Dünkü yazımda, Amerikan şirketi Koch Industries Inc.‘den bahsetmiş, Charles G. Koch’un şirketini nasıl 100 milyar dolarlık bir değere yükselterek, ABD’nin ikinci büyük özel şirketi haline getirdiğini anlatmaya çalışmıştım.
Bu başarının ardında, Charles G. Koch’un hayata geçirdiği, Piyasa Bazlı Yönetim Modeli(Market Based Management System - MBMS) var. Charles, bu modeli, yazdığı “Hak Edilmiş Kâr (Good Profit)” isimli kitabında açıkladı. Gerçekten de şirketler büyüdükçe, çalışanlarla birlikte karar alma ve başarılı kişileri ödüllendirme olanakları, neredeyse hiç kalmıyor.
Koch, çalışanlarını işe alırken, onların herhangi bir konuda yalan söyleyip söylemediklerine bakıyor. İyi ahlak olmadıkça, yeteneğin hiçbir işe yaramadığına inanıyor. Çalışanları arasına katmayı planladığı her kişi için bir “kişisel yetenek planı” geliştiriliyor.
Temel prensipler
MBMS’de şirketlerin CEO’ları dâhil herkesin uyması gereken prensipler şunlar:
Çalışanlar, müşteriler, şirkete mal satanlar, şirket ortakları, şirketin iş yaptığı toplum ve hükümet ile güven ve sadakat üzerine bir ilişki kurulmalıdır.
Herhangi bir karar alınırken, şirketin, kısa değil uzun dönemli çıkarı düşünülmelidir.
Toplum için bir değer yaratmak, amaçlanmalıdır. Örneğin, doğal kaynakların kirletilmeden üretim yapılması gibi prensiplere uyulmalıdır.
Kurallara uygun, müşteriyi mutlu etmeye yönelik, şirketin iş yapma kültürünü yansıtan ve uzun vadeli kârlılığı esas alan üretimler yapılmalıdır. Yüksek kâr marjı beklentileri, çoğu zaman hüsranla sonuçlanır.
Müşterileri anlamaya çalışmakla birlikte, onların beklentilerini, ihtiyaçlarını, alternatif çözüm olanaklarını gözetmeli ve karar vermelerine yardımcı olmalıyız.
Daha iyi karar alabilmek, yenilikler yapabilmek ve hak edilmiş kâr yapabilmek için bilgili olmak ve eğitimi desteklemek zorundayız.
Değişime hazır olun. Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulundukça, ürünlerinizi geliştirmek, daha iyisini yapmak durumunda kalırsınız.
Eleştiriye açık olduğunu söyleyenler, çoğu zaman, kendi yaptıklarının desteklenmesini isteyenlerdir. Katlanamayacağınız bir eleştiri duymak pahasına, eleştiriye açık olun.
Ekip halinde çalışmak, karşılıklı saygıyı, samimiyeti, yalan söylememeyi gerektirir. Kişiler, becerileri, paylaşımları, bilgileri, tecrübeleri ve dünya görüşleri ile değerlendirilmelidir. Ekip çalışması, şirketleri başarıya götürür.
Emek vermeden kazanmak, işinizde doyuma ulaşmanızı engelleyecektir. Yaptığı işe rüyasında da devam edebilen kişi, işini seven ve işinde tam doyuma ulaşmış kişidir.
Karar alma yönetimi
Karar alma aşamaları şunlardır:
1. İstenilen şeyin kısaca tarifi.
2. Başarı halinde elde edilecek faydanın özetle açıklanması.
3. İşin, şirketin stratejisine uygunluğunun belirlenmesi.
4. İşin yapılmasındaki parasal gider ve gelirlerin hesaplanması. Daha iyi ve daha kötü kazanç senaryolarının belirlenmesi.
5. Şirkete, topluma ve müşterilere yapılabilecek olası katkıların tarifi.
6. Yapılacak işin risklerinin ve bunların nasıl azaltılabileceğinin açıklanması.
7. Yapılması düşünülen işin, alternatif biçimde gerçekleştirilebilme durumlarının karşılaştırılması.
8. İşin bitirilme süresinin tahmini ve sonraki aşamaların tariflerinin yapılması.
