Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, başta Türkiye, Irak merkezi hükümeti ve İran olmak üzere bölgeden ve dünyadan gelen uyarılara rağmen bağımsızlık referandumunu gerçekleştirdi.
Önümüzdeki soru; referandum öncesinde “Bu yoldan dönüş yok, artık Irak’la komşu olacağız” mesajını veren Barzani’nin gerçekten bağımsızlık ilanına giden bir yola girip girmeyeceği.
Ankara, stratejisini öncelikle referandumun yapılmaması üzerine kurdu.
Sıra stratejinin ikinci ayağına geldi:
Referandumun erken sonuçlarını önlemek ve Irak’ın bölünmesi için kullanılmasını engellemek.
Dolaylı ve doğrudan kullanım
Türkiye, referandum öncesinde kararlılığını göstermek üzere askeri birlikleri sınıra kaydırdı, tatbikat başlattı.
MGK ve Bakanlar Kurulu’nu acil toplayarak, yaptırım kararlarının alındığını dünyaya ilan etti.
Barzani uyarıları dinlemedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve hükümetten gelen mesajlara göre eldeki tüm yaptırım enstrümanları kullanılacak.
Ankara’nın elinde Kuzey Irak yönetimi ve halkının gündelik yaşamını yakından etkileyecek kozlar var.
Petrol satışının ve Habur ticaretinin durdurulması, Erbil’e uçakların inmesinin engellenmesi, diplomatik ilişkilerin kesilmesi ve askeri seçenek.
Ankara, bölgesel ve uluslararası gelişmeleri izleyerek doğru zamanlamayla bunları kademeli olarak yaşama geçirecek.
Ankara’nın elindeki yaptırım gücü yüksek.
Ancak askeri seçeneğin son seçenek olduğu kesin.
Ankara, bölgesel tecrübeler ışığında Silahlı Kuvvetler’in doğrudan ve dolaylı kullanımı mekanizmasını işletmeye başlamış durumda.
Dolaylı kullanımla diplomasiyi destekler çıkışlar yaptı. Sınıra birlik kaydırma, üçüncü aşamasına geçen tatbikat bunun örneği.
Önümüzdeki günlerde havada ve karada “sınırlı” askeri hareketlilikler artacak.
Askeri gücün doğrudan kullanımı ise ikinci seçenek.
Bu seçeneğin alt başlıklarında ise “gözdağı verecek” operasyonlar da var, ulusal güvenlik tehdidi nedeniyle sınırın diğer tarafında Türk askeri varlığını artırma da var, ara bölgede kontrolü sağlama ve karşı askeri gücü hareketsiz bırakma da.
Ankara’nın kararı, TSK’nın, politik hedefleri desteklemek için her aşamada dolaylı ve doğrudan kullanımı yönünde.
Etkili sonuç alabilmek için bu yöntemlerin ekonomik, siyasi ve diplomatik yaptırımlarla birlikte kullanılacağı bir süreç söz konusu olacak.
Tartışmalı bölgelerde kontrol
Yaptırımlara rağmen Barzani’nin bağımsızlıkta ısrarcı olması durumunda senaryo değişecek.
Türkiye, Irak hükümetiyle birlikte hareket ederek, sınır kapılarının kontrolünün peşmergeden alınması, tartışmalı bölgelerde askeri kontrol sağlanmasına kadar uzanan bir dizi önlemi çalışıyor.
İran’la da konjonktürel işbirliğine gidilerek bölgesel bir meşruiyetle hareket edilecek.
Barzani’nin tutumunu değiştirerek, Irak merkezi hükümetiyle anlaşma yoluna gitmesi halinde yol ve yöntemler değişebilir.
Ancak ABD ve İsrail’i arkasına alarak inadını sürdürürse, bölgeyi orta vadede büyük risklerin beklediği bir gerçek.
Ankara’nın senaryo ve yol haritaları hazır.
Barzani’nin seçeceği yol, bu senaryolardan hangisinin uygulanacağını gösterecek.
