Tarım Ürünleri Üretici Fiyatları ocaktan nisana yükselmişti. Nisanda % 17.25’e çıkmıştı. Nisandan bu yana geriliyor. Temmuz ayında yıllık artış % 10.13 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu, tarımda üretici fiyatlarındaki değişimi üç grupta, (1) Tarım ve avcılık ürünleri (2) Ormancılık ürünleri (3) Balıkçılık gruplarında ayrı ayrı izliyor. Her ay açıklıyor. Üretici fiyatları, vergiler hariç üreticinin satış fiyatıdır.
Temmuz ayında üç grupta üretici fiyatları % 2.28 oranında geriledi. Tarım ve avcılık ürünleri grubunda ise gerileme % 2.36 oranında.
Yıllık fiyat artışı üç grupta % 10.13, tarım ve avcılık ürünleri grubunda % 9.72 oldu.
Yıllık fiyat artışları 2016 Temmuz ayı ile 2017 Temmuz ayı fiyatları karşılaştırılarak hesaplanıyor. Halbuki geçen temmuzdan bu temmuza 12 ay boyunca fiyatlar her ay indi, çıktı.
Ortalama önemli
O nedenle, üretici için de tüketici için de önemli olan 12 aylık ortalama fiyat değişimi.
12 aylık ortalama fiyat artışı, tarım ve hayvancılık ürünlerinde % 8.14 oldu. Demek ki 12 ay ortalaması tarımda üretim yapanın cebine giren para % 8.14 arttı.
Temmuzdan geriye 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarında (enflasyonda) ortalama artış % 9.44 oldu.
Yurt içi üretici fiyatlarında 12 ay ortalaması artış % 10.94 oranında.
Görülüyor ki tarım ürünleri üretici fiyatlarında 12 ay ortalamasına göre fiyat artışı, tüketici fiyatları artışının (enflasyonun) gerisinde. Yurt içi üretici fiyatlarının 12 aylık ortalamasının da gerisinde.
Genelde tarım ürünleri fiyatlarındaki artışın enflasyonu artırdığına inanır olmuştuk. Farklı fiyat endeksleri gösteriyor ki tarım ürünlerinde ortalama fiyat artışı enflasyonun ve yurt içi üretici fiyatlarının gerisinde.
Suçlu üretici değil
Bazı aylar, hava şartlarına bağlı olarak, tarım ürünleri üretici fiyatlarında beklenenin üzerinde artış gerçekleşiyor. Ne var ki 12 ay ortalamasında tarımda üretici fiyatının enflasyonun ana nedeni olmadığı anlaşılıyor.
Tarımda üretici fiyatlarının artmaması tüketici için önemli ama üretici için sorun yaratıyor. Tarımda üretici fiyatları enflasyonun ve yurt içi üretici fiyatlarının gerisinde kalınca, tarımdaki üretici para kazanamıyor. Tarım üretimi geriliyor.
Tarımda üreticinin para kazanıp kazanmadığını dikkate almadan, tarım ürünlerinde fiyatı gerilemesini bekler hale geldik. Her türlü girdi maliyeti artarken, üreticinin maliyetin altında satış zorunda kalması durumunda, üretimin artmayacağı dikkatlerden kaçıyor.
İşte bunun için, tarım ürünleri üretici fiyatlarındaki değişimi, yurt içi üretici fiyatlarındaki değişim ve tüketici fiyatlarındaki (enflasyondaki) değişimle birlikte değerlendirmek gerekiyor.
