Sotheby’s’de sahne arkası turu

Müzayede evi Sotheby’s’in 27 Ekim’de İslam Eserleri Müzayedesi var. Öncesinde Orta Doğu satışlarının başındaki Benedict Carter ile Londra’da bir
araya geliyorum. Hem birlikte açık artırmaya çıkacak eserleri inceliyoruz hem de Kovid-19 sonrası sanat piyasasındaki değişikliklerden Türkiye’deki koleksiyonerlere birçok konuyu masaya yatırıyoruz

Sotheby’s düzenli aralıklarla İslam Eserleri Müzayedesi düzenliyor; 27 Ekim akşamı gerçekleşecek müzayedeyi sınırlı sayıda kişi Bond Street’teki merkezde takip edebilecek, ama diğer alıcılara çevrimiçi açık olacak. Sotheby’s de Kovid-19 sonrası değişime ayak uyduruyor ve ilk defa Instagram’dan canlı yayın da yapacak, bu müzayedeye çıkacak eserleri tanıtmak için.

İslam Eserleri Müzayedesi’yle aynı gün gündüz ise Kudüs’teki L.A. Mayer İslam Eserleri Müzesi koleksiyonundan bir seçki açık artırmaya çıkacak. Kudüs’teki L.A. Mayer İslam Eserleri Müzesi’nin temeli Musevi bir ailenin kızı Vera Bryce Salomons’un Musevi-Müslüman çatışması içinde büyüyüp Müslümanları daha iyi anlamak için İslam Eserleri Tarihi okumasıyla atılıyor. Üniversitedeki (Hebrew University of Jerusalem) profesörü Leo Aryeh Mayer’in adını veriyor müzeye Salomons ve kapsamlı bir İslam Eserleri koleksiyonu sergiliyor. Bu müzede aynı zamanda kurucusu Vera Bryce Salomons’un babası Sir David Lionel Salomons’un ve Londra’nın ilk Musevi belediye başkanı olan büyük amcası Sir David Salomons’un çok değerli saat koleksiyonu da sergileniyor ve aralarında Abraham Louis Breguet imzalı Marie Antonette’in 30 milyon dolar değerindeki saati dikkatleri çekiyor.

Osmanlı tarihinden parçalar

Müzayedede satışa çıkacak eserler arasında Osmanlı tarihinden değerli parçalar da var. “Müzelerin ayakta kalmakta zorluk çektiği, bu yüzden koleksiyonlarından bir bölümü satışa çıkardıkları bu dönem her ne kadar müzayede evlerine yarasa da aslında üzücü” diyorum Benedict Carter’a. “Böyle değerli koleksiyon parçalarını alanlar yine müzeler oluyor, zaten müzeler de depolarında duran ya da birden fazla örneği olan eserleri satışa çıkarıyorlar” diye moral veriyor Benedict Carter. Kudüs’teki müzenin koleksiyonundan Sotheby’s’de satışa çıkacaklar arasında İznik çinileri, Osmanlı tombakları ve fermanları var. İznik çinilerinin açık artırma fiyatı 180-220 bin sterlin, tombakların 100-300 bin sterlin ve fermanların 60-80 bin sterlin aralığında. Benedict Carter ile her eseri yakından inceleme şansımız oluyor; müthiş işçiliğe ve bu kadar yüzyıl sonra bile bu kadar iyi korunmuş olmalarına şaşkınlığımı görünce, “Müzelerde, depolarda çok iyi korunuyorlar, bazen gün ışığına bile çıkmadıkları için daha da iyi durumda kalıyorlar” diye açıklıyor.

Fatih’in “Divan”ı

Benedict Carter’ı asıl şaşırtan şimdiye kadar hiç müze koleksiyonuna girmeyen, hep ailelerde elden ele geçen Fatih Sultan Mehmet’in kütüphanesinden bir Divan’ı oluyor. 27 Ekim akşamı gerçekleşecek İslam ve Hint Eserleri Müzayedesi’nde satışa çıkacak olan bu Divan’ın benzerinden tam 9 adet Topkapı Sarayı’nda sergileniyor. Carter, “Bu sonuncusu; Fatih Sultan Mehmet, oğlu II. Beyazıt’a bırakmış” diye tek tek mühürlerini gösteriyor. Daha sonra İran kraliyet ailesine hediye edilmiş olan bu divan İranlı aile tarafından günümüze kadar korunmuş. “Fatih Sultan Mehmet’in Divan’ını da İstanbul Belediyesi alır mı acaba?” diyorum Benedict Carter’a: “Bellini imzalı Fatih Sultan Mehmet portresini aldılar. Haberleri olursa bu eseri de almak isteyeceklerini düşünüyorum, çünkü bu eserlerin diğer 9 adedi de Topkapı Sarayı’nda ve bu eser de alınırsa koleksiyon tamamlanacak, bu eserin eve dönmesi güzel olur” diyor. Açık artırma fiyatı 80 bin-120 bin sterlin aralığında.

Divan isimli, Kamal Khujandi’nin şiirlerinden oluşan ve Fatih Sultan Mehmet’e adanan kraliyet koleksiyonu.

“Kovid-19’dan sanat dünyası nasıl etkilendi?” diyorum: “İslam Eserleri koleksiyonerlerini birebir tanıyoruz, seyahat edemediğimiz için görüşemedik ama artık görüntülü telefon görüşmeleriyle işlerimizi halledebiliyoruz, satışlar hızla devam ediyor” diyor.

“Yeni müşteriler de var mı?” dediğimde “Evet” diyor. Peki, ama ya Türkiye’den müşteriler: “2010-2016 arasında Türkiye sanat piyasasında müthiş bir yükseliş vardı, o dönemde Türkiye’deki müşterilerimiz daha çok eser alıyordu, şimdi tabii Kovid-19 ve seyahatlerin durması da etkiledi” diyor. Sadece gülümsüyorum.

Uşak halısından takunyalara

Müzayedenin en önemli parçalarından biri 1575 yılından kalma bir Uşak halısı. Açık artırma fiyatı 500-800 bin sterlin aralığında. Bu eserlerin yanı sıra Osmanlı’dan kalma harika kumaşlar görüyorum, motiflere hayran kalıyorum. Bulut desenli İznik çinisini çok beğeniyorum. Osmanlı takunyalarını gösteriyor Benedict Carter, “Sadberk Hanım Müzesi’nde benzerlerinden çok değerli bir koleksiyon var” diyor, Rahmi Koç Müzesi’nden de bahsediyor. Sadberk Hanım Müzesi’nin yerinin çok güzel olduğundan ama Haliç’e taşınma planıyla daha çok kişiye ulaşacağından söz ediyor.