Türkiye Ekonomik ve Siyasal Etüdler Vakfı TESEV'in İstanbul'da düzenlediği Kafkasya ile ilgili uluslararası konferansta konuşan Dışişleri Bakanı İsmail Cem, herkesin dikkatini çeken önemli, yeni bir fikir ortaya attı: Türkiye'nin önayak olacağı, Azerbaycan ve Ermenistan'ın katılacağı bir "üçlü toplantı"...
Cem'in deyişi ile böyle bir toplantı, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sorunların çözümüne katkıda bulunabilir. Bir süreden beri (Karabağ başta olmak üzere) mevcut anlaşmazlıkların halli için yapılan girişimlere ivme kazandırabilir...
Dışişleri Bakanı'nın TESEV platformunda ortaya attığı bu öneri, aralarında Ermenistan ve Azerbaycan temsilcilerinin de bulunduğu Türk ve yabancı katılımcıları, doğrusu şaşırttı. Nitekim, katılımcılar ve delegeler, daha sonra bu fikri kendi aralarında da enine boyuna tartıştılar...
* * *
TÜRKİYE'nin Kafkasya'nın önemli sorunu olan Karabağ probleminin ve Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki anlaşmazlıkların çözümüne yardımcı olunması, güzel bir şey. Böyle bir girişim Türk diplomasisinin bölgedeki rolünü ve etkinliğini de artıracaktır.
Ancak, Türkiye bugün böyle bir işlevi üstlenebilecek durumda mıdır?
Türkiye'nin Azerbaycan ile çok yakın - hatta kardeşlik derecesinde samimi - ilişkileri vardır. Ankara, Bakü ile Erivan arasındaki ihtilaflarda Azerbaycan'a tam destek veriyor. Oysa Türkiye'nin Ermenistan ile diplomatik ilişkileri yok. Buna karşılık ikili zeminde de anlaşmazlıkları var...
Türkiye bu durumda ihtilaf halindeki iki Kafkasyalı komşusunu bir araya getirebilir ve onları uzlaştırmaya çalışabilir mi?
* * *
BU soruyu sorduğumuz Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Yiğit Alpoğan, Cem'in ortaya attığı fikrin "yapıcı bir öneri" olduğunu belirtti ve Erivan ile diplomatik ilişki kurulmadan önce Türkiye'nin yalnız Karabağ değil, çeşitli konuların ele alınacağı böyle üçlü bir toplantıya önayak olabileceğini söyledi.
Fikir "yapıcı" olmakla beraber biz şu sırada bunun "fizibilite"sini, yani gerçekleşme şansını zayıf görüyoruz. Türkiye'nin Erivan ile normal ilişki kurmadan bu fikri hayata geçirmek pek mümkün değil. Nitekim, konferans koridorlarında görüştüğümüz Ermenistan başta olmak üzere çeşitli ülkelerin temsilcileri konuyu böyle değerlendirdiler.
* **
ERMENİSTAN her şeyden önce Türkiye'nin Erivan ile resmi düzeyde "konuşma halinde" olmasını ve kendisini de direkt muhatap saymasını istiyor. Bu nedenle Cem'in fikrini ilginç bulmakla beraber, biraz da "prematüre" sayıyor.
Bununla beraber, Cem'in önerisi gerçekten üzerinde durulması ve çalışılması gereken bir fikirdir. Buna Ermenistan'ın ciddi şekilde kulak kabartmasında, diğer ilgili ülkelerin de destek vermesinde yarar vardır. Belki de bu yoldan Ankara ile Erivan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi de kolaylaşmış olur...
