Bağımsızlık inadıyla Kuzey Irak’ı ekonomik ve siyasi darboğaza sokan Barzani’nin yeni hayali kenara çekilerek tekrar güçlenmeye çalışmak. Yani siyasi nadas. Tabii bu taktiksel hamlesi de referandum gibi hüsranla sonuçlanmazsa. Çünkü yaptığı hataları nedeniyle kazanımlar açısından başa dönmüş durumda, dahası, ABD’nin artık gözden çıkardığı, dolayısıyla siyaseten bittiği gibi bir durum da söz konusu. Bu noktada ortaya çıkan ve Türkiye’yi yakından ilgilendiren bir başka gelişme de Kuzey Irak’ta PKK/PYD’nin öne çıkma olasılığının artması. Yaşanan bu gelişmeleri MİT eski Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş’le konuştum. Öncelikle de Barzani’nin geleceğini. Yanıtı şuydu:
“Barzani’nin Kuzey Irak’ta bir geleneksel yapısı var, ayrıca IKDP’nin kuruluşu, federal yapıda bu noktaya gelişte öncülüğü ve katkıları söz konusu. O bakımdan siyaseten hayatının sonlandığını söylemek mümkün değil. Sadece siyaseten gerilemiştir ama bu öneminin ortadan kalktığı, tekrar siyasi hayata girmeyeceği anlamına gelmez.”
Ya ABD Barzani’yi gözden çıkardı iddiaları?
“Hayır, küresel güçlerin bölgede fiili varlığı olan hareketleri tamamen gözden çıkardığı gibi bir denklem ortaya çıkmaz. Her zaman için kullanacak zamanı zemini yaratmaya çalışırlar. Barzani kendi siyasal rantı haline dönüştürmek istediği, zamanlamayı yanlış yaptığı ve bölgesel gelişmeleri okuyamadığı için bu olayı kaybetmiştir. Ama Kürt siyasi hareketi gerek Irak’ta gerek Suriye’de daima önemini korumaya devam edecektir. Özellikle bölgesel stratejileri içinde ABD, Rusya ve Avrupa ülkeleri de yine araç olarak kendi çıkarları için kullanacaktır.”
Kısa ve orta vadede yeni bir bağımsızlık çıkışının söz konusu olmadığını belirten Öneş, devam ediyor:
“Bölgesel gelişmeler ülkelerin toprak bütünlüğü ve çıkarları sebebiyle ortaya çıkan Rusya, Türkiye, İran, Irak hatta Suriye ilişkileri çerçevesinde 5 senelik bir dönem içinde yeniden bir bağımsızlık hareketinin ortaya çıkmasını beklemiyorum. Öyle talep edenler olabilir ama güçlü bir hareket ortaya çıkamaz, o şartlar ortadan kalktı.”
Beş sene gibi dondurulan bir dönem yani?
“Yeni gelecek yönetim, parlamento bu referandum meselesini iptal de edebilir ama o da bu hayalin ortadan kalktığı anlamına gelmez. Yine Kürt siyasi hareketinin daima Irak’ta bir bağımsızlık talebi olacaktır. Suriye’deki gelişmeler ne olur bilemiyoruz ama orada da bir özerklik, otonomi olsa dahi hep hayal olarak bir bağımsızlık arayışı içerisinde olacaklardır veya olmaları için çalışan gerek küresel gerekse bölgesel güçler daima olacaktır.”
Öneş’in PKK/PYD tehdidine yönelik öngörüleri de şöyleydi:
“Suriye’deki kazanımları PKK/PYD eksenine bir cazibe kazandırıyor. Dolayısıyla, bu Kuzey Irak Kürtlerini de etkileyen bir yapı. Ayrıca IKDP dışında Irak’ta KYB’nin, yani Talabani cephesinin ve Goran hareketinin PKK’yla olan ilişkileri, işbirliği dikkate alınırsa bu Suriye ve Irak Kürt hareketindeki bir bütünleşmenin ciddi emarelerini de bize veriyor.”
Yani?
“Bu, İran ve Türkiye’deki Kürt siyasal hareketlerini de etkileyen bir gelişme olarak karşımıza çıkabilir...”
