Destek ürünleri
Besin destek ürünleri, enerji içecekleri, performans artırmak için uygulanan yöntemler milyarlarca dolarlık bir endüstri. İlaçların aksine sıkı bir kontrol mekanizmasına tabi olmayan bu ürünlerin birçoğunun ciddi rahatsızlıklara yol açabilecek yan etkileri var
Besin destek ürünleri deyince, ilaç olmayan ama çoğu ilaç gibi alınan maddeler akla gelir. Geniş bir yelpazede birçok farklı maddeyi içeren bu ürünlerin arasında bitki kökenli maddelerin yanı sıra, protein yapı taşları içeren, beslenmemizdeki eksikleri giderdiği söylenen maddeler var. Vücut geliştirmek ve enerji artırmak için kullanılan çeşitli uyarıcı maddeler de destek ürünü olarak pazarlanıyor. Doğada ve besinlerimizde bulunan ama hap olarak da piyasaya sürülen vitaminler ve mineraller de bu grupta sayılıyor.
Bu ürünler hakkında yaygın ama yanlış olan bir kanı var. Çoğu ‘doğal’ olduğu için zararlı olamayacakları düşünülüyor. Bu yıl ekim ayında ‘New England Journal of Medicine’ dergisinde yayımlanan bir araştırma bu kanıyı çürüten kanıtlar ortaya koydu.
20 bin kişi acil servise
Enerji içecekleri
Kahveden çaya, kolalı içeceklerden çikolataya birçok içecek ve besinde kafein var. Enerji içeceklerinde ise kafein miktarı çok daha yüksek. Aşırı kafein tüketiminde ortaya çıkan zehirlenme tablosunda organların çoğu etkilenir.
Profesyonel sporculardan amatör vücut geliştiricilere kadar milyonlarca insan çeşitli performans iyileştirici maddeler kullanıyor. Bu grupta sayılan çok sayıda farklı ürün var.
Büyüme hormonu ve testesteron gibi hormonların yanı sıra amfetamin gibi uyarıcı ilaçlar, keratin gibi besin destek ürünleri ve daha birçok ilaç ve ilaç olmayan ürün de bu grubun içinde yer alıyor.
Performans artırmak için kullanılan yöntemlerin birçoğunun ciddi yan etkileri var. Araştırıp soruşturmadan kullanılacak olursa kaş yapayım derken göz çıkarılabileceği unutulmamalı.
Reçeteyle satılan birçok ilacın destek ilaçlarından daha çok ve çoğu zaman daha ciddi olan yan etkileri var. O zaman destek ürünlerinin güvenilirliği neden bu kadar tartışılıyor diye sorulabilir, bir bardak suda fırtına koparılıyor diye düşünülebilir. Reçeteyle satılan ilaçların yol açtığı, insanları acil servislere gitmeye mecbur bırakan sağlık sorunlarının destek ürünlerinin sebep olduğu problemlerin 30 katı olması bu düşünceyi haklı kılar nitelikte.
İlk bakışta makul gibi gözüken bu tartşmada göz ardı edilen bir kaç nokta var. Reçeteyle satılan ilaçlar, var olan bir hastalığı tedavi etmek amacıyla kullanılıyor. Doktor herhangi bir ilacı vermeden önce ilacın belli bir hasta için beklenen yararlarını bir kefeye, olası zararlarını diğer kefeye koyup tartar. Bu tartıyı yapabilmek için gerekli olan ilaç bilgisine sahiptir. Yeni bir ilacın piyasaya çıkabilmesi için karşılaştırmalı araştırmalarda etkinliği ve güvenilirliği sınanır. Bu araştırmalardan elde edilen bilgiler ışığında ilaç ruhsatlandırılması yapılır. Destek ürünlerinin etkinliğinin ve güvenliğinin kanıtlanması gerekmediği için benzer çalışmalar yapılmaz. Bu ürünlerin büyük çoğunluğu hakkında güvenilir bilgi bulmak mümkün değildir. İlaçlar belli bir formüle göre üretilirler. İlacı ilk piyasaya çıkaran şirketten sonra başka isimler altında eşdeğer ilaçları üreten şirketlerin ruhsat alabilmesi için aynı formüle sadık kalma zorunluluğu vardır. Destek ürünlerinde denetleyici bir birim tarafından onaylanmış bir formül söz konusu değildir.
Bu nedenle piyasada benzer maddeler içersede birbirinden çok farklı ürünlerin olması sorunu daha da büyütür.
