % 46.1’e yükseliyor.
Dünyanın önde gelen havalimanı işletmecileri arasında olan TAV Havalimanları firması, İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Gazipaşa Alanya ve Milas Bodrum Havalimanı’yla, Suudi Arabistan’da bir, Makedonya, Tunus ve Gürcistan’da ikişer havalimanının ve Hırvatistan’da Zagreb Havalimanı’nın işletmesini yürütüyor.
TAV önemli bir şirket
TAV Havalimanları firması, iştirakleri ve bağlı ortaklıklarıyla birlikte gümrüksüz satış, yiyecek-içecek hizmetleri, yer hizmetleri, bilgi işlem, güvenlik ve işletme hizmetleri gibi havalimanı operasyonunun diğer alanlarında da faaliyet gösteriyor. 2016 yılı faaliyet geliri 3.5 milyar TL, vergi, sonrası net kârı 399 milyon TL.
MNG Kargo, Dubai merkezli Mirage Cargo B.V.’ye satıldı.. Şirketin açıklamalarına göre, 2003 yılında MNG Holding iştiraki olarak kurulan MNG Kargo 800’den fazla şubesi, 25 aktarma merkezi, 8000’i aşkın çalışanı, 2200’den fazla kara taşıma aracı ve 6 uçağı bulunan bir kargo şirketi.
Türkiye’de ve 220 farklı ülkede, günde 600 bin adrese hizmet veriyor.
Filosunda kendine ait uçakların yer aldığı tek kargo şirketi, hava kargo taşımacılığı ile kara taşımacılığını entegre ederek Türkiye’nin tüm şehir merkezlerine 24 saatte teslim garantisi veriyor.
2009 yılında hızlı hava taşımacılığı kategorisinde dünya lideri FedEx Express ile lisansörlük anlaşması imzaladı.
Sektörde ilk ve tek Teknolojik Aktarma Merkezlerine sahip kargo şirketi. Saatte 65 bin kargoyu yüksek hızda ayrıştırıp, el değmeden, hatasız olarak hat araçlarına yükleyerek teslimat yapabiliyor.
Yabancı pazarı alıyor
Rekabet Kurumu her yıl ülkedeki şirket satın almaları ve birleşmeleriyle ilgili bilgileri yayımlıyor. Rekabet Kurumu 2016’da 209 birleşme ve satın alma işlemine onay verdi. Bu işlemlerin toplam parasal değeri 1.595 milyar TL. 400 milyon doların üzerinde.
- Tüm tarafları yabancı şirketler olan 107 işlemin değeri 1.578 milyar TL.
- Birleşme ve satın almaların 50’sinde ise işlem tarafları Türk ve yabancı şirketler. Türk - yabancı ortaklığıyla sonuçlanan işlemlerin değeri 10 milyar 239 milyon TL.
- Birleşme ve satın almaların % 34’ünde tarafların tümü Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre kurulmuş şirketler. Bu şirketlerin gerçekleştirdikleri birleşme ve devralmaların toplam işlem değeri 7 milyar 392 milyon TL.
2016 yılında yabancı şirketler tarafından satın alınan Türkiye’deki işletmelerin çoğu, enerji, perakende ticaret, taşımacılık, kâğıt ve mukavva işletmeleri ile finans işletmeleri.
Hollanda kökenli alıcıların sayısı 9, Almanların 6, İngilizlerin 4, Japonların 4, İsviçrelilerin 3, ABD kökenli firmaların 3 oldu.
Zeytinyağı, çorba, gazoz, dondurma üreten Türk şirketlerinin yabancılar tarafından alınması kamu oyunun daha çok ilgisini çekiyor ama TAV ve MNG Kargo gibi uluslararası pazarda iş yapan Türk işletmelerinin satışı çok daha önemli.
Türk girişimcilerin içeride ve dışarıda uzun uğraşı, emek ve yatırımla elde ettikleri pazar paylarını yabancı sermaye satın alıyor. Kimseye malını neden sattın diye sorulamaz ama her satış Türk ekonomisinin kaybı oluyor. Çünkü satılanların ardından gelen yok. Veya yenilerin gelmesi daha çok çaba ve yatırım gerektiriyor.
