2018’de müzik alanında neler oldu? En detaylı raporu her yıl olduğu gibi IFPI (Uluslararası Fonografi Endüstrisi Federasyonu) yayımladı. Bakın dünyada müzik dinleme alışkanlıkları nereye gelmiş, nereye gidiyor.
Haftada ortalama 17.8 saat, günde 2.5 saat müzik dinliyoruz. Yani aslında stream yükseliyor, stream patladı haberleri sadece belli bir kitleyi kapsıyor. İnsanlar en fazla arabadayken müzik dinliyor (% 66) ve elbette arabada stream yapmıyorlar. Genel olarak hangi kanallara denk gelirlerse ve o kanallarda ne çalıyorsa onu dinliyorlar. Elbette tercihleri doğrultusunda telefonunu arabasının ses sistemine bağlayan ya da arabasındaki stream platformu uygulamasına login olarak burada hazırladığı listeleri ya da beğendiği albümleri stream eden ve tercihlerini, bedelini cep telefonundan data harcayarak ödemeyi göze alacak kadar önemseyen bir kitle vardır. Ancak çoğunluk müzik için data harcamaktansa karasal yayın yapan radyolarda bulduğuyla yetiniyor. Müziği radyodan dinliyorum diyenlerin oranı % 86. (Böylece tasarruf ettikleri datalarıyla sosyal medyada önlerine düşen komik videoları daha fazla izleyebiliyorlar).
Bu durum bize şu gerçekleri söylüyor: Dünyanın hiçbir yerinde trafikten kaçış yok. Ve karasal yayın yapan radyolar müzik dinlemede (müzik tüketimi diyelim) hâlâ çok ama çok güçlü.
Stream giderek güçleniyor. Ancak stream platformları hâlâ hedefledikleri yerde değiller. Parayla üye olunan platformlarda müzik dinleyenler, stream müzik dinleyen kitlenin küçük bir kısmı. Müzik stream edenlerin yarısından fazlası Youtube üzerinde müzik dinlediğini ifade ediyor. Toplam müzik stream süresinin yarısından fazlası da Youtube’da gerçekleşiyor. Parayla üye olunan platformları en fazla 16-24 yaş grubu kullanıyor. Bu kesimin yüzde 57’si bir platforma üye olduğunu belirtmiş.
Bu iki veri yılın en çok stream edilen şarkılar listelerini de açıklıyor. Stream platformlarında alternatif isimler öne çıkarken (mesela Türkiye’de Ezhel), Youtube’da pop ön planda. Genç nesil alışkanlıklarını devam ettirerek yaşlanmadıkça bu manzara da değişmez.
İlginç bir veri müzik türleriyle ilgili. Müzik dinleyicisi global pop değil, yerel müzikleri daha fazla dinleme eğiliminde. Yerli müzik dinleme oranları en yüksek üç ülke Fransa (69), Japonya (% 66), Brezilya (%55). Buna karşılık mesela Arjantin’de Latin müzik dinliyorum diyenlerin oranı % 43’te kalmış. Neyin yerel, neyin yabancı olduğu da iyice flu. Yerli müzik her zaman yerli unsurlara dayanmayabiliyor. Türkiye’de Türkçe pop dinliyorum diyenlerin oranı kaç acaba?
Korsan tamamen bitmiş değil, farklı şekillerde devam ediyor. Bugün müzik dinleyenlerin neredeyse üçte birlik bölümü (yüzde 38) müziği yasa dışı yollardan elde ediyor. Bu yöntemler içinde yüzde 32’lik oranla ilk sırada stream kaynaklarından (bkz. Youtube’dan indirdim) bilgisayara indirmek (ripping) yer alıyor.
Müzik daha çok hangi cihazda dinleniyor diye soracak olursanız, yanıt akıllı telefonlar. Telefondan müzik dinleme oranı % 75. Ne telefon müziksiz, ne müzik telefonsuz yapabiliyor yani.
16-24 yaş arası dinleyiciler şu anda geleceğe dair en fazla fikir veren yaş grubu. Bu grup en çok çalışırken müzik dinliyor. İkinci sırada “evde dinlenirken” seçeneği var. Üçüncü sırada “uykuya dalarken” geliyor. En fazla müzik linki paylaşılan mecranın Whatsapp olduğunu, bu mecranın Facebook’u, Twitter’ı ve Instagram’ı geride bıraktığını belirteyim.
Müzik sektörü ve dinleyici alışkanlıkları hızla değişmeye devam ederken, yeni mecralar ve müzik türleri arasındaki ilişki de giderek daha heyecan verici oluyor.
