Osman ULAGAY
Halkbank'ın 1996 sonunda kullandırmaya başladığı KOBİ teşvik kredileri sanayicinin büyümesi için yol açtı
Candan Yalçın
Halk Bankası tarafından 1996 sonunda dağıtılmasına başlanan KOBİ teşvik kredilerini almaya hak kazanan ilk 100 işletmeden çoğu krediden memnun ama çeşitli nedenlerle yakınanlar da var. Bunlardan bir kısmı krediyi ilk kullananlardan olduğu için mevzuatla ilgili çeşitli sıkıntılar yaşadığını belirtirken, uygulamadan memnun olanlar çalıştıkları Halkbank şubesinin de katkısıyla herşeyin tıkır tıkır işlediğini söylüyor.
KOBİ kredisi kullananların çoğu yaptığı yatırımla üretim kapasitesinin ve istihdamın arttığını, işletmenin ihracata yöneleceğini belirtiyor. Özellikle büyümek için yatırım yapmayı önceden planlayan işletmelerin sorumluları kredinin kendilerine büyük destek olduğunu söylüyor.
KDV sorun oldu
KOBİ kredisi uygulamasından genelde memnun olan girişimcilerin dile getirdiği sorunlar arasında KDV iadesi konusundaki karışıklıklar dikkati çekiyor. KOBİ kredilerinin yararlarını vurgulayan girişimcilerden bazıları kendi deneyimlerini şöyle anlatıyor:
İrfan Sopakoymazlar (Sopakoymazlar Döküm AŞ, Kütahya): Pik döküm yapıyorduk, krediyle aldığımız endüksiyon döküm ocaklarıyla şimdi her türlü döküm yapabileceğiz. Kendi imkanlarımızı da katarak organize sanayiye yerleşmek için hazırlanıyoruz. İstihdam 11 kişiden 35'e çıktı. İhracat da yapacağız. Krediyi almak için 3 ay evrak takip ettim.
Ahmet Ahlatçı (Ahlatçı Döviz ve Altın Tic., Çorum): KOBİ kredisiyle eski kuyumculuk makinalarımızın yerine İtalya'dan modern makina grubu aldık. Çok yakında işlemeye başlayacak makinalarımız. Üretim kapasitemiz 10 kat arttı. İstihdam artmıyor çünkü otomasyon arttı. Bundan sonra ihracat da yapacağız. Kredi çok iyi bir destek oldu.
Atölyeden fabrikaya
Ayhan Çağlar (Özburak Tekstil, Çorum): 15 senelik tekstilciyim. KOBİ kredisiyle makina yatırımı yaptım. Üretim kapasitem %20, istihdam %10 arttı. Krediden çok memnun kaldım.
Gürsel Aras (Sivas): Mobilya imalat atölyemiz için aldığımız krediye kendi imkanlarımızı da ekledik, şu anda fabrika yaptırıyoruz. Çalışan sayımız KOBİ kredisiyle 3'ten 20'ye çıktı. Üretimimiz 3 - 4 katına çıktı. Önceden fason yaptırıyorduk, şimdi %100 kendimiz üretiyoruz. KOBİ kredisinin rakamları küçük ama yine de memnunuz, bize destek oldu. Mağdur olduğumuz bir konu, KDV iademizi 8 ay sonra alabilmemiz.
Fuat Kapusuz (Özşark Tarım Mak., Malatya): Emaye tesisi kurmak için kredi aldık. Biz de kredinin iki katı özkaynak koyduk, yatırım yeni bitti, 1 aya kadar tam kapasite üretime geçeceğiz. 9 kişiydik, şimdi 50 - 60 kişi olacağız. KOBİ kredisi için başvurmak uzun sürdü ama ciddi bir sorun çıkmadı.
Hasan Kartal (Kartal Kireç San., Malatya): Kelle kireç üretiyorduk, KOBİ kredisiyle toz paketleme fabrikası kurduk. Yakında üretime geçecek. İstihdamımız 25'ten 40'a çıktı. Kredi bize hiç sıkıntı yaşatmadı, memnunuz.
Şube desteği
Muharrem Ösköse (Ösköse Motor Yenileme Tic., Malatya): Krediyle yeni bir makina ithal ettik, şu anda faaliyette. İstihdamımız 30 kişiden 32'ye çıktı. Kredide bir sıkıntı yaşamadık, her şey süratli işledi. Halkbank da, Hazine de
iyi çalıştı. Yalnız KDV iadesi alamadığımız için mağdur olduk.
Ahmet Korkusuz (Ekstra Metal Dökme İzabe, Ankara): Döküm alanında faaliyet gösteriyoruz, krediyle döküm ocağı ve forklift aldık. Özkaynaklarımızı da seferber ederek atölyeden fabrikaya geçtik. Tam kapasite çalıştığı zaman tesisin istihdamı (23 kişiden) iki katına çıkacak. Belki de çalıştığımız şubenin iyi işlemesi sayesinde kredi hakkında hiçbir sıkıntı yaşamadık.
Dr. Hasan Acar (Sera Sağlık Hizmetleri AŞ, Ankara): Kredi ve yapacağımız yatırım için hazırlıklıydık. Hiçbir torpilimiz yoktu, herşey tıkır tıkır işledi, herkes yardımcı oldu. Türkiye'nin tek rontgen filmi fabrikasıyız. Krediyle yaptığımız yatırım sonucu üretimimiz 5 kat arttı, eleman sayımız azaldı, teknoloji düzeyimiz ve kalitemiz yükseldi.
Kredi hızı şaşırttı
Fehmi Siris (Başkent Oto Emniyet Camları AŞ, Ankara): Krediyle oto camı üretimi için Finlandiya'dan tam otomatik makina ithal ettik. Üretimimiz %40 oranında arttı, istihdamımız 50'den 70'e kadar çıktı. Kredi kullanımında bürokratik aksamalar var elbette ama nerede yok ki? Biz genel olarak memnunuz.
Yılmaz Kayaaslan (Anadolu Demir San., Ankara): 45 kişi ile inşaat demir imalatı yapıyoruz. Yatırım planlaması yapmıştık, KOBİ kredisiyle hızlanmış oldu. Aldığımız makinalarla kalitemiz arttı, üretim kapasitemiz %20 kadar arttı, maliyetlerimiz önemli ölçüde düştü. Krediyi kullanma aşamasında bir sıkıntımız olmadı, hatta bu kadar hızlı olmasına şaştık! Yalnız KDV iadesini 7 ay sonra alabildik. Bir de ipotek alınması sorun yaratabilir küçük sanayiciye.
Şeref Cihanoğlu (Şeref İç Dekorasyon ve San., Amasya): Büro mobilyaları üretiyoruz. Krediyle 4 makina aldık, üretimimiz %30 kadar arttı, eleman da artırma ihtiyacındayız ama teknik eleman yok, yetişmiyor. 20 civarında çalışanımız var şu anda. Krediyi kullanmamızda şubenin büyük gayreti oldu, ciddi sıkıntı yaşamadık. İlk olduğumuz için yaşadığımız ufak tefek sıkıntılar önemli değil. Kredi bize çok güç verdi. Yeni işyeri kurmak için de kullandırılsaydı çok faydalı olurdu.
"Kredi rakamı küçük"
Ertuğrul Tuna (Tunalar Tekstil, İstanbul): Krediyle yatırımımızı mart başında tamamladık. Çok modern makinalar aldık, ihracatımız 2.5 misline çıktı; istihdamımız iki katına çıktı, 20 kişiyi geçti. 3 - 5 ayda yatırım yanıt verdi. Krediden genel olarak çok memnunuz. Ama kredi rakamı küçük.
Alaattin Yalvaç (Asfen Makina ve Tarım Aletleri, İstanbul): KOBİ kredisiyle ithal ettiğimiz makinalar eylül başında işlemeye başladı. Kalitemiz arttı, yakında üretim kapasitemiz de artacak. 4 kişilik ek istihdam sağladı yeni makinalar. Kredilerde ilk olduğumuzdan mevzuatı bilmemekten kaynaklanan uzatmalar oldu; bunlar normaldir. İthal makinalar için KDV iadesi yok ama erteleme var, bundan yararlanıyoruz, bir sorun yaşamadık.
KOBİ teşvik kredilerinden ilk partide yararlanan ancak daha çok sorunları ön plana çıkartan işletmeleri gelecek cuma günkü sayfamızda işleyeceğiz.
Özellikle bir önceki hükümet döneminde çok tantanası yapılan KOBİ kredileriyle KOBİ niteliğindeki kuruluşlara kullandırılan kaynak, elimizdeki son verilere göre 20.3 trilyon TL. Kredilerin verildiği dönemdeki ortalama dolar kuruyla yaklaşık 150 milyon dolar. Söz konusu kredileri kullanan KOBİ sayısının 1613 olduğu hesaba katıldığında KOBİ başına düşen kredinin miktarı 90 bin doların biraz üzerinde.
Bizim KOBİ'lerin bu kadar mütevazı bir kredi desteğiyle neler yapabildiğini arkadaşımız Candan Yalçın'ın kredi kullananlarla konuşarak derlediği izlenimler ortaya koyuyor. Özellikle önceden bir plan yaparak krediyi en yararlı biçimde kullananların işlerini yeni bir düzeye sıçrattıklarını görüyoruz.
Bunlar arasında:
* Atölyeden fabrikasyona geçenler var
* Modernizasyona giden, teknoloji yenileyenler var
* İstihdamı üçe, dörde katlayanlar var
* Üretimini artırıp ihracata yönelenler var
Tüm bu örnekler KOBİ'lerimizin küçük desteklerle büyük sıçramalar yapabileceğini gösteriyor ama şu anda bu küçük destek bile esirgenmekte KOBİ'lerden. Kaynak bekleyen KOBİ kredisi talebi 4 trilyon TL.ye yaklaşıyor.
KOBİ'lere az verip çok almak mümkün ama bu azı bile çok görüyoruz galiba.
İstanbul Ticaret Odası'nda (İTO) çarşamba günü yapılan "Japon KOBİ Mucizesi" konulu seminer büyük ilgi topladı. Seminere katılmak üzere önceden başvuruda bulunan 150'nin üzerinde İTO üyesi, Japon KOBİ danışmanı Masahiro Hamano'nun Japon sanayiinin 2. Dünya Savaşı'ndan bugüne gelişimini ve KOBİ'lerin Japon mucizesi içindeki önemli yerini anlatmasını ilgiyle dinledi.
Japon Dış Ticaret Örgütü ile İTO'nun ortaklaşa düzenlediği seminerde Hamano 1950 yılında çıkan Kore Savaşı'nın Japonya için önemli bir iş fırsatı yarattığını, sanayide gelişme sürecinin bununla başladığını belirtti. Hamano'nun verdiği bilgiye göre bunun ardından 1958 yılında KOBİ niteliğindeki taşeron kuruluşlar gelişti; 1970'lerde ise petrol krizi ve Asya'nın ekonomik etkisinin artmasıyla birlikte bu taşeron kuruluşlar ön plana geçti. Halen Japonya'daki toplam işletme sayısının % 99.1'ni KOBİ'ler oluşturuyor, istihdamın % 76.5'i ve katma değerin % 56.5'i KOBİ niteliğindeki kuruluşlarda yaratılıyor.
Yazara Email O.Ulagay@milliyet.com.tr
