Fintech konusunda Türkiye nerede?
Geçtiğimiz hafta fintech konusunda regülatif anlamda çok yoğun bir dönemden geçtiğimizi aktarmıştım. Peki startup tarafında yeterince hareketlilik var mı ? Nerelerde daha çok startup çıkmış merak ettim ve bu rakamları derledim. Aşağıda alt kategori bazında Türkiye’de çıkan fintech girişimlerinin dağılımı var. Toplam adet olarak baktığımızda 2012-2019 yılları arasında Türkiye’de 177 adet fintech girişimi çıkmış. Bunların 85 tanesi 6493 sayılı kanunun da katalizör etkisiyle ödeme sistemleri ile ilgili startup fakat son üç yılda ödeme konusundaki startup sayısı azalmaya başlamış. Bunda hem pazarın doyması, hatta exit’lerin başlamasının etkisi olabilir.
Son 3 yıldır en çok hangi alanda fintech çıkmış derseniz kripto-para konusunda 43 tane girişim çıkmış. Bunların da çoğu al-sat platformları. Bu kadar çok olması hepsinin hayatta kalacağı anlamına da gelmiyor, zamanla konsolidasyonlar olacağını ve bir çoğunun kapanacağını düşünüyorum.
Bankacılık alanı da son 2 yıldır hareketlenmeye başladı diyebiliriz. Özellikle birden çok hesabı olan kurumların hesaplarını tek bir ortamda gösteren uygulamalar 2 yıldır çokca karşımıza çıkıyordu ki PSD2’ye adım niteliğindeki düzenlemelerle 2020 yılından itibaren hiç görmediğimiz kadar bankacılık girişimi görebiliriz.
Yatırımlar konusunda neredeyiz derseniz son 2 senedir yatırımlar fon sayısının azalması ile birlikte düşmüştü, fintech yatırımları da düştü. 2017 yılında 112 milyon dolarlık erken aşama yatırımın 21 milyon doları fintech girişimlerine yapılmıştı; 2018 yılında 59 milyon dolarlık yatırımın 12 milyon doları fintech girişimlerine yapıldı, bu sene ise ilk 9 ayda 20 milyon dolarlık yatırımın 2 milyon doları fintech girişimlerine yapıldı. Exit anlamında ise süper bir yıl geçirdiğimizi başka bir yazıda aktarmıştım, ona tekrar girmiyorum ama exit konusunda fintech girişimlerimiz altın yıllarından birini yaşadı.
Tüm dünyaya baktığımızda ise 2019 yılının fintech yatırımları anlamında her aşamada rekorlarla dolu bir sene olacağı kesinleşti. 2019 ilk 9 ayında tüm zamanların en çok fintech yatırımı yapılan dönemi oldu. Tohum, Seri A,B,C gibi melek ve girişim sermayelerinin yaptığı toplam yatırım 21.8 milyar dolara ulaştı ki bu tutara tüm yılda bile ulaşan bir yıl yok.
Kripto para dünyası her ne kadar eski ivmesinde olmasa bile fintech girişimleri ICO ve IEO üzerinden ilk 9 ayda 2.2 milyar dolar yatırım toplamış gözüküyor. Bu tutarları Türkiye’deki 2019 yılındaki fintech girişimlerinin aldığı 2 milyon dolar ile karşılaştırırsak oldukça kötü durumdayız diyebiliriz. Burada yatırımcılar açısından düşünürsek iyzico, Foriba, Paraşüt gibi yeni fintechgirişimleri çıktı da yatırımcılar mı yatırım yapmadı dersek cevabımız tabiki çıkmadı gerçekten olur. Peki sorun ne derseniz sıralayım. Öncelikle girişimcilerimizin sadece Türkiye’nin finansal problemlerine değil tüm dünyanın finansal problemlerine çözüm üretecek fintech girişimleri çıkarması gerekiyor. Regülatif konularda her ne kadar son haftalarda hızlandık desek de tüm finansal düzenlemeleri hiçbir ülke çıkarmadan bizim çıkaracağımız seviyeye gelmek gerekiyor. Yani reaktif değil proaktif olmamız gerekiyor. Hataları ilk önce bizim yapmayı göze almamız gerekiyor. Yoksa üç dört ülkede çıksın, biraz süreçler otursun, hepsini inceleyelim, sonra biz en doğru modeli uygulayalım modeli fintech dünyası için reaktif bir model ve bizi fintech ekosisteminde geriden takip etmeye iten bir model. O nedenle regülatörlerin son haftalardaki hızı hiç kesmeden hep ilkleri uygulaması gerekiyor. Yoksa global markalar fintech girişimlerimizi 3-4 yıla çok küçük tutarlara satın alacaklar ve tüm pazar yine yabancı sermayeye kalacak. Tam tersine başka ülkelerdeki fintech girişimlerini satın alan Türk fintech unicorn’ları çıkarmamız için bugün adım atarsak çok geç değil, biraz beklersek çok geç.
