Çarşamba günü teknoloji ve girişim dünyası Webrazzi Summit etkinliğinde buluştu. Ben de işlerim nedeniyle ilgilendiğim kısımları Internet üzerinden canlı izledim. Özellikle yatırımcıların olduğu panel dikkat çekiciydi. “Türkiye Girişim Ekosisteminde ne eksik?” sorusu ve cevapları en dikkatimi çeken konu oldu.
Türkiye’deki girişimcilere sorarsanız “yatırımcı eksik” der, yatırımcılara sorarsanız “hızlı büyüyen girişimci eksik” der. Startups.watch platformu tarafsız ve merkezi bir yapı olduğu için hem yatırım tarafını hem girişimci tarafını inceleyen biri olarak aslında yatırımcı tarafında da eksikler var, girişimci tarafında da eksikler var diyebilirim. Bunu üç başlıkta değerlendirmek mümkün.
Girişimci Eksikliği
Girişimcimiz çok gözüküyor fakat her bilişim şirketi kuranı, terzi usülü bilişim çözümü sunanı girişimci olarak saymazsak (uluslararası ölçekte büyüyebilecek olanları kastediyorum) her sene ortalama 500 girişimci ürün odaklı bir girişim kuruyor, bu girişimlerin de ortalama 50 tanesi tohum yatırım alıyor. Türkiye gibi büyük bir ülke için bu sayıların bir sıfır fazla olması gerekiyor. Yani her sene teknolojik bir ürünü olan 5000 girişim çıkması gerekiyor, bunların da 500 tanesinin tohum yatırım alması gerekiyor ki bu 500 tohum yatırım alan girişimin de en az 100 tanesi Seri A yatırım alsın. İşte o zaman İngiltere, Fransa ve Almanya ile yarışacak kıvama geliriz ve gerçekten girişim merkezi oluruz.
O nedenle girişimcimiz ve girişimimiz az. Daha artması şart. Bu konuda Tubitak BiGG gibi fikir aşamasında destek olan yapıların çoğalması lazım ama bunun için girişimci sayısının da artması gerekiyor.
Yatırımcı Eksikliği
Yatırım konusunda Türkiye’de 50 bin dolar ile 500 bin dolar arası yatırım bulmak çok zor değil. İyi bir teknolojik ürününüz varsa ve biraz büyüme grafiği gösterebiliyorsanız tohum yatırım bulma şansınız yüksek. Bu aralıkta yatırım yapan bir çok yatırımcı var. Özellikle 2018’de 500 bin dolar ile 1.5 milyon dolar arası yatırım yapan yatırımcı sayısı azaldı. En son Collective Spark bu aralıkta yatırım yapmaya başladı ama bu aralıkta en az 10 tane girişim sermayesi olması gerekiyor. Bir şekilde 1.5 milyon dolar Seri A yatırım aldınız diyelim ve bu parayla daha da büyüdünüz ve Seri B yatırım arıyorsunuz diyelim. Burada da gidebileceğiniz yatırımcılar oldukça az, Revo Capital, Earlybird gibi yatırımcılar dışında belki 2-3 yatırımcı daha sayılabilir ama burada da yatırımcı boşluğu var. Burada da en az 6-7 tane yatırımcı olması gerekiyor. Yani tohum sonrası ile Seri A sonrasında yatırımcı sıkıntımız var ve bu aralıkların doldurulması gerekiyor.
Çıkış Eksikliği
Özellikle 2018’de Trendyol, OpsGenie, Gram Games gibi güzel çıkışlar gelmeye başladı fakat bu satın almaların hiçbirinde Türk girişim sermaye fonları yok. O yüzden bize Revo Capital, 212, Earlybird gibi firmaların fonladığı girişimlerden çıkış hikayeleri gerekiyor. Girişim sermayesi destekli olmayan çıkışlar sadece girişimciyi memnun ediyor, içinde Türk bir girişim sermayesi de olan bir girişim çıkış yaptığında ise kazanan ekosistem oluyor. Hatta melek yatırımcılarımızın da çok iyi çıkışlar yapması gerekiyor ki onlar da daha da motive olup girişim sermayesi fonu kursunlar. Ekosistem bu şekilde işlemediği sürece, yani çıkışlardan gelen parayla daha büyük yatırımlar yapacak ortam yaratılmadığı sürece, yatırımcıların ve yatırımcılara yatırım yapanların motivasyonunun giderek düştüğü bir ekosistem olacağız.
