Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve Bahreyn Katar’a uyguladıkları ablukadan vaz geçmek için, akıl dışı isteklerde bulundular. Sağ duyu galip gelmez ise, saçmalıklar sürüp gidecek gibi. Savaşlarla ilgili dünya verilerini inceleme ihtiyacı hissettim. Elde ettiğim sonuçlar çok çarpıcı oldu.

a) Ortalama bir yaklaşımla, her hangi bir anda dünyanın üçte biri savaşla veya her an savaşa neden olabilecek İran, Katar, Kuzey Kore veya Filistin gibi anlaşmazlıklarla boğuşuyor.

b) Bağımsızlık isteği savaşların önemli bir nedeni. Ancak, bir tarafın bağımsızlık savaşçıları diğer tarafça terörist ilan ediliyor. Terör ve terör mücadelesi ise, tarihin her döneminde iki tarafı keskin bir kılıç olmuş.

Haberin Devamı

c) İnsanlık tarihi hep savaşlardan bahsetse de, dünya tarihinin en çok kan dökülen yüzyılı, yirminci yüzyıl olmuş. Sadece Birinci Dünya Savaşı’nda 30 milyon ve İkinci Dünya Savaşı’nda 60 milyon kişi ölmüş.

d) Woodrow Wilson Birinci Dünya Savaşı’nı savunurken “bu savaş bütün savaşları sona erdirecek bir savaştır” diyordu. Olmadı. Irak savaşı, Başkan Bush tarafından “şeytanı yeryüzünden silmek” amaçlı olarak sunuluyordu. Yanlış bilgilendirmeye inanılarak, çıkarıldığı anlaşıldı.

e) Körfez Savaşı petrol kaynaklarının kimler tarafından kontrol edileceği yüzünden çıkmıştı. Katar ablukası da, bu nedenle yapıldı.

f) Birleşmiş Milletler’in 185 üyesinden sadece yüzde 20’sinde etnik problemler bulunmuyor. Etnik problem ise, savaşların önemli bir sebebi. Bu nedenle, başka ülkelerin huzurunu bozmak isteyen ülkeler de amaçlarını gerçekleştirmek için planlarını sık sık etnik problemler üzerine kuruyorlar. Bize yapıldığı gibi.

g) Bugünkü savaşların yüzde 80’i fakir ülkeler arasında oluyor. Fakir ülkeler zenginlere göre 3 kat daha fazla savaş riski taşıyor. Eski bir atasözü “kefen parası bulmak, ilaç parası bulmaktan kolaydır” diyor.

Gelişmişlik ve savaş

h) Veriler gösteriyor ki, demokratik kapitalist ülkeler birbirleriyle sıcak savaşa girişmiyorlar. Bu nedenle, artan demokrasi. azalan savaş olasılığı anlamına geliyor.

Haberin Devamı

i) Dünyanın en büyük silah satıcısı ABD. Yılda 160 milyar dolarlık silah satıyor. Diğer satıcı ülkelerin toplam satışı bile bu miktara ulaşamıyor.

j) Geçtiğimiz yüzyılda dünyanın en sorunlu bölgesi Orta Doğu oldu. Bu sürede, Orta Doğu ülkelerinin ortalama olarak yüzde 43’ü sürekli savaş halindeydi.

k) Son 70 yılın en çok savaşan ülkesi ABD. Kore, Vietnam, Soğuk Savaş, Irak ve Afganistan savaşlarını ABD başlattı. Logos, Kamboçya ve Libya’da saldırı ve istila hareketleri düzenledi. Grenada ve Bosna bağımsızlık hareketlerine destek verdi. Dominik, Lübnan(2 kez), Körfez, Somali ve Kosova’daki barışı sağlama operasyonlarına katıldı. Mayaguez ve İran’da kurtarma operasyonu yaptı. Panama’da statükoyu güç kullanarak korudu.

***

ABD bir dünya devi ve süper güç. Savaşların çoğuna mecbur kalıyor! Son 60 yılın ABD’den sonra ikinci en çok savaşan ülkesi, İsrail. İsrail bu dönemde 7 büyük savaş yaptı. Hala daha savaşıyor. Galiba, bu dünyada savaşsız yapamayan birileri var. Biz de bu nedenle, savaşlardan kurtulamıyoruz.