Sami Kohen

Sami Kohen

skohen@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Aslında bu uzun sürecin bir "finali" olacak ve önümüzdeki çarşamba günü meclisin 454 sandalyesinin kesin dağılımı, "beraberliğe kalan" adaylar arasındaki "son mücadele"den sonra belirlenecek.Ancak şimdiye kadar ilan edilen sonuçlar, "Müslüman Kardeşler"in büyük bir başarı kazandıklarını gösteriyor. Yasadışı sayılan bu İslami örgütle bağlantılı "bağımsız" adaylar ilk iki turda 76 sandalyeyi garantilediler. Önceki günkü üçüncü turda da aynı kesimden 35 aday "7 Aralık finali"ne kalmış durumda. Gözlemciler böylece "Müslüman Kardeşler"in yeni meclisteki varlığını 5 yıl önceki seçimlere oranla 5'e katladığını belirtiyorlar. Mısır'da 9 Kasım'da başlayan üç aşamalı seçim sürecinin son turunun da gerçekleşmesiyle, yeni meclisin -ve dolayısıyla ülkenin siyasi tablosunun- ana hatları ortaya çıktı. Bunun anlamı, bir yandan "Müslüman Kardeşler"in, hâlâ legal bir statüleri olmadığı halde, Mısır'ın siyasal yaşamında artık hissedilir bir güce eriştiği, diğer yandan da gerek Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in lideri bulunduğu "Ulusal Demokrasi Partisi" iktidarının, gerekse laik eğilimli partilerin oluşturduğu muhalefet grubunun ("Değişim İçin Ulusal Cephe") ciddi bir destek kaybına uğradığıdır."Müslüman Kardeşler" bu isim altında seçimlere katılamadığı, onun adına giren "bağımsız" adaylar ağır baskılar ve hatta saldırılarla karşılaştığı halde, böyle bir "siyasi yükseliş" gerçekleştirebilmişler. Beklenen sonuç Analistlerin bu başarının sırrıyla ilgili değerlendirmeleri şöyle özetlenebilir: Halk iktidar partisinden bıkmıştır. Ülkeyi yıllardır belirli bir elit ve bürokrasi yönetiyor. Başında da Mübarek var ki o da 20 küsur yıldır başkan. Halkın beklediği değişim, dönüşüm bir türlü gerçekleşmiyor. Gerçi Mübarek son zamanlarda siyasal ve ekonomik reformlar için bazı önemli adımlar atmaya başladı. Ama halk sabırsız ve umutsuz. Yoksulluk, yolsuzluk, işsizlik, günlük yaşamda sıkıntılar Mısırlıları bezdiriyor. İşte bu ortamda, "Müslüman Kardeşler" halk yığınlarına yeni alternatiflerle değişim vaat ediyor. Bu hareketin gerçekten seçmenleri etkilediği görülüyor. Bir analistin deyişiyle, "bu seçimlerde Mısırlılar değişime oy verdiler"..."Müslüman Kardeşler", aslında İslami esaslara dayalı bir devlet yapısı kurulmasını isteyen bir örgüttür. Nitekim seçimlerde "bağımsız adaylar"ın kullandığı slogan şu olmuştur: "Çözüm İslamdır"... Uzmanlar, örgütün nihai hedefinin Mısır'a şeriatı getirmek olduğunu belirtiyorlar. Bazısı ise en azından bu aşamada "Müslüman Kardeşler"in daha "ılımlı bir İslam anlayışı"nı benimsediklerini belirtiyorlar. Nitekim seçim kampanyasındaki konuşmaların üslubu da ılımlı olmuş ve böylece "bağımsız" adaylar İslami düşüncelere bağlı olmayan (daha çok ülkenin sosyoekonomik şartlarından yakınan) kitlelerin desteğini sağlamıştır... Başarının sırrı Mısır'da, "Müslüman Kardeşler"in yükselişini devletin bugünkü yapısı ve ülkenin istikrarı açısından bir tehlike olarak görenler de var. Özellikle iktidar yanlısı ve laik çevreler, bu yükselişi, "şeriat düzeni" yönünde bir gelişme olarak görüyorlar.Yakın geçmişte "Müslüman Kardeşler"in bazı irticai, hatta terör eylemlerine karıştığı biliniyor. Ancak son yıllarda örgütün ve ona bağlı çevrelerin daha çok siyasal ve sosyal platformda faaliyet göstererek halkın desteğini sağlamaya çalıştığı görülüyor. Öte yandan Başkan Mübarek de son zamanlarda daha demokratik bir rejim yönünde adımlar atmaya ve muhalif seslere karşı (belirli ölçüde) daha hoşgörülü davranmaya başlamıştır.Son seçimlerde her ne kadar demokratik olmayan bazı uygulamalar olmuşsa da, "Müslüman Kardeşler"i temsil eden adayların seçilebilmesine imkân veren bir ortamın oluşturulması da, bir gelişme sayılır.Artık Mısır'da daha temsili ve daha hareketli bir meclis göreve başlıyor. Bu da ülkede esmeye başlayan değişim rüzgârlarının bir göstergesi... Nüfus: 74.9 milyon Başkent: Kahire Yüzölçümü: 1 milyon kilometrekare Kişi başına milli gelir: 1,310 dolar Başlıca ihraç malları: Petrol, petrol ürünleri ve pamuk Ortalama ömür beklentisi: Erkekler için 67, kadınlar için 72 yıl Şeriat korkusu PORTRE Müslüman Kardeşler Cemaati adlı örgüt Mısır'da 1928 yılında Hasan El Benna tarafından kuruldu. İngiliz idaresi altındaki Mısır'da siyasi ve sosyal adaletsizliğe karşı kampanya yürüten örgüt zamanla ülkenin önde gelen siyasi muhalif grupları arasına girdi. Aralarında Suriye, Ürdün ve Filistin'in de bulunduğu çok sayıda ülkeye yayılan örgütün üye sayısı 1940'lı yıllarda 1 milyona ulaştı. Örgütün liderleri şiddet eylemlerine karşı çıksalar da, askeri kanat, liderlere karşı çıkarak terörist eylemlere karıştı. Mısır yönetimi, popülaritesi gittikçe artan örgütü tehdit olarak görmeye başladı ve El Benna 1949'da polis tarafından öldürüldü. Örgüt, 1952'de monarşiyi deviren darbeye destek verdi, ancak üyeleri askeri cuntanın başındaki Cemal Abdulnasır'a suikast girişiminde bulunmakla suçlandıktan sonra 1954'te yasadışı ilan edildi. Bu tarihten sonra örgütün üyeleri baskılara, toplu tutuklamalara ve işkenceye maruz kaldı. Enver Sedat döneminde cezaevindeki Müslüman Kardeşler üyeleri serbest bırakılmaya başlandı ve örgüte daha fazla müsamaha gösterildi. Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, etkisi artan örgütü bastırmak için 1992'den itibaren sert tedbirler almaya başladı. Toplu tutuklamalar ve baskılara rağmen Müslüman Kardeşler üyeleri parlamento seçimlerinde önemli çıkışlar yaptı. Mısır'da daha açık ve demokratik bir siyasi sistem isteyen örgüt, halen ülkenin en popüler muhalif grubu durumunda. skohen@milliyet.com.tr Müslüman Kardeşler