Serhat Ayan
Tüm Yazıları
İnterneti daha güvenli hale gelmesi için devlet katalog suçları belirledi ve bu suç kapsamına giren sitelerin engellenmesi görevi de Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na verildi. 5651 nolu kanun kapsamında fuhuş, çocuk pornosu, kumar ve intihara teşvik gibi konularda siteleri engelleme yetkisine sahip TİB, internet kafeler için 1 milyonun üstünde sitenin erişiminin engellenmesi emri verdi, hem de hiç bir idari tedbir kararı almadan!
İnternet kafelerde filtrelenen sitelerin sadece 10 adet katalog suç kapsamında olması beklenirken bir çok sitenin herhangi bir suç teşkil etmeyen yapıları dikkat çekti. Çok sayıda derneğin, mayo firmalarının, nakliye şirketlerinin, manken ajanslarının, radyoların, otomotiv firmalarının, tasarımcıların internet sitelerinin yanında daha önce sehven kapatılma kararı alındığı belirtilen sözlük siteleri de internet kafe filtrelemesine takıldı. Kullanıcıların yorumlarını girdiği sözlük sitelerinin yanı sıra Fransızca ve İspanyolca sözlük sitelerinin bulunması dikkatleri çekti.
İnternet kafelerin filtresine takılan siteler bununla da bitmiyor: Yakın tarihe kadar İnternet kafelerden erişime engellenmiş olan ve sonradan erişime açılan sitelerin arasında dünyanın en çok ziyaret edilen adresleri de bulunuyor: Google, BBC Haber sitesi, Dailymotion, Facebook, eBay açık artırma sitesi ve Amazon bir süre bu filtreleme uygulaması içinde kaldı, fakat sonradan kara listeden çıkartılarak tekrar kullanıma açıldı.
Kapanıp tekrar açılan sitelerin içinde Superonline, Escort bilgisayar, İnsan Hakları Derneği, Bilyoner bahis sitesi, FHM giyim sitesi gibi Türkiye’nin önde gelen adresleri de var.
Sitelerin tamamını kapatmak yerine içinde belli bölümlerin engellenmesi uygulaması da internet kafe filtresiyle gündeme geldi. Bazı kişilerin Facebook profilleri, gazetelerin resim galerilerindeki kimi fotoğraflar bu filtreleme uygulamasından nasibini aldı.
Bu arada hukuka uygun bir şekilde kurulan ve içinde herhangi bir müstehcen materyal bulunmayan eşcinsel derneklerin resmi adresleri internet kafelerin kullanımından çıkarıldı. Dünyanın önde gelen internet ansiklopedilerinden Wikipedia’nın İngilizce bölümündeki ‘Kurdish People’ tanımı ve bazı Ekşi Sözlük bölümleri de şu anda fiilen kullanıma kapalı.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun 22 Şubat’ta aldığı kararla internette 4 farklı filtrelemenin olması ihtimali Türkiye’de büyük ses getirdi ve birçok şehirde yürüyüşler düzenlendi. Bunun ardından ortaya çıkan, içinde hikaye, haydar ve etek gibi kelimelerin geçtiği internet alan adlarının engellenmesi ve Ekşi Sözlük’ün kapatılması ihtimali yine internet kullanıcılarının tepkisine neden oldu.
Yetkililer bu kararların yanlış okuma ve yorumlamadan kaynaklandığını belirtirken eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, kendisinin bizzat sansürün karşısında duracağını belirtmişti.
Doç. Dr. Yaman Akdeniz: TİB yetkisini kötüye kullandı
İnternet kafelere getirilen filtrelemeyle ilgili görüşlerini açıklayan İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yaman Akdeniz: TİB’in kanunen sadece katalog suçlar kapsamındaki (müstehcenlik ve çocuk pornosu gibi) siteleri mahkeme kararı olmadan engelleme yetkisi olduğuna dikkat çekerken TİB’in yetkisini kötüye kullandığını belirtti. Akdeniz, “Hiç bir suç unsuru içermeyen bu sitelerin filtrelenmesi 5651 Sayılı Kanun ve TİB’in yetkisi dışındadır. Dolayısıyla bu sitelerin filtrelenmesi keyfi bir idari işlem ve sansürdür, başka türlü tanımlanması mümkün olamaz” dedi.
Avukat Gökhan Ahi: 22 Ağustos’ta BTK’ya güvenebilecek miyiz?
Türkiye’nin en yaygın internet kullanım alanlarından biri olan internet kafelerden bir milyon sitenin engellenmesinin resmen sansür olduğunu belirten Av. Gökhan Ahi şunları söyledi: “İnternet kafeler, kanuna göre filtre programları kullanmak zorunda. Filtrelenecek siteler TİB tarafından belirlenerek merkezi veritabanına ekleniyor. Filtreye takılan sitelere bakıldığında bir çok ticari ve politik siteye internet kafelerden erişilemediğini gözlemledik. Bu fiili bir sansürden başka bir şey değildir. 22 Ağustos’ta devreye girecek profillerin de aynı şekilde olmayacağını kim garanti edecektir? İnternet kafe filtrelemesi, 22 Ağustos’da başlabacak filtreleme hakkında bize önemli ipuçları veriyor. Belki o tarihte fiilen 1 milyon site daha filtreye takılacak. Şimdi, hâlâ filtreyi savunan ve sansüre karşı yürüyen insanlara pornocu diyen çıkabilecek mi merak ediyorum”
Kimler filtreye takıldı
Ten.com.tr: Mayo tanıtım sitesi
Gazikent.com.tr: Otomobil satış sitesi
Kelebeknakliyat.com.tr: evden eve taşımacılık sitesi
Klas.com.tr: Klas FM radyo sitesi
Gayesokmen.com.tr: Manken ajansı
Leylainanir.com.tr: Güzellik ürünleri tanıtım sitesi
Estem.com.tr: Poliklinik sitesi
Utopiaworld.com.tr: Otel sitesi
Eforbranda.com.tr: Çadır ve branda ürünleri tanıtım sitesi
Panama.com.tr: Tekstil sitesi
Yararmesrubat.com.tr: Meşrubat ve içecek satış sitesi
urfalilar.org.tr: Şanlı Urfalılar Derneğinin sitesi
acmd.org.tr: Ankara ÇokSesli Müzik Derneğinin sitesi
kaosgl.com: Kaos GL Gey Lezbiyen Biseksüel Trans Eşcinsel Haber Portalı
lambdaistanbul.org: Lambda İstanbul Derneğinin sitesi
Haydar kelimesinin sebebi anlaşıldı
İnternet kafelerin filtre kelimeleri TİB’in servis sağlayıcılara gönderdiği kelimelerle karşılaştırıldığında haydar kelimesinin sakıncalı kelimeler listesine sehven girmiş olma olasılığı ortaya çıktı. İngilizcede gaydar, eşcinsel arkadaş arama terimi sıkça kullanılıyor. İnternet filtresinde bu tarz sitelerin 40’a yakının filtrelenmiş olması, klavyede H ve G harflerinin birbirine çok yakın olması bu şüpheyi doğurdu.
Adrianne ortaya çıktı
TİB veritabanında çok sayıda “Adrianne” içeren siteyeye rastlandı. Bu sitelerden Adrianne’ın 29 yaşındaki ünlü model Adrianne Curry olduğu tahmin ediliyor. Twitter’da 212.000 takipçisi olan Adrianne Curry’nin İnternette buluna resimleri arasında Türk Ceza Kanunu’nun müstehcenlik ile ilgili 226’ıncı maddesinde değerlendirilebilecek tipten içeriğe en azından yasaklanan siteler içinde rastlanmadı.