BİZ TATİLDEYKEN NELER OLDU, NELER?

Dokuz günlük bayram tatili bize, yani Türkiye’ye çok iyi geldi, çünkü piyasalar kapalıydı. Bayram öncesinde pazartesi gerçekleşen yarım günlük işlemleri saymazsak ne borsa, ne de tahvil piyasasında alışveriş olmadı. Halkımız bir hafta süreyle doları, euro’yu, kuru konuşmayı bıraktı. Ama dışarıda hayat tam gaz devam etti. Neler oldu neler...

ABD’DE TRUMP AZLEDİLSİN UMUDU DOĞDU, AMA...

Avukatının ifadesinden sonra dünya “Acaba ABD Başkanı Donald Trump görevden azledilir mi?” diye umutlandı. Hemen sevinmeyin çünkü böyle bir mutlu son zor görünüyor. ABD’de halkın oylarıyla seçilmiş bir başkanın hakkındaki suçlamalar nedeniyle mahkemeye verilmesi Adalet Bakanlığı’na bağlı. Bir anayasal engel olmamasına rağmen bakanlık bugüne kadar hiçbir seçilmiş başkan için herhangi bir dava sürecini başlatmamış. Bu defa farklı olur mu?

Analistler “Üç olasılık var” diyorlar.

1) Trump’ın görev süresi bitinceye kadar herhangi bir dava açılmaz.
2) Savcılar bir iddianame hazırlarlar ama sonrası görev süresinin bitimine kadar bu iddianame bekletilir.
3) Olasılığı az olmakla birlikte son seçenek Trump’ın Beyaz Saray’daki süresi sona ermeden dava açılmasıdır.

Trump’ı seven yok. Bizde de sevilen bir isim değil. Son 1-2 yılda yaptıklarından sonra hani derler ya “Evlat olsa sevilmez.” Özellikle ABD ile yaşadığımız son krizden sonra “görevden alınsa iyi olur” demeyenimiz neredeyse kalmadı. Ama Türkiye açısından sonrası daha kötü olabilir. Çünkü Trump’ın yerine kalan yaklaşık 2 yıllık sürede başkanlığı yardımcısı Mike Pence üstlenecek. Pence ise Brunson krizinin arkasındaki isim. Seçime giderken yarattığı ve tırmandırdığı kriz ile dini siyasi amaçları için rahatça kullanabilen siyasetçi türünün önde gelen bir örneği olduğunu gösterdi.

Siyasettir bu belli olmaz ama Pence’in başkanlığında Türk-Amerikan ilişkilerinin daha da iyi olması çok ama çok düşük bir olasılık. Bence krizin Trump başkanlığında çözülme olasılığı onsuz çözülme olasılığından çok daha yüksektir.

‘FED’ BOŞ DURMADI

Biz tatildeyken dünyanın konuştuğu diğer bir konu ticaret savaşlarıydı. Fed bu ay başında yaptığı toplantının tutanaklarını açıkladı. Görüldü ki, Fed yöneticileri ticaret savaşından oldukça kaygılılarmış. Kısaca derler ki, “Eğer bu savaş devam eder, daha da yayılırsa iş dünyasının havası bozulur, yatırım harcamaları ve istihdam olumsuz etkilenir.” Böyle bir gelişme halinde ABD’de faiz artırımları ve parasal daralma durur. Belki bu sayede biraz soluk bile alırız. “Her şerde bir hayır var” dedikleri bu olsa gerek.

ÇİN’LE SAVAŞ SÜRDÜ

Tatil dönemimizde ABD’nin Çin’e karşı yeni yaptırımları devreye girdi. Çin ise anında karşılık verdi. Çin’in yaptığı artık dünyada kabul gören bir uygulama haline geldi.

ABD ne yaparsa benzer bir adım ile karşılık veriliyor. Aynısını Türkiye, Kanada ve Avrupa Birliği de yapmıştı. Bu yaklaşım küresel ticaret savaşını kızıştıracak olsa da doğru bir yaklaşımdır. Çünkü ABD’yi girdiği bu tehlikeli yoldan döndürmenin tek yolu bu süreçten zarar görmesidir.

ENDEKS ‘SÜRPRİZ’ YAPTI

Trump’ın rahatlığı Amerikan ekonomisinin düzelmesinden ve diğerlerine göre daha güçlü hale gelmesinden kaynaklanıyor. Bu nedenle dolar da güçleniyor. Ancak geçen hafta açıklanan bir gösterge işlerin daha farklı olabileceğini akla getirdi. Citi’nin ekonomik sürpriz endeksi Avrupa bölgesinin ABD’ye göre daha parlak bir performans tutturabileceğini gösteriyor. Çok fazla takip ettiğimiz bir endeks değil. Açıklanan ekonomik verilerin tahminlerden ve beklentilerden ne kadar farklı çıktığını gösteriyor.

Bu yıl ilk defa ABD için açıklanan rakamlar Euro bölgesine göre daha olumsuz çıkmış. Eğer bu gidiş devam ederse Avrupa borsalarının performansı Wall Street’i geçer ve euro dolar karşısında değer kazanır. Euro ile alacağı ya da vereceği olanlara duyurulur.

SUUDİLER RAHAT MI?

Pek çoğumuz için önemli bir haber değil belki ama ben yine de taze gelişmeyi aktarayım: Yeni ortaya çıkan gelişmelere göre Suudiler dünyanın en büyük petrol şirketi olan Aramco’nun halka arzından vazgeçmişler. Oysa iki yıldır bu arz üzerinde çalışıyorlardı. Öyle böyle değil tam 2 trilyon dolar değer biçilen bir şirket Aramco. Buradan gelecek para ile bozulan ekonomilerini düzelteceklerdi. Sermaye piyasalarında herkesin gözü bu arzdaydı. Karar verildiğinde petrolün varil fiyatı 50 doların altındaydı. Şimdi 70’i geçince bir aciliyeti kalmadı; Suudiler rahatladı. Dünya piyasalarında Trump kaynaklı oynaklık arttıkça bu tip iptalleri ve ertelemeleri daha sık görebiliriz. Halka açılmayı düşünen şirketler likiditenin bol olduğu dönemleri kaçırdılar, şimdi işleri daha zor. Bizde de öyle değil mi?