Afganistan'da Taliban'a karşı savaş kazanıldı. Hem de tahmin edildiğinden kısa bir sürede, sadece iki ayda...
Şimdi sıra barışı kazanmakta. Bunun ise pek kolay ve o kadar kısa zamanda gerçekleşmeyeceğini herkes kabul ediyor.
Barışı sağlamak ve Afganistan'ın yapılanmasına yardım etmek, savaşı açan ABD'nin ve koalisyon ortaklarının yeni misyonu oluverdi birdenbire. Oysa ki, birkaç ay öncesine kadar Afgan halkının perişan hali ile, Molla Ömer'in şimdi yerden yere vurulan ideolojisi ve despotizmi ile ilgilenen yoktu. Herhalde 11 Eylül saldırısı olmasaydı bu ilgisizlik devam edecek, Afgan halkını "Taliban belasından kurtarmak" için kimse ufak parmağını oynatmayacaktı.
Gariptir ama, Afgan halkı dünyanın şimdi kendilerine gösterdiği ilgi ve desteği Bin Ladin'e borçlu! Taliban'ın alaşağı edilmesi, ABD'nin Bin Ladin ve El Kaide'nin peşine düşmesinin bir "yan ürünü"...
Evet, Taliban saf dışı edildi. Şimdi sıra Bin Ladin'de... Ve bu arada (bir daha teröristleri barındırmayacak ve ABD'ye meydan okumayacak) yeni bir Afganistan'ın kurulmasında...
* * *
AFGANİSTAN'da savaşın kolayca kazanılması, başta öne sürülen karamsar tezlerin hepsini çürüttü.
Ne deniyordu? ABD Afganistan'ı bombalamakla hiçbir sonuç alamayacak, kara harekatına girişince batağa saplanacak, Taliban'ın ilan ettiği cihat, koalisyonu çökertecek, vesaire...
Ne oldu? İleri askeri teknolojiye dayalı hava harekatı, Taliban'ın savaş gücünü yıktı. Kara harekatını da Amerikalılar değil bizzat Kuzey İttifakı'na mensup Afgan savaşçıları yürüttü. Arap, Çeçen ve Pakistan gönüllülerinin desteklediği Taliban güçleri hezimete uğradı. Taliban'ın gerçekte bir "kağıttan kaplan" olduğu ortaya çıktı! Halkın da bu rejimden ve ideolojiden kurtulmak için böyle bir fırsat beklediği dünyanın gözleri önüne serildi. Molla Ömer'in (ve videodan Bin Ladin'in) cihat çağrılarının da yankı bulmadığı açıkça görüldü...
Bir ara, Samuel Huntington'ın "uygarlıklar çatışması"nın Afganistan platformunda sahneleneceğini sananlar oldu. Bu da fos çıktı! Taliban'a karşı oluşan geniş cephede ABD'den Pakistan'a, Rusya'dan Özbekistan'a, Hindistan'dan Çin'e kadar çeşitli uluslar yer aldı. Afganistan içindeki çatışmada da, çeşitli grupların (ve aşiretlerin) çıkarları ve eski husumetleri rol oynadı. Yani Afganistan'daki olay, "medeniyetler çatışması"ndaki senaryolardan çok farklı biçimde cereyan etti...
* * *
ŞİMDİ Afganistan'ın yeniden yapılanmasında - ve barışın kazanılmasında - en zor iş de, çeşitli "Afgan unsurları arasındaki çatışma"yı önlemektir.
Berlin'de varılan mutabakata göre, geçici hükümetin nasıl işleyeceği, çeşitli grupların birlikteliklerini ne ölçüde koruyacağı, ülkenin gerçek bir ulus - devlet yapısına ne şekilde kavuşacağı - ve bu arada halkın şimdiki sefil durumundan nasıl kurtulacağı - kaygı ile sorulan başlıca sorulardır.
Afganistan'da bu işler düzelmediği takdirde, her türlü yeni çatışmaya müsait bir zemin oluşacaktır.
Ya Taliban? Böyle bir zeminde, yeniden ortaya çıkabilir mi? Bazı militanlar direnmeyi veya tekrar ortaya çıkmayı deneyebilirler. Ama başarı şansları yok. Dış güçler buna izin vermez.
Ya Bin Ladin? Afgan topraklarında kalmakta ısrar ederse, er veya geç yakayı ele verir. Başka bir yere kaçarsa... bir süre daha uğraştırır belki; ama artık kurtulamaz...
