Tunca BENGİN
Adriyatik Denizi ısınıyor. Rus muhriplerinin bu sulara girmesiyle birlikte eller tetikte olacak. Filonun,
İstanbul ve
Çanakkale boğazlarından geçişleri ise sorunun diğer boyutu.
Washington eski Deniz Ataşesi ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı eski Genel Sekreteri emekli Kurmay Albay
Mehmet Asal, "Montrö Anlaşması uyarınca hukuken engel yok" diyor. Ancak, Türkiye'nin kendini savaş tehdidinde görmesi durumunda izin vermeyebileceğini söylüyor.
Anlaşma deliniyor
Öncelikle
Rusya geçiş yapacak gemilerini en az 8 gün öncesinden
Türkiye'ye bildirmek zorunda. Rusların bunu deldiğini söyleyen Asal, şöyle diyor:
"Ön bildirimde gemilerin gidecekleri yer, adı, tipi, sayısı hatta gidiş - dönüş tarihlerinin belirtilmesi gerekiyor. Ama Ruslar gemi geçsin geçmesin devamlı deklarede bulunuyorlardı. Beşer gün arayla bildirim yapıp her gün geçme izni alarak, anlaşmayı deliyorlardı. Çünkü, bildirilen her gemi geçecek diye bir şart yok. Hatta geçmesi yasak olan
uçak gemisini de
helikopter gemisi diye bildirmişlerdi."
Savaş gemilerinin gündüz geçme zorunluluğunu vurgulayan Asal, devam ediyor:
"Gemi boğaz girişine geliyor. Numarasını, tipini bildiriyor. Filo hakkında bilgi veriyor. Gündüz geçtiği için doğruluğunu kanıtlamak kolay. Kılavuz alma şartı yok. Ancak terslik varsa durduruluyor. Durum
Ankara'ya iletiliyor, izin gelene kadar gemi bekletiliyor. Tabii, bunların bildirimleri var, böyle bir şey söz konusu olamaz. Bu gemilerin
İstanbul Boğazı'ndan girip
Çanakkale'den çıkışları 8 - 10 saati bulur. Doğal olarak, takip edilecekler. Çünkü geçişin kesintisiz olması şart (Türkiye'ye karşı istihbari bilgi toplama, casus sızdırma faaliyetlerine karşılık). Toplu olarak da geçiş yapamazlar. Onun dışında müdahale şansın yok."
Ne olacak?
Mehmet Asal, bu konuda görüşlerini şöyle açıklıyor:
"Türkiye'ye yardım ediyorsun, gidişini kabul etmiyorum' deyip kapatabilir. Ya da 'kendimi savaşa yakın hissediyorum' gerekçesini gösterebilir. Tabii,
NATO'nun da bunu istemesi lazım. Hukuken haklısın, Ancak sonuçları endişe verici.
NATO da ilk kez böyle bir durumla karşı karşıya. Uluslararası anlaşmalara göre NATO ülkelerinin tümünün savaşan ülke kabul edilip edilmeme gibi bir durum söz konusu. Bu da Rusya ile
savaş anlamına gelir."
Yazara E-Posta: tbengin@milliyet.com.tr
