Tanrı’nın ülkesinde medya özgürlüğü

Akdeniz’in kuzey ve güney yakasından gazeteciler, ifade özgürlüğünü konuşmak için ‘Tanrı’nın ülkesi’ anlamına gelen Marakeş’te buluştu

Akdeniz insanları bir araya gelince ne olur? Tabii yüksek sesle konuşulur, tartışılır, yenilir ve içilir... Euromed bölgesinde ‘Medya özgürlüğü’ konferansı için Fas’ın eski başkenti Marakeş’teyiz. Avrupa, Afrika ve Ortadoğu’dan onlarca gazeteci, sivil toplumcu ve akademisyen, fikir alışverişi için bir arada. Türkiye’den Yavuz Baydar (Sabah) ve Ferhat Boratav (CNN Türk) ile, birbirine benzemeyen, ama pek çok ortak derdi olan kalabalığın arasına karışıyoruz. Konferanstan notlar:
* Euromed, AB üyesi ve Akdeniz ülkelerinin 1996’da başlattığı Barcelona Süreci’nin devamı niteliğinde. Avro-Akdeniz ortaklığı projesinin amacı, bölgesel ilişkileri ve diyaloğu geliştirmek.
* Toplantıda dört çalışma grubuna ayrılıyoruz: 1- Basında ifade özgürlüğü, 2- Nefret dili, 3- Özgürlük ve basın etiği, 4- Basın özgürlüğünün geliştirilmesi için profesyonel aktiviteler.
* Fas, Cezayir, Tunus, Mısır’ın ağırlıkta olduğu bu toplantılarda, basın özgürlüğü ve demokrasi kadar İsrail’le ilişkiler de büyük tartışma meselesi.
* Fas’ın son kralı 6’ncı Muhammed’in posterleri, her yeri süslüyor. Kral olayı burada çok mühim. Faslı bir gazeteci, sırf ‘Kardeşim kral’ diye bir yazı yazdığı için yargılanıyor. Nasıl olur da kral hazretlerine böyle hitap eder diye!
* Aynı dini, benzer kültürleri paylaştığımız, Arapça konuşan insanlarla Fransızca veya İngilizce iletişim kurmak doğrusu garip bir deneyim: Ortadoğu aksanıyla Fransızca ve İngilizce kelimeler havada uçuşuyor!

Haberin Devamı

Türkiye hayranlığı
* Kuzey Afrika ülkeleri ve Ortadoğu’dan gazeteciler, Türkiye’ye gerçekten hayranlıkla bakıyor, hatta bir rol modeli olarak görüyor. Sadece onlar mı? Taksi şoförü dahi Türkiye’nin bölgedeki ‘yeni gücü’nden övgüyle bahsediyor.
* En çok tartışılan meseleler, gazetecinin bölgede rahatça hareket edebilme özgürlüğünün sağlanması, genç gazetecilerin eğitimi ve basın etiği konusunda evrensel kuralları belirlemek.

Fransız etkisi
* Berberi dilinde Marakeş (Marakuş) ‘Tanrı’nın ülkesi’ anlamına geliyor.
* Şehrin en eski halkı Berberiler. Günümüzde Fas nüfusunun yüzde 65’i Arap.
* Fransız sömürgesi olmanın etkisiyle hemen her Faslı şakır şukur Fransızca konuşuyor.
* Binalar üç kattan fazla değil, hepsi tartışmasız Marakeş’in rengi olan gülkurusu tonlarına boyalı.

Haberin Devamı

Tanrı’nın ülkesinde medya özgürlüğü

MARAKEŞ BİR KEŞMEKEŞ
Marakeş’in en meşhur yeri eski kentin meydanı Cami-ül Fena. Fas’ın en büyük çarşısı burada. Üstü tahtalarla örtülü suk’lar, bizim Kapalıçarşı’nın daha ilkel fakat çok daha renkli ve ucuz versiyonu!

* Akşamüstleri meydan canlanıyor; açık alanda yemek için basit banklar, tenteler kuruluyor. Kelleler, salyangozlar, geleneksel Fas yemekleri... Ne ararsanız var.
* Şov açısından pek hareketli meydanda hikaye anlatanların etrafını çevreleyen kalabalıklar, yılan oynatanlar, darbuka çalanlarla dolu. O kadar canlı bir yer ki başınız dönüyor!
* Pazarlık yapmak adetten. Asla ilk verilen fiyata razı gelmeyeceksiniz. Alışveriş yapmak, bir sanat.
* Naneli çayı meşhur, epeyce şekerli içiliyor.
* Tipik Fas eğlencesi, bizim sazlı, darbukalı, dansözlü eğlencelerimize benziyor. Masalara bol ve çeşitli yemekler geliyor. Bu sırada kah Afrika nağmeleri, kah Arapça şarkılar söyleniyor. Elbette ki göbek atarak, en azından el çırparak eşlik ediliyor.
* Et ve tavuk yemekleri, tajin denen kapaklı toprak kaplarda pişirilip servis ediliyor. Kayısı, mürdüm eriği ve kişniş, yemeklerin olmazsa olmazları. Çok lezzetli!
* Ortalıkta alkol tüketmek, Müslüman ülkede hoş karşılanmıyor. Ancak duvarların arkasında kalan restoran ve eğlence yerlerinde içmek sorun değil. Güzel Fas şarapları da var.
* Kadınların örtünme şekilleri bizdeki kadar keskin değil. Dekolte, bacak ve kolları sergileyen kıyafetler giyilmiyor.
* Faslılar bisiklet ve mobileti deli gibi kullanıyor. Yürüyen kalabalıkların arasından vızır vızır geçiyorlar!
* Hizmet sektöründe istihdam yüksek, ancak hız ve pratiklik konusunda Türkler’in eline kimse su dökemez.
* Argan denen ve sadece Fas’ta yetişen ağaçtaki meyvelerden ve bademden üretilen yağ ve kozmetik ürünler, Avrupa’da acayip popüler: Anti-aging bakımından birebirmiş.
* Casa Blanca havalimanından Marakeş’e gidecekler, dikkat: Bavulun kaybolma olasılığı epey yüksek. İyi tarafı, bir şekilde bulunup size teslim edilmesi.

Haberin Devamı