İNCİRLİK'te üslenen ABD uçaklarının, hafta içinde durdurulan "Kuzeyden Keşif Operasyonu"na bugünden itibaren yeniden başlaması bekleniyor. Ama bu kez, Türkiye'nin uyarıları dikkate alınarak ve hedefler daha itinalı seçilerek...
Kerkük - Yumurtalık petrol boru hattının hasar görmesinden sonra, Ankara ile Washington arasında ortaya çıkan anlaşmazlık şimdi giderilmiş görünüyor.
ABD'ye göre, İncirlik'ten kalkan uçaklar, petrol boru hattını hedef almış değil. Iraklılar, boru hattına bağlı radyolink sistemini askeri amaçlarla kullanmaya başlamışlar. Bunun üzerine de ABD uçakları, keşif uçuşları için "tehlike" oluşturan bu sistemi bombaladılar. Ama bu arada petrol boru hattı da bundan zarar gördü...
Türkiye ise, sonuç olarak Kerkük - Yumurtalık boru hattının (çok kısa bir süre için de olsa) çalışamaz hale gelmesinin, kendi ekonomisini zarara soktuğunu ve dolayısı ile bunun tekrarlanmasını istemediğini ABD'ye iletti.
* * *
ASLINDA bu durum, Clinton yönetiminin Irak'a karşı uyguladığı "askeri baskı stratejisi"nin kapsamını daha da genişletmesinin bir sonucudur.
On gün öncesine kadar ABD uçakları, "uçuşa yasak bölgede" Irak uçaksavarları tarafından "kilitlenmesi" halinde, "öz savunma" hakkını kullanarak buna karşılık veriyordu. Nitekim ocak ve şubat aylarında sık sık bu tür "vuruşlar" kaydedilmiştir. Ama Pentagon'da alınan son bir karar uyarınca, Amerikan pilotlarına, uçuşları sırasında, "tehlike arzeden diğer herhangi bir hedefi de vurma" yetkisi verildi. Boru hattının isabet alması, işte bu "yeni strateji"nin bir sonucu...
Türkiye, İncirlik'ten kalkan ABD uçaklarının daha önceki uygulamada olduğu gibi, onları kilitleyen veya ateş açan "öz savunma" gerekçesi ile bombalamasına ses çıkarmıyor. Nitekim Savunma Bakanı Hikmet Sami Türk de, Washington'daki demecinde, bu tür vuruşları "meşru" saydığını açıkladı. Ama, "Kuzeyden Keşif Operasyonu"nun kapsamının daha da genişletilerek, buna "başka hedefler"in de eklenmesi ve hele bu tür eylemlerin Türkiye'nin ekonomik çıkarlarına zarar vermesi, Ankara'da "kabul edilemez" sayılıyor.
Öyle anlaşılıyor ki, Amerikalılar da Türkiye'nin bu duyarlılığını anlamış bulunuyor. Herhalde bundan sonraki operasyonların kapsamı, daha önceki uygulamada olduğu gibi, sınırlı tutulacak. Özellikle petrol boru hattından da uzak durulacak.
Tabii pratikte bu uygulamanın, son günlerde Washington'da yetkililerin yaptığı açıklamalarla nasıl bağdaştırılacağı merak konusudur. Örneğin Clinton'un baş danışmanlarından Samuel Berger, ABD pilotlarının "çatışma kuralları"nı yeni stratejiye göre daha büyük bir esneklikle uygulayacaklarını söylemişti. Acaba şimdiden sonra uygulama nasıl olacak?
* * *
PENTAGON yetkilileri ve ABD diplomatları, "uçuşa yasak bölge"yi sıkı denetim altında tutma stratejisinin sürdürüleceğini ısrarla söylüyorlar. Peki bu daha ne kadar devam edecek? Bu stratejiden ne gibi sonuç bekleniyor?
Washington'da konuyu yakından izleyen bir analistin bu sorularımıza yanıtı özetle şöyle: Operasyonlar daha sürecek. Askeri uzmanlar Irak savunma sisteminin bundan epey zarar görmekte olduğu kanısındalar. Ama asıl hedef, Irak askeri liderlerini etkilemek, Saddam'ın ülkeyi uçuruma sürüklediği sonucuna varmalarını ve ayaklanmalarını sağlamak. Bu yönde bazı kıpırdamalar seziliyor. Clinton yönetimi, Saddam'ın alaşağı edilmesi şansını şimdi buna bağlıyor.
Son zamanlarda Washington, bu şansı daha çok, Irak muhalefet gruplarının bir direniş hareketi başlatmalarına bağlamıyor muydu? Demek ki, bu şans şimdi daha zayıf görülüyor. Ve yeni bir "strateji ayarlaması" yapılıyor. Bu da ne sonuç verir, göreceğiz...
Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr
