Eğitim-Bir-Sen, “Türkiye’de Suriyeli Çocukların Eğitimi: Güçlükler ve Öneriler” başlıklı rapor yayınladı.
Suriye’de 2011 yılından beri devam eden iç savaş yüzünden, göçen 3.2 milyon Suriyeli Türkiye’nin 81 ilinde yaşıyor ve bunların nüfusu azalmıyor, artıyor.
Nüfusun yaklaşık 1 milyonu okul çağındaki çocuklar. Daha önemlisi, geçen altı yıllık süreçte yüz binlerce Suriyeli Türkiye’de çocukluktan yetişkinliğe geçmiş durumda.
Yeterli beceri ve vasfa sahip olmadan iş hayatına atılan gençler düşük gelirli işlerde çalışmak zorunda kalıyor. Bu ise, eğitimden yoksun kişilerin yoksulluğun pençesine düşmesine neden oluyor.
Türkiye, 2014 yılından itibaren Suriyeli çocukları okullaştırmak için yoğun programlar uyguluyor.
Suriyeli çocuklar, devlet okulu ve Geçici Eğitim Merkezlerinde (GEM) eğitim - öğretim görebiliyor.
- Türkiye genelinde 370 GEM’de 280 bin,
- Devlet okullarında ise 243 bin,
- Açık okullarda 10 bin öğrenci olmak üzere, toplamda 533 bin Suriyeli çocuk eğitim - öğretim görüyor.
Türkçe öğreniyorlar
Suriyelilere sağlanan eğitim hizmetleri için yapılan harcamalar çok büyük oranda Türkiye tarafından sağlanmakta. 2016-2017 öğretim yılından itibaren 1. 5. ve 9. sınıf çağındaki çocukların kayıtları GEM’ler yerine devlet okullarına aktarıldı.
GEM’lerde ilköğretim düzeyindeki haftalık 30 saatlik dersin 15 saati, liselerde ise 35 saatin 15 saati Türkçe öğretimine ayrılmış durumda. Suriyeli çocuklar bir devlet okulunda eğitim-öğretim görmek istediğinde kayıt için sadece tanıtım belgesinin ibrazı yeterli oluyor. GEM’lerdeki öğrenimi başarı ile tamamlayanlar bir yeterlilik ve denklik sınavına giriyor. Başarılı olanlar mezuniyet ve denklik alabiliyor. Yeni uygulamada GEM’lerden mezun olma hakkına sahip olanlar açık öğretim lisesine başvurup iki dersten başarılı olduğu takdirde mezun olabilmekte.
Okullaşamama nedenleri
Millî Eğitim Bakanlığı’nın verilerine göre 976 bin okul çağı çocuğun yüzde 54.5’i okullaşmış durumda. Türkiye’de okullaşmayan yaklaşık 450 bin Suriyeli çocuk var. Suriyeli çocukların okula erişiminin önündeki engellerin başında, oryantasyon kaybı ve motivasyon eksikliği gibi psikolojik engeller geliyor.
Bazı çocuklar okula gitmeye hazır olduğu halde süreçler hakkında bilgisi olmadığından okula gidemiyor. Okula birkaç yıl ara veren ve en son bıraktığı sınıf düzeyindeki çocuklardan yaşça büyük olanlar okula gitmek istemiyor. Aile gelirine katkı için düşük ücretle çalışan çocuklar ve karma eğitim nedeniyle okuldan uzak bırakılanlar eğitim imkânlarından yararlanamıyor.
Türkiye’deki Suriyeli nüfusun artışı devam ediyor, iller arasında hâlâ yüksek bir nüfus hareketliliği var. Türkiye’de Suriyelilerin yüzde 90’a yakını yaklaşık 2.9 milyonu 13 ilde yaşıyor. Bu illerin çoğu zaten altyapı ve okul konusunda zorluklar yaşayan iller. Bütün bunlara rağmen Suriyeli çocukların yaklaşık yarısına şu veya bu seviyede eğitim imkânının sağlanması başarıdır.
