BAŞKAN Hüsnü Mübarek'in Ankara ziyaretinin ardından Mısırlılar artık bir Türk - Mısır "stratejik ilişkisi"nden söz ediyorlar.
"Al Ahram" gazetesine göre, Mısır liderinin Türk - Mısır ilişkilerini "derinleştirmek konusundaki kararlılığı, büyük stratejik hedeflere yönelmek" arzusunun bir sonucudur.
"Al Cumhuriya", Ankara'daki Türk - Mısır görüşmelerinin bu kez normal çerçevenin ötesinde "stratejik bir nitelik" taşıdığını belirtiyor.
İngilizce yayımlanan "Egyptian Gazette"in deyişi ile, iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi "yeni bir konsept"e göre gerçekleşiyor...
Belki bu aşamada Ankara ile Kahire arasındaki yakınlaşma konusunda "stratejik" sıfatını kullanmak için zaman erken. Ancak Mısır liderinin son Ankara gezisinin bundan önceki temaslardan farklı olarak, daha uzun vadeli "stratejik" bir diyaloğun ve işbirliğinin işaretini verdiği de doğrudur.
Ankara ile Kahire bu çerçevede ilişkilerini çeşitli alanlarda derinleştirmeyi artık ortak çıkarı olarak görüyor.
* * *
TÜRKİYE'nin gündemine Apo olayı, AB ile sıkıntılar ve özellikle hükümet krizi hakim olduğu için, Başkan Mübarek'in Ankara'da yaptığı görüşmeler Türk kamuoyunda gereği kadar ilgi görmedi.
Mısır'da ise bu ziyaret daha geniş bir perspektif içinde değerlendirildi. Ankara'daki görüşmelerde varılan sonuçların, ikili ilişkiler ve bölge stratejisi açısından taşıdığı önem üzerinde duruldu.
Kuşkusuz Türk medyasının ziyareti ve Demirel - Mübarek görüşmesini, daha çok Apo olayına bağlı olarak Türk - Suriye ilişkileri açısından ele alması doğal. Mısır'ın bu bağlamda oynadığı - ve oynamaya devam etmesi arzulanan - rol, Türk kamuoyunun önem verdiği bir husus. Ancak Ankara'da yapılan geniş kapsamlı görüşmelerin, Türk - Mısır - hatta Türk - Arap - ilişkilerine etkisi açısından önemini de kavramak gerek.
Ankara'daki görüşmelerin sonunda Demirel'in ve Mübarek'in ilişkilerde "yeni bir dönem"den söz etmeleri boşuna değil...
* * *
BU yeni dönemde fırsatları ve beklentileri şöyle özetleyebiliriz:
* Siyasal alanda ilişkilerin kurumlaşması aşamasına giriliyor. Ankara'da varılan mutabakat uyarınca, bu yönde bir mekanizma (ortak bir komite) kuruluyor. Dışişleri Bakanları yılda en az bir, müsteşarlar iki kez bir araya gelip, ikili ilişkiler ve bölgesel sorunlar konusunda görüşmeler yapacaklar, politikalarını koordine etmeye çalışacaklar.
Türkiye ile Mısır bölgenin en etkin iki gücüdür. Birçok meselede aynı görüşleri paylaşmaktadır. Terörizmle mücadele bunlardan biridir. Önceki gün, Kahire'de yapılan "Akdeniz Diyaloğu Semineri"nde konuşan Mısır İçişleri Bakanı ve diğer Mısırlı yetkililerin terörizm konusunda söyledikleri, aynen Türkiye'nin tutumunu da yansıtmaktadır. Bu ortak tutum, iki ülke arasındaki işbirliği alanlarından birini oluşturuyor...
* Askeri alanda önümüzdeki dönemde bazı önemli gelişmeler gerçekleşebilir. Türk - İsrail savunma işbirliğine benzer bir işbirliğinin Mısır ile de kurulması tasarlanıyor. Savunma sanayiinden ortak askeri manevralara kadar çeşitli projelerin ele alınması konusunda karşılıklı istek var. Bu da, ilişkilere yeni bir boyut verecektir...
* Ekonomik alanda Ankara görüşmeleri, mevcut potansiyelin ve olanakların daha iyi anlaşılması için bir vesile olmuştur. Ticaret şimdiki 700 milyon dolar düzeyinin çok üstüne çıkarılabilir. Bu amaçla da bir mekanizma kurulacak. Ortak projeler hazırlanacak. Türkiye'nin Mısır'dan doğal gaz alması sağlanacak. Hatta Akdeniz'in altından bir Mısır - Türkiye gaz boru hattının döşenmesi de söz konusu...
* Kültürel - sosyal alanda da büyük olanaklar var. İki ulus birbirini pek tanımıyor. Oysa ortak miras ve ortak değerler etkin biçimde kullanılırsa, halkların da birbirine yakınlaşması sağlanmış olacaktır...
Özetle, Türkiye ve Mısır ilişkilerini derinleştirmenin (ve zamanla "stratejik işbirliği" aşamasına getirmenin) önemi ve yararı üzerinde hemfikir. Ankara'daki son görüşmeler bunu açıkça ortaya koydu. Yeni bir başlangıç için zaman ve şartlar müsait...
Yazara E-Posta: s.kohen@milliyet.com.tr
