Söktaş, 1971 yılında kurulan daha sonra halka açılan bir aile şirketi. Söke’de 165 bin metrekare alan üzerindeki tesislerinde yılda 12 milyon metre kaliteli gömleklik kumaş üretiyor. 1.200 çalışanı var. Dünya pazarında ün yapmış markalar Söktaş kumaşı kullanıyor. Söktaş yılda 75 milyon dolar ihracat gerçekleştiriyor.
Grubun başında İzmirli iki kardeş var. Muharrem Kayhan (1955) tekstil sektöründeki, Hilmi Kayhan (1956) tarım sektöründeki yatırımlarla ilgileniyor.
Söktaş’ın ayrıca Aydın’ın Germencik’inde 1.500 dönüm arazi üzerinde kurulu 7.200 sağmal büyükbaş hayvandan günde 200 ton süt elde etmeyi hedef alan modern bir hayvancılık işletmesi var. 60 milyon dolarlık bu işletmenin Türkiye’nin en büyük süt çiftliği olduğu söyleniyor. İnekler günde 40 kg yem yiyor, 100 litre su içiyor, ortalama 32 kg süt veriyor.
İbrahim Ekinci’nin Muharrem ve Hilmi Kayhan ile yaptığı söyleşi 29 Haziran 2008 tarihinde Milliyet Ekonomi’de yayımlanmıştı.
Bu söyleşide Muharrem Kayhan, tekstilde Türkiye’de büyüme imkânının sınırlı olması nedeniyle Hindistan’da yatırım yapma kararı aldıklarını belirtmişti.
Devlet tekstili gözden çıkardı
Demişti ki, “Türkiye’de tekstilde büyümeyi düşünmüyoruz. Ama dünyada tekstil ticareti önümüzdeki dönemde yüzde 4-4.5 oranında büyüyecek. Dünyada tekstilde 350 milyar dolarlık iş büyüklüğü var. Büyümenin önemli bir kısmı Hindistan’ı da içinde alan bölgede olacak.
Tekstil sektörü Türkiye’de devletin teşvik etmekten imtina ettiği bir sektör ama Hindistan’da geleceği var. Söktaş, Hindistan yatırımını gerçekleştirdiğinde, yüzde 100 büyümüş olacak.
Hindistan yatırımında IFC ile ortağız. Oradaki şirketi 4-5 yıl içinde Hindistan borsasında halka açma hedefimiz var.”
Hindistan’da 2007 Kasım ayında temeli atılan tesis 2008 kasım ayında deneme üretimine başlamıştı. Geçen hafta açılış töreni yapıldı. 45 milyon dolar yatırımla tamamlanan tesis 33 bin metrekare kapalı alana sahip. 500 kişiye iş imkânı sağlıyor. Yıllık 12 milyon metre gömleklik kumaş üretmeyi hedef alıyor.
Maliyet ve pazar önemli
Söktaş’ın yurtdışındaki ikinci yatırım projesi Romanya’da kurulmasına çalışılan süt çiftliği. Bu amaçla Romanya’da toprak alımına başlanmış. Parçalar halinde satın alınan toprak büyüklüğü 8-10 bin dönüme ulaştığında süt çiftliği kurulacak.
Bütün bu anlatılanlardan sonra gelelim değerlemeye: Türk müteşebbislerine Türkiye’de rahat battı da mı Hindistan’da tekstil, Romanya’da hayvancılık yatırımı yapıyorlar? (1) Yatırımcı için yatırım teşviki ve üretimde girdi ve işçilik maliyeti önemli. (2) Yatırımcı için pazara yakınlık ve pazar şartları önemli.
Söktaş, büyüyen Asya pazarının içinde olabilme arayışında ve yatırım teşvikleri ile üretim girdilerinin ucuzluğunun cazibesinde Hindistan’a gidiyor. (2) Avrupa Birliği’nin tarım ürünlerine getirdiği sınırlamaları aşmak, teşviklerden yararlanmak, maliyeti ucuzlatmak arayışında Romanya’da çiftlik kuruyor.
Bunları görelim ve anlayalım ki, ”Bizde neden yatırım yapılmıyor, yabancı sermaye bize neden gelmiyor?” tartışmalarını daha sağlıklı yapalım.
